COVID-19 بايلانىستى شەكتەۋلەرگە بايلانىستى رەسمي اشىلۋ AYDI (Atyrau Youth Development Initiative – اتىراۋ قالاسىنىڭ جاستارىن دامىتۋ باستاماسى) YouTube ارناسىندا ونلاين فورماتىندا ءوتتى. جوبانىڭ باستاماشىسى جانە باستى سەرىكتەسى "شيەۆرون" كومپانياسى بولدى.
سپيكەرلەر رەتىندە The Village قازاقستان جانە Masa Media جوبالارىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى ايسانا ءاشىم، كاسىپكەر جانە بيزنەس جاتتىقتىرۋشى عاني ابادان، PR-مامانى، پودكاستەر جانە بلوگەر مارينا شاريپوۆا جانە "I-SEED" اتتى الەۋمەتتىك كاسىپكەرلىك جوباسىنىڭ مەنتورى كۇنجاميليا ساحاين قاتىستى. ولار كرەاتيۆتى ەكونوميكانىڭ جاي-كۇيى مەن دامۋ پەرسپەكتيۆالارى تۋرالى ءوز پىكىرلەرىمەن ءبولىستى.
قازاقستاندا كرەاتيۆتى ەكونوميكا ءالى دە بولسا دامۋ ساتىسىندا، الايدا ۇلكەن الەۋەتكە يە. وتاندىق جاس مۋزىكانتتار، IT-ماماندارى، كرەاتيۆتى ەكونوميكا وكىلدەرى سۇرانىسقا يە جانە حالىقارالىق دەڭگەيدە تانىمال. يۋنەسكو-نىڭ ەسەبىنە سايكەس، بۇل سالا جىل سايىن الەمدىك جىو-گە 3% (2 250 ميلليارد دوللار) ۇلەس قوسادى جانە 29،5 ميلليون جۇمىس ورنىن قامتاماسىز ەتەدى.
كرەاتيۆتى ەكونوميكا ادامي رەسۋرستار مەن تالانتتارعا، يننوۆاسيالارعا جانە ستاندارتتان تىس تاسىلدەرگە نەگىزدەلگەن. مۇندا بيزنەس ادامنىڭ قارىم-قاتىناستارىنا جانە شىعارماشىلىققا نەگىزدەلگەن يدەيا. ال ستاندارتتى ەكونوميكا بولسا، ءوندىرىس پەن ونەركاسىپكە تاۋەلدى.
كوروناۆيرۋستىق پاندەميا جاعدايى كورسەتكەندەي، پروبلەمالارىن شەشۋ بارىسىندا شابلوننان تىس ويلاۋدى قولداناتىندار جانە وزگەرمەلى جاعدايلارعا تەز بەيىمدەلەتىندەر توزىمدىلىك كورسەتتى. "وزگەرىستەردى ادام فاكتورى باسىم بيزنەس فورماتىنا ەنگىزۋ وڭايىراق بولدى. كرەاتيۆتى ەكونوميكانىڭ اۆتوماتتاندىرىلعان ونەركاسىپ نەمەسە كۇردەلى وندىرىسكە قاراعاندا ارتىقشىلىعى ايقىن. ادامدار جاقسى بەيىمدەلەدى جانە كرەاتيۆتى ەكونوميكا وكىلدەرى تەز كۇشىن جيناپ، ونلاين رەجيمىندە جۇمىس اتقارا الدى"، - دەدى عاني ابادان.
الەمدىك تاجىريبە تۋرالى ايتاتىن بولساق، startups.co.uk پورتالعا سايكەس 2019 جىلمەن سالىستىرعاندا ونلاين بيزنەس سانى 60% - عا ءوستى. سونىمەن قاتار، ۇلىبريتانيادا كرەاتيۆتى سالانىڭ ەلدىڭ جىو-گە قوسقان ۇلەسى الەم بويىنشا ەڭ جوعارى بولىپ، 7% - دى قۇرادى. قازاقستاندا ءبىز ەلەكتروندىق كوممەرسيا سەكتورىنداعى ءوسىمدى، ازىق-تۇلىك پەن تاعام جەتكىزۋگە سۇرانىستىڭ ارتۋىن جانە جاڭا كاسىپتەردىڭ ىسكە قوسىلۋىن كوردىك.
"داعدارىس كەزىندە جاڭا جوبالاردى ىسكە قوسۋ كوپتەگەن ادامدار ءۇشىن ءقارسى-ينتۋيتيۆتى بولىپ كورىنۋى مۇمكىن"، - دەدى ايسانا ءاشىم. "دەگەنمەن، پاندەميا كەزىندە ءبىز جاڭا مەديا جوبانى ىسكە قوستىق."مەديا ستارتاپ ينۆەستورلار ءۇشىن تارتىمدى بولۋى ءۇشىن ءوزىنىڭ بىرەگەي ماقساتتى اۋديتورياسىن ناقتى انىقتاپ، بەلگىلى ءبىر تاۋاشانى تاڭداپ، "tone of voice" - وزىندىك ايرىقشا ءداۋىس-ۇنىن قالىپتاستىرۋ قاجەت. قازاقستاندىق مەديا نارىقتا وڭىرلىك جوبالاردى، سونداي-اق ميكرو- نەمەسە شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە ارنالعان مامانداندىرىلعان باق-جوباسىن باستاۋعا ورىن جەتكىلىكتى.
"بيزنەستى ناقتى ماقساتپەن جانە قۇمارلىقپەن باستاۋ كەرەك. بۇل جاعدايدا بولاشاق كاسىپكەردىڭ جاسى جوبانىڭ ساتتىلىگىنە اسەر ەتپەيدى. جاقىندا 16 جاستاعى قازاقستاندىق وقۋشىلار بەدەلدى مەكتەپتەر مەن ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ تەگىن ساباقتارىن جيناعان سايتتى ىسكە قوستى"، - دەپ كۇنجاميليا ساحاين پىكىر ءبولىستى.
Jaspace كەڭىستىگى "شيەۆرون" كومپانياسىنىڭ “اتىراۋ جاستارىن دامىتۋ باستاماسى (AYDI)” جوباسىنىڭ ءبىر بولىگى بولىپ تابىلادى. بۇل باستاما جاستاردى ەكونوميكاعا بەيىم جانە الەۋمەتتىك تۇرعىدان بەلسەندى ەتۋگە، ءارى اتىراۋ قالاسىن اشىق، ينكليۋزيۆتى جانە تەڭ قۇقىقتى قالا رەتىندە دامىتۋعا باعىتتالعان. AYDI جوباسىن اتىراۋ وبلىسى اكىمدىگىمەن سەرىكتەستىكتە British Council، Impact Hub Almaty جانە Urban Forum Kazakhstan قۇرعان كواليسيا ازىرلەپ، باسقارادى.
