رەداكسيادان: ءقازىر الەۋمەتتىك جەلىلەرگە قاتىستى ءار-الۋان كوزقاراس قالىپتاسقان. بىرەۋلەر ونى قولداسا، ەندى ءبىرى الەۋمەتتىك جەلىنىڭ قوعامعا زيانى تۋرالى ايتۋعا قۇمار. ەڭ قىزىعى جۋرناليست اقەركە بەرلىباي «كەدەي، ارتتا قالعان ەلدەر الەۋمەتتىك جەلىگە بايلانىپ قالعان» دەپ ەلىمىزدىڭ دامىماي قالعانىن الەۋمەتتىك جەلىدەن كورىپتى. ال تاعى ءبىر ارىپتەسىمىز نۇرلان جۇماحان بۇعان الەۋمەتتىك جەلىنىڭ تۇك قاتىسى جوق ەكەنىن ايتىپ، ويىن ورتاعا سالىپتى.
باياعىدا اتامىز كەڭ بايتاق قازاق ەلىنىڭ دامىماي قالعانىن كوك تەڭىزگە تىكە شىعا المايتىنىمەن بايلانىستىرىپ (اتىمىز وزىمەن ەشتەڭەنى بايلانىستارعان ەمەس قوي) قۇلاقتان تەبۋشى ەدى عوي.
ءقازىر «قازاقپاراتقا» شىققان ۇكىمەت پەن اكىمدىكتەردىڭ جاڭالىقتارىن كوشىرىپ باساتىن گازەتتەردىڭ جۋرناليستەر ەلىمىزدىڭ دامىماي، سورماڭداي بولىپ قالعانىن الەۋمەتتىك جەلىدەن كورەتىن بولىپتى.
كۇنى كەشە عانا اقەركە بەرلىباي دەگەن ارىپتەسىمىز «كەدەي، ارتتا قالعان ەلدەردىڭ تۇرعىندارى ينتەرنەتكە، الەۋمەتتىك جەلىگە بايلانىپ قالعان. ولار اۋىر تۇرمىستان قاجىپ، جاقسى ءومىردى جەلىدەن ىزدەيدى. دامۋشى ەلدەردە گازەت-جۋرنال، كىتاپتى از وقيدى. دامىعان ەل تۇرعىندارى قاعاز گازەت-جۋرنالدان قول ۇزگەن جوق. ولار كۇندە تاڭعى اسىن گازەت وقىپ وتىرىپ ىشەدى» دەپ اقپارات سالاسى بويىنشا وتكەن ءبىر فورۋمدا ويىن ورتاعا سالىپتى.
وسىعان قاتىستى باسقا كەلگەن ويدى ىرىكپەي بولىسە كەتكەندى ءجون سانادىق.
ءدال ءقازىر قازاققا جاقسى ءومىردى الەۋمەتتىك جەلى ۇسىنىپ وتىر. جەلىدە جازىلۋشىسى كوپ بلوگەرلەردىڭ اۋزىنان اق مايى اعىپ جۇرگەنىن ءبارىمىز بىلەمىز (ولاردى قاندايدى ءبىر جەمقورلىق جولمەن بايىپ كەتتى دەپ ەشكىم ايتا الماسى انىق). تالاي ادام وسى الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى ساۋداسىن جاساپ، وتباسىن اسىرۋدا.
بۇل از دەسەڭىز، تالاي قازاقتىڭ «ياندەكس تاكي» پلاتفورماسىن جۇكتەپ الىپ تاكسيلەتىپ ءجۇر. ءار اۋىلدىڭ تۇرعىندارى «اۋىل ساۋدا» دەپ ۆاتساپتان توپ اشىپ الىپ، ساۋداسىن قىزدىرىپ وتىر. سول سياقتى تالاي جاستىڭ تيك-توك ءتۇسىرىپ، ءناپاقاسىن تاۋىپ جۇرگەنىن قايدا قويامىز.
ال يۋتۋب پەن فەيسبۋك «ۇلتتىڭ، حالىقتىڭ ءسوزىن» سويلەيتىن (ويپىرماي دەسەڭىزشى) گازەتتەردى اينالىپ ءوتىپ، حالىقتىڭ شىنايى مۇڭ-زارىن بيلىككە جەتكىزەتىن ينسترۋمەنتكە اينالعانىن ەكىنىڭ ءبىرى ەگىزدىڭ سىڭارى دا بىلەدى.
ال ەندى، وسىدان كەيىن مەملەكەت پەن حالىق الەۋمەتتىك جەلىدەن زيان شەگىپ وتىر دەپ قالاي ايتۋعا بولادى؟
اقەركە قارىنداسىمىزدىڭ ويىنشا، كەدەي ەلدەر عانا الەۋمەتتىك جەلى دە وتىرادى ەكەن. بۇل ەندى ارتىق ءسوز. ءقازىر بۇكىل ادامزات ۇيقىدان تۇرا سالىپ، سمارتفونىن قولىنا الىپ الەۋمەتتىك جەلىگە ۇڭىلەدى ەمەس پە؟
قارىنداستىڭ «دامىعان ەلدەردىڭ ادامدارى تاڭعى اسىن گازەت وقىپ وتىرىپ ىشەدى» دەگەن ءسوزى كينوداعى كورىنىس قوي. وتكەندە ەلىمىزدەگى گازەت-جۋرنالداردىڭ تارالىمىن ارتتىرۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك دەگەن تالقىلاۋ بولدى، سول جەردە كەيبىر ازاماتتار قازىرگى فيلمدەردە گازەت وقىپ وتىرعان ادامداردىڭ كورىنىسىن كوپتەپ كورسەتۋ تۋراسىندا وي ايتتى. ءيا، وعان قارسىلىعىمىز جوق. كورسەتە بەرسىن، ارتىق بولماس ەدى.
گازەت وقىرماندارىن كوبەيتىپ، تانىمالدىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن سىني ماتاريالداردى كوبەيتۋ كەرەك. سىپىرا ماقتاۋعا ەندى قازاق سەنبەيدى. سولاي قاراعىم.
ايتپاقشى، ءقازىر تاڭعى اس ءىشىپ وتىرىپ وقيىن قازاقستاندا ەكى گازەت بار. ولار – «قالا مەن دالا» مەن ەرمۇرات باپيدىڭ «دات» گازەتى. وسى ەكى گازەتتى وقىپ وتىرىپ، تاڭعى اسىڭىزدى ىشسەڭىز بويىڭىزعا تارايدى. بايقاپ كورىڭىز.
سودان كەيىن قوعام بەلسەندىسى، بىلىكتى باسپاگەر شىڭعىس مۇقاننىڭ Goffee Book كوفەحاناسىنا كەلىپ، كوفە ءىشىپ وتىرىپ «مازمۇنداما» قورىنىڭ شىعارعان بەستسەللەر كىتاپتارىن وقۋعا دا كەڭەس بەرەمىز.
