كوكسۋ اۋدانىندا قۇندى جادىگەرلەردىڭ كورمەسى ءوتتى

Dalanews 19 قىر. 2023 12:08 911

قابىليسا جىراۋ، اقىن سارا، تەمىربەك جۇرگەنوۆ جانە باسقا دا تانىمال تۇلعالاردىڭ جەكە زاتتارى قاتارىنداعى جادىگەرلەر كوكسۋ اۋدانىنداعى مادەنيەت كۇنىندە كورمەگە قويىلدى. كورمەگە قويىلعان ءار زاتتىڭ ءوز تاريحى بار. ماسەلەن، قابىليسا جىراۋدىڭ اعاش توسەگىنىڭ ساقتاۋلى تۇرعانىنا 200 جىل بولعان. ونى ءقازىر جىراۋدىڭ بۇگىنگى ۇرپاقتارى كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ ۇستاپ وتىر. كورمەدە جەكە زاتتارمەن قاتار مۋزىكالىق اسپاپتار، ىدىس-اياقتار، ۇلتتىق كيىم-كەشەكتەر، كارتينالار، كىتاپتار، كىلەمدەر، باسقا دا تۇرمىستىق زاتتار، بارلىعى 1500 بۇيىم قويىلدى.

اۋدانداعى مادەنيەت كۇنى وتكەن بالپىق بي اۋىلىنداعى مادەنيەت ءۇيىنىڭ الدى ۇلتتىق رەڭكە تولى كوشپەلى كورمەگە اينالدى. ارنايى تىگىلگەن 6 كيىز ءۇيدىڭ ءارقايسىسىنىڭ مازمۇندىق بەزەندىرىلۋى بيىل مەرەيتويلىق جىلى بولعان قابىليسا جىراۋ، اقىن سارا، تەمىربەك جۇرگەنوۆ، مۇقان تولەبايەۆ، كەمەل توقايەۆ، بيكەن ريموۆاعا ارنالدى. ال 7ء-شى كيىز ۇيدە قويىلعان كورمەدە كوكسۋ اۋدانىنىڭ دامۋ تاريحى مەن اۋدان حالقىنىڭ جەتىستىكتەرى پاش ەتىلدى.

اۋدان اكىمى مارلەن كولبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل شارانى ۇيىمداستىرۋداعى ماقساتى - اۋدان تۇرعىندارىنا ەلىمىزدىڭ ءار قيىرىنان جەتكىزىلگەن تاريحي جادىگەرلەردى كورسەتۋ.

– جەتى – قازاق حالقى ءۇشىن ەرەكشە ءمانى بار كيەلى سان. سوندىقتان بۇگىن الاڭعا  ءوز اۋدانىمىزدا جاسالعان 7 كيىز ءۇي تىكتىك. كورمەگە الماتىداعى، وبلىسىمىزدىڭ ايماقتارىنداعى ءتۇرلى مۋزەيلەردىڭ جادىگەرلەرى، سونىمەن قاتار وتباسىلىق مۇراعاتتارداعى جەكە بۇيىمدار دا اكەلىندى. ولاردىڭ بارلىعى قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتىن تانىتاتىن، تۇرمىسىن كورسەتەتىن زاتتار، – دەدى مارلەن كولبايەۆ.

سونداي-اق ول كوكسۋ اۋدانىندا وتكەن 8 ايدا اۋدان ورتالىعىن عانا ەمەس، 10 اۋىلدىق وكرۋگتى دە قامتىعان 340 مادەني شارا وتكىزىلگەنىن اتاپ ءوتتى. سونىڭ ىشىندە مۋلتفيلم، كوركەم فيلم كورسەتۋ، سول سياقتى جاستاردى ەلجاندىلىققا تاربيەلەۋ، ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى دارىپتەۋ، سالاماتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋ باعىتىنداعى بۇقارالىق ءىس-شارالار دا بار.

اۋدان تۇرعىندارى مەن قوناقتارى كوشپەلى مۋزەي كورمەلەرىمەن تانىسىپ، قولونەر شەبەرلەرىنىڭ تۋىندىلارىن تاماشالادى. مەكتەپ وقۋشىلارى وزدەرى سالعان سۋرەتتەرىن، جاساعان قىش-قۇمىرا بۇيىمدارىن كورسەتسە، اعا بۋىن كىلەم توقۋ، تەرى يلەۋ، كيىز باسۋ، قۇراق قۇراۋ، كورپە تىگۋ سياقتى قولونەر تۇرلەرىن پاش ەتتى. سول سياقتى اۋدان اۋماعىندا تۇراتىن باسقا ۇلت وكىلدەرى دە ۇلتتىق كورمەلەرىن ۇيىمداستىردى.


اۋىل شارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىن شارۋالار دا وزدەرى ءوسىرىپ، وندىرگەن ەكولوگيالىق تازا ازىق-تۇلىكتەرىن كوپشىلىكتىڭ نازارىنا ۇسىندى. اۋداندا كارتوپ، پياز بەن سارىمساق، قىرىققابات، قىزاناق پەن قيار، كوكونىستىڭ باسقا دا تۇرلەرى، جەمىس-جيدەكتەر وسىرىلەدى. كورمەدە اسىل تۇقىمدى مال شارۋاشىلىقتارىنىڭ جەتىستىكتەرى دە كورسەتىلدى. سونىڭ ىشىندە اپپاق نارلار كەلۋشىلەردىڭ نازارىن ەرەكشە اۋداردى.

اۋدان كاسىپكەرلەرى دە كورمەدەن تىس قالعان جوق. ولار دا ءوز ونىمدەرىن تانىستىردى. بۇل رەتتە كەرامزيت كىرپىش، تروتۋار پليتكالارىنىڭ بىرنەشە ءتۇرى، قۇرىلىس تورلارى كوپشىلىكتىڭ نازارىنا ۇسىنىلدى، سول سياقتى كەلۋشىلەر سۋارۋ ماتورلارىن، كيىز ۇيلەردى، موتوبلوكتاردى قۇراستىراتىن كاسىپورىنداردىڭ دا ونىمدەرىمەن تانىستى.

كوكسۋ اۋدانىنىڭ مادەنيەت كۇنى شاراسىنىڭ قورىتىندىسىندا جەرگىلىكتى ونەر ۇجىمدارىنىڭ كونسەرتتىك باعدارلاماسى قويىلدى.

– مادەنيەت – ءاردايىم قولداپ وتىرۋدى قاجەت ەتەتىن سالا. بۇل سالا ەڭ الدىمەن حالىقتىڭ ءسالت-داستۇرىن ساقتاۋعا، رۋحاني قۋاتىن ارتتىرۋعا، مادەني مۇرالارىن بايىتا تۇسۋگە، جاستارعا پاتريوتتىق تاربيە بەرۋگە ىقپال ەتەدى. بۇل رەتتە وبلىس باسشىلىعىنىڭ قولداۋىمەن وتكەن جىلدان بەرى نىسانداردىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىن نىعايتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ كەلەدى. سوڭعى ءۇش جىلدا 7 مادەنيەت ۇيىنە اعىمداعى جوندەۋ، 1 مادەنيەت ۇيىنە كۇردەلى جوندەۋ جاسالدى. سول سياقتى جارلىوزەك اۋىلىنداعى مادەنيەت ءۇيى قۇرىلىسىنىڭ جسق-سى ازىرلەنۋدە. كەلەسى جىلى قۇرىلىس جۇمىسىن باستايمىز. بيىلعى جىلى اۋداندا 2 جاڭا مەكتەپ پەن 2 فاپ پايدالانۋعا بەرىلدى. رەسپۋبليكا كۇنىنە قاراي  بلوكتى ءمودۋلدى كونسترۋكسيالاردان تۇرعىزىلعان 4 مەدپۋنكتتى، 2 ءورت ءسوندىرۋ پۋنكتىن، سالىنىپ جاتقان 6 بالالار الاڭىنىڭ 2-ەۋىن اشامىز دەپ جوسپارلاپ وتىرمىز، – دەدى جوسپارلارى تۋرالى وي بولىسكەن مارلەن كولبايەۆ.

مەرەكەلىك شارادا كەلۋشىلەر تەگىن سىرنە، پالاۋ، ىستىق باۋىرساقتان ءدام تاتتى.

ەسكە سالساق، وبلىستا اۋدان، قالالاردىڭ «جەر ءجانناتى – جەتىسۋ» اتتى مادەنيەت كۇندەرى قىركۇيەك ايىنان باستالعان بولاتىن. مەرەكەلىك شارا بۇگىنگە دەيىن اقسۋ، پانفيلوۆ، كوكسۋ اۋداندارىندا ءوتتى. مادەنيەت كۇندەرى 30 قىركۇيەكتە تالدىقورعانداعى قالا كۇنى مەرەكەسىمەن تۇيىندەلەدى. ال اۋدان، قالالاردىڭ مادەنيەت كۇندەرىنە باستان-اياق قاتىسىپ، قازىلىق ەتكەن مادەنيەت قايراتكەرلەرى، وبلىستىق مادەنيەت، ارحيۆتەر جانە قۇجاتتاما باسقارماسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى جەڭىمپازداردى انىقتاپ، جۇلدەگەرلەردى ماراپاتتاۋ شاراسى قاراشا ايىندا تالدىقورعاندا وتەدى.

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار