ءماجىلىس دەپۋتاتى ارداق نازاروۆ ۇكىمەت باسشىسى ولجاس بەكتەنوۆكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولداپ، قازاقستاندا اجىراسۋ كوبەيگەنىن ايتتى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنىڭ رەسمي دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، 2023 جىلى ەلىمىزدە 120،8 مىڭ نەكە تىركەلسە، سونىڭ 40،2 مىڭى اجىراسۋمەن اياقتالعان.
"ونىڭ سىرتىندا بەيرەسمي ويرانى شىققان وتباسىلار قانشاما؟! وسىنداي ايدىڭ، كۇننىڭ امانىندا شاڭىراعى ورتاسىنا تۇسكەن وتباسىلار كەسىرىنەن بۇگىندە 400 مىڭ ايەل مەن 60 مىڭ ەركەك جالعىزباستى وتباسى كەبىن قۇشىپ وتىر. بۇل نە دەگەن سۇمدىق؟! "ەكى جاقسى باس قوسسا، ءبىرىن-بىرى قيالماس. ەكى جامان باس قوسسا، كەڭ دۇنيەگە سيالماس" دەگەندەي. ءبىز وسىنداي مۇشكىل حالگە قالاي جەتتىك؟ قاي جەردەن قيا باسىپ، قاي تۇستان قاپى قالىپ وتىرمىز؟ بەيبىت كۇندە وتباسىنىڭ وتىن-سۋىن تاسىپ بەرگەن، ەل باسىنا كۇن تۋسا “جانىم ارىمنىڭ ساداعاسى” دەگەن نامىستى ەرلەرىمىز قايدا؟ شاڭىراعىنىڭ بەرەكەسى، وتباسىنىڭ ۇيىتقىسى بولا بىلگەن، ادەبى التىن جىپپەن ادىپتەلگەن تەكتى قىزدارىمىز قايدا؟ وتباسى-وشاق قاسىنىڭ تۇيتكىل ماسەلەلەرىن ءتۇبىرلى تۇردە شەشپەي تۇرىپ، الەمدىك ترەندتەردىڭ سوڭىنان ءاتى-جونى جوق، الاشاپقىن ىلەسە بەرسەك، ۇلت رەتىندە ۇلكەن توقىراۋعا ۇشىرارىمىز انىق"، - دەدى ول.
دەپۋتاتتىڭ سوزىنشە، اجىراسۋدىڭ الدىن الۋ جانە وتباسى ينستيتۋتىن نىعايتۋ باعىتىندا بۇگىندە ءتۇرلى تاجىريبەلەر مەن ءتيىمدى ۇلگىلەر جەتكىلىكتى.
ارداق نازاروۆ بۇل باعىتتا مىناداي ۇسىنىستار جاسادى:
- بىرىنشىدەن، اجىراسۋعا ءوتىنىش بىلدىرگەن ەرلى-زايىپتىلاردىڭ ءبىرجاقتى شەشىمى نەگىزىندە سوتقا ارىز قابىلدانباس بۇرىن ارنايى مەملەكەتتىك باج نەمەسە جارنا تولەۋ ءتارتىبىن ەنگىزۋ قاجەت. بۇل تولەمنىڭ كولەمى ەداۋىر جوعارى بولۋى ءتيىس. سونىمەن قاتار، رەسمي تۇردە اجىراسقان تۇلعالار ءۇشىن تابىس سالىعىنىڭ مولشەرلەمەسىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن ارتتىرۋ قاراستىرىلسىن.
- ەكىنشىدەن، حالقىمىزدىڭ عاسىرلار بويى قالىپتاسقان ءداستۇرلى قۇقىقتىق مادەنيەتىندە اۋلەتتىڭ ۇلكەندەرى مەن اقساقالدارىنىڭ ءسوزىن تىڭداۋ، داۋ-دامايدى بىتىممەن شەشۋ ءداستۇرى بەرىك ورنىققان. وسى تاجىريبەنى زاماناۋي فورماتتا قولدانۋ ماقساتىندا، قازىرگى تاڭدا جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار جانىنان قۇرىلعان جەرگىلىكتى قوعامداستىق كەڭەستەرى، ارداگەرلەر القاسى، يمامدار، ايەلدەر كەڭەسى سىندى كونسۋلتاتيۆتىك-كەڭەسشى ورگانداردىڭ الەۋەتىن پايدالانۋ ۇسىنىلادى. اجىراسۋعا ءوتىنىش بەرگەن ەرلى-زايىپتىلاردىڭ ءىسى سوتقا جەتپەي تۇرىپ، الدىن الا وسى كەڭەستەردىڭ قاراۋىنا ۇسىنىلىپ، بىتىمگەرشىلىك جانە تاتۋلاسۋ باعىتىندا جۇمىس جۇرگىزىلسە، كوپتەگەن وتباسى ساقتالىپ قالۋىنا مۇمكىندىك تۋار ەدى.
- ۇشىنشىدەن، جاس وتباسىلاردى قولداۋعا باعىتتالعان "جاس وتباسى" ۇلتتىق باعدارلاماسىن ازىرلەۋ قاجەت. باعدارلاما اياسىندا نەكەگە ەندى وتىرعان جاستارعا العاشقى جىلدارى تۇرعىن ءۇي الۋ، بالالى بولۋ، تۇڭعىشتارىن بالاباقشاعا تەگىن ورنالاستىرۋ جانە تۇراقتى جۇمىسقا ورنالاسۋ بويىنشا كەشەندى مەملەكەتتىك قولداۋ تەتىكتەرى ۇسىنىلۋى ءتيىس. اتاپ ايتقاندا، يپوتەكالىق جەڭىلدىكتەر، العاشقى بالانىڭ دۇنيەگە كەلۋىنە بايلانىستى ارنايى جاردەماقىلار، سونداي-اق سالىقتىق دەمالىس سياقتى جەڭىلدىكتەر كوزدەلۋى قاجەت. بۇل شارالار جاس وتباسىلاردىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تۇراقتىلىعىن نىعايتىپ، اجىراسۋ ءقاۋپىن ازايتۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى.
- تورتىنشىدەن، ۇيلەنۋ تويلارىن وتكىزۋ كەزىندە نەسيە راسىمدەۋگە جول بەرمەۋ جونىندە كەڭ كولەمدى اقپاراتتىق-يدەولوگيالىق ناۋقان جۇرگىزۋ. قازىرگى قوعامدا ەكى جاستىڭ ۇيلەنۋ تويىنا بايلانىستى قارىزعا باتۋ،نەسيەلەر الۋ جاعدايلارى ءجيى كەزدەسەدى. ءبىر ساتتىك سالتانات ءۇشىن بىرنەشە جىل نەسيە تولەۋ جاس وتباسىنىڭ بەرەكەسىن كەتىرىپ، ەكونوميكالىق تاۋەلسىزدىگىنە كەرى اسەر ەتەدى. وسىعان بايلانىستى ۇكىمەتكە جاستار اراسىندا قارجىلىق ساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋ، نەسيەگە توي جاساماۋ جونىندە جالپىحالىقتىق اقپاراتتىق-يدەولوگيالىق قوزعالىس باستاۋدى ۇسىنامىن.
"بۇل باستاماعا قوعام قايراتكەرلەرىن، ءدىن وكىلدەرىن، وتاندىق مەديا مەن بلوگەرلەردى تارتا وتىرىپ، "قاراپايىم توي – بەرەكەلى وتباسى" ۇرانىمەن ۇلتتىق دەڭگەيدەگى ۇندەۋ جاريالاۋ ءتيىمدى بولار ەدى"، - دەدى ول.
