ستۋدەنتتەر كورۋ جانە ەستۋ قابىلەتى شەكتەۋلى جاندارعا ارنالعان پايدالى ونىمدەر ازىرلەۋ ۇستىندە.
جىل باسىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ «كورۋ قابىلەتى بۇزىلعان جانە باسپا اقپاراتىن قابىلداۋى شەكتەۋلى ادامداردىڭ جاريالانعان شىعارمالارعا قول جەتكىزۋىن جەڭىلدەتۋ جونىندەگى مارراكەش شارتى تۋرالى» زاڭعا قول قويدى. بۇل حالىقارالىق قۇجات اۆتورلىق قۇقىقتى بۇزباي، كوزى كورمەيتىن جانە ناشار كورەتىن ادامدارعا باسپا ماتەريالدارىن قولجەتىمدى ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. قازاقستان بۇل كەلىسىمدى راتيفيكاسيالاۋ ارقىلى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتاردىڭ اقپاراتقا تەڭ قول جەتكىزۋىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان جاڭا باستامالارعا جول اشتى.
وسىعان وراي، جوعارى وقۋ ورىندارى مەن جاس ونەرتاپقىشتار اتالعان الەۋمەتتىك توپتارعا باعىتتالعان جوبالاردى قولعا الا باستادى. سولاردىڭ قاتارىندا – برايل قارپىنە نەگىزدەلگەن ەلەكتروندى كىتاپ پەن ىم ءتىلى مەن قازاق جانە ورىس تىلدەرى اراسىندا اقپاراتتى ترانسكريپسيالاي الاتىن ۆەب-قوسىمشا بار. بۇل جوبالاردىڭ پروتوتيپتەرى استانادا وتكەن ITMLab الەۋمەتتىك جوبالار بايقاۋىنىڭ فينالىندا تانىستىرىلدى.
ەلەكتروندى برايل ديسپلەيى: قولجەتىمدى ءارى ءتيىمدى
— بۇل – پايدالانۋشىعا كومپيۋتەر مونيتورى ارقىلى اقپاراتتى وقۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ارنايى ۇياشىقتار. مەيلى، ول ەلەكتروندى كىتاپ بولسىن، جاڭالىقتار لەنتاسى بولسىن. قولدانۋشى ءبىر جولدى وقىپ بولعان سوڭ، ارنايى باتىرمانى باسىپ، كۋرسوردى كەلەسى جولعا اۋىستىرا الادى، — دەيدى Satbayev Universityء-دىڭ 3-كۋرس ستۋدەنتى، «ريمى» كومانداسىنىڭ مۇشەسى ءادىل رىسبەكوۆ.
جوبانىڭ تەستىلىك نۇسقاسىندا 8 پەرنە بولسا، حالىقارالىق ستاندارتتارعا سايكەس ديسپلەيلەردە ادەتتە 20، 32 نەمەسە 40 پەرنە قولدانىلادى. كوماندا مۇشەلەرى – بوگدان مەلنيچەنكو، الەكساندر شيەۆياكوۆ، سابىر نۇرييەۆ جانە امىربەك سايبەكوۆ بۇل قۇرىلعىنى ەكى ايدا جاساپ شىققان. ءپروتوتيپتىڭ وزىندىك قۇنى – شامامەن 102 مىڭ تەڭگە. شەتەلدىك بالامالارمەن سالىستىرعاندا، الدەقايدا ارزان: مىسالى، شەتەلدە مۇنداي قۇرىلعىلاردىڭ باعاسى 700-2500 اقش دوللارى اراسىندا وزگەرەدى.
ىم تىلىنە نەگىزدەلگەن ۆەب-قوسىمشا
كورۋ قابىلەتى شەكتەۋلى جاندار سەكىلدى، ەستۋ قابىلەتى بۇزىلعان ازاماتتار دا كۇندەلىكتى ومىردە اقپارات الۋدا جانە قارىم-قاتىناستا ءبىرقاتار قيىندىققا تاپ بولادى. ولاردىڭ باستى قاجەتتىلىگى – ىم ءتىلى ارقىلى جىلدام ءارى ءتيىمدى بايلانىس ورناتۋ. Astana IT University ستۋدەنتتەرى ءماججان قابدۋاحيتوۆ، سەرگەي كليموۆ، سانات مامىربەك جانە مەرەي يبرايم بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن «پروكراستيناتورلار» كومانداسى اتىنان ۆەب-قوسىمشا جاساپ شىعاردى. ول ىم ءتىلى مەن جازبا ءتىل اراسىنداعى كوممۋنيكاسيانى جەڭىلدەتۋدى ماقسات ەتەدى.
قازىرگى تاڭدا قوسىمشا 146 فرازانى تانىپ، ماتىنگە اينالدىرا الادى. جوبانىڭ اۆتورلارى بۇل كورسەتكىشتى الداعى ۋاقىتتا كەڭەيتۋدى جوسپارلاپ وتىر.
ايتا كەتەيىك، قازاقستاندا ىم ءتىلى رەسمي تۇردە تانىلماعانىمەن، ق ر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ دەرەگىنشە، ەلدە 150 مىڭنان استام ەستۋ قابىلەتى بۇزىلعان ازامات تىركەلگەن.
اق تاياقتىڭ ۇشى – وتاندىق بالاما
قوعامدا اسا قاجەت قۇرالدىڭ ءبىرى – زاعيپ جاندارعا ارنالعان باعىتتاۋشى اق تاياق. ونىڭ ۇشى – ەڭ كوپ توزاتىن بولشەك. ءقازىر بۇل ۇشتار نەگىزىنەن كانادا مەن قىتايدان جەتكىزىلەدى. ءبىرى ساپالى، ءبىرى ارزانىراق، الايدا شەتەلدىك ونىمدەردىڭ باعاسى مەن جەتكىزۋ ۋاقىتى قيىندىق تۋدىرادى. وسى تۇيتكىلدى شەشۋدى كوزدەگەن «جان» ازيا مۇگەدەكتەر قۇقىقتارى قوعامىنىڭ جەتەكشىسى ءىلياس فاتقۇلين باستاعان كوماندا قازاقستاندا 3D باسپا ارقىلى ءتۇرلى ۇلگىدەگى ۇشتاردى ازىرلەدى.
— ءبىز وتاندىق ءونىم جاساپ شىعارۋدى ءجون كوردىك. ماقسات – ساپا مەن قولجەتىمدىلىكتى ۇيلەستىرۋ. ءبىز 3D-باسپا ارقىلى اينالمالى جانە اينالمايتىن ۇشتاردىڭ شار، سيليندر سىندى ءتۇرلى نۇسقالارىن جاسادىق. سىرتقى قاباتى ەكولوگيالىق، توزۋعا ءتوزىمدى، بيوىدىرايتىن پلاستيكتەن جاسالعان. ۇستىندە ZHAN دەگەن جازۋى بار. قىزمەت ەتۋ مەرزىمى – 4 ايدان 1 جىلعا دەيىن، — دەيدى ءىلياس فاتقۇلين.
قولداۋ مەن ماسشتابتاۋ – باستى مىندەت
كەز كەلگەن الەۋمەتتىك جوبا سەكىلدى، اتالعان باستامالاردىڭ دا ومىرشەڭدىگى مەن كەڭ اۋقىمدا جۇزەگە اسۋى – مەملەكەت پەن بيزنەستىڭ قولداۋىنا بايلانىستى. ITMLab بايقاۋىنا دەمەۋشىلىك كورسەتكەن ۇيىمدار مۇنداي جوبالارعا ينۆەستورلار تارتۋ قاجەتتىگىن اتاپ وتكەن. ونىمدەردى ستاندارتتاۋ، سەرتيفيكاتتاۋ جانە كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ – كەلەسى كەزەڭنىڭ مىندەتى.
بۇۇ-نىڭ دامۋ باعدارلاماسى مەن «تەڭ قۇقىقتار» اليانسى سەكىلدى ۇيىمدار ينكليۋزيۆتى جوبالارعا تۇراقتى تۇردە گرانتتار ۇسىنىپ كەلەدى. ال ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى مەن يننوۆاسيالىق ورتالىقتار ءۇشىن بۇل – تەك الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىك ەمەس، تەحنولوگيالىق كاسىپكەرلىكتىڭ جاڭا باعىتى.
مۇنداي جوبالار ەلىمىزدەگى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جانداردىڭ ءومىر ساپاسىن جاقسارتىپ قانا قويماي، ينكليۋزيۆتى قوعام قۇرۋ جولىندا ناقتى قادام بولماق.
