ج.تۇيمەبايەۆ: «تۇركىستاننىڭ جاڭا ءداۋىرى باستالدى»

Dalanews 17 تام. 2018 05:34 757

بيىلعى 19 ماۋسىمدا ەلباسى – ۇلت كوشباسشىسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىن ءتۇرىستان وبلىسى دەپ قايتا قۇرۋ جانە ونىڭ ورتالىعىن شىمكەنتتەن تۇركىستان قالاسىنا كوشىرۋ تۋرالى تاريحي جارلىققا قول قويعانى بەلگىلى.

بۇگىن وسى تاپسىرمانى ورىنداۋ ءۇشىن تۇركىستان وبلىسى اكىمدىگىنىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرى شىمكەنتتەن تۇركىستان قالاسىنا كوشىپ كەلدى. وبلىس باسشىسى جانسەيىت تۇيمەبايەۆ باستاپ كەلگەن كوشتى تۇركىستان قالاسىنىڭ اكىمى الىپبەك وسەربايەۆ باستاعان زيالى قاۋىم وكىلدەرى مەن ەل اعالارى باسقارمالار ءۇيى الدىنان سالتاناتتى تۇردە كۇتىپ الدى. كەزدەسۋدە ايماق باسشىسى تۇركىستاندى تۇلەتۋگە كەلگەن مەمقىزمەتكەرلەردىڭ جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەدى.

– مىنەكي، تۇركىستان قالاسىنا باسقارمالار مەن دەپارتامەنتتەر كوشىپ كەلىپ وتىر. 17 تامىز بۇگىنگى تاريحي وقيعاعا كۋا بولعان كوپشىلىك ءۇشىن ەرەكشە ەستەلىك بولىپ قالادى. وبلىس ورتالىعىنىڭ تۇركىستانعا كوشىرىلۋىندە ۇلكەن ءمان بار. بىرىنشىدەن، تۇركىستان  عاسىرلار بويى قازاق حاندىعىنىڭ استاناسى بولدى. ەكىنشىدەن، توعىز جولدىڭ تورابىندا ورنالاسقان. بۇرىنعى ۇلى جىبەك جولىنىڭ بويىندا قونىس تەبۋىنىڭ ءوزى بۇل شاھاردىڭ ستراتەگيالىق ماڭىزى زور ەكەنىن كورسەتىپ تۇر. ەكىنشىدەن، قازاقتىڭ 21 حانى مەن باتىرلارى، بي-سۇلتاندارى مەن قايماقتارى وسى شاھاردا جەرلەنگەن. بۇنىڭ ءوزى تۇركىستاننىڭ قازاقستان ءۇشىن قاسيەتتى ورتالىق ەكەنىنىڭ كورىنىسى. ۇشىنشىدەن، تۇركىستاندا تۇركى الەمىنىڭ ۇلى ۇستازى، اقىن ءارى قايراتكەر احمەت ياساۋي بابامىز ءومىر سۇرگەن. ۇلى ويشىل ۇستازدىڭ كەسەنەسىنىڭ تۇركىستاندا سالىنۋى، بۇل شاھاردىڭ تالاي عاسىردان بەرى تۇركىستان دەپ اتالىپ كەلە جاتقانى كوپ نارسەدەن حابار بەرەدى. ەندەشە، ەلباسى تاپسىرماسىنا سايكەس، ءبىز تۇركىستاندى تۇركى الەمىنىڭ رۋحاني ءارى مادەني استاناسىنا اينالدىرۋىمىز كەرەك. وعان بارشامىز ۇلەس قوسىپ، اتسالىسايىق. تۇركىستاننىڭ جاڭارۋ كۇندەرى باستالدى. بارشاڭىزعا قونىس قۇتتى بولسىن، وسىندا كوشىپ كەلگەن باسقارمالار مەن دەپارتامەنتتەردىڭ قىزمەتكەرلەرىنە ساتتىلىك تىلەيمىن. تۇركىستاندى بىرگە گۇلدەندىرەيىك! – دەدى وبلىس اكىمى.

سالتاناتتى شارادا  بەلگىلى ايتىسكەر - اقىن بەكارىس شويبەكوۆ مەملەكەت الدىنداعى ۇلى مۇراتتارىن ورىنداۋ ءۇشىن كيەلى شاھارعا كوشىپ كەلگەن قىزمەتكەرلەرگە ارناۋ ايتسا، تۇركىستان قالاسىنىڭ اقساقالدارى «ازاماتتاردىڭ قادامى وڭ بولسىن!» دەگەن تىلەكتەرىن ءبىلدىردى.

مۇنان سوڭ، وبلىس باستاعان توپ جاڭا قونىسقا كەلگەن باسقارمالار مەن وزگە دە مەملەكەتتىك مەكمەلەردىڭ كەڭسەلەرىن ارالاپ كوردى. جاس ماماندارمەن كەزدەسكەن ءوڭىر باسشىسى شاھاردا مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرگە تۇرعىن ۇيلەر سالىنىپ جاتقانىن، ولار كەلەسى جىلى پايدالانۋعا بەرىلەتىنىن ايتتى.

ەلباسىنىڭ تاريحي جارلىعىنان كەيىن تۇركىستان قالاسىن وبلىس ورتالىعىنا اينالدىرۋ ءۇشىن ۇلكەن دايىندىق جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. اتاپ ايتقاندا، تۇركىستان قالاسىنىڭ تۇركىستان قالاسىن تۇركى الەمىنىڭ مادەني-رۋحاني ورتالىعى رەتىندە دامىتۋ بويىنشا باس جوسپاردىڭ ەڭ ۇزدىك تۇجىرىمداماسىن ازىرلەۋگە اشىق حالىقارالىق كونكۋرس جاريالاندى. تۇركىستان قالاسىنىڭ ۇزاق مەرزىمدى اۋماقتىق دامۋى، مادەني-تاريحي مۇراسىنىڭ ساقتالعا ءارى تۋريستىك الەۋەتىن دامىتۋعا نەگىزدەلگەن كونكۋرستىڭ جوبالار كورمەسى تاياۋ كۇندەرى وتەدى.

باس جوسپار بەكىتىلگەن سوڭ سوعان سايكەس تۇركىستان قالاسىندا جاڭا اۋەجاي، تەمىرجول ۆوكزالى، اۆتوۆوكزال، كوپتەگەن اكىمشىلىك عيماراتتار مەن مادەنيەت وشاقتارى سالىنادى. مۇنان بولەك 65 مىڭ تۇرعىنعا ارنالعان جاڭا قالاشىق بوي كوتەرەدى دەپ جوسپارلاۋدا. دەمەك، الداعى جىلدارى تۇركىستان قالاسى ۇلكەن قۇرىلىس الاڭىنا اينالادى دەگەن ءسوز. قارقىندى قۇرىلىس قالاعا ينۆەستيسيا قۇيىلۋىنا، كوپتەگەن جاڭا جۇمىس ورىندارىنىڭ پايدا بولۋىنا، كاسىپكەرلىكتىڭ قاناتىن كەڭگە جايىپ، ەكونوميكانىڭ دامۋىنا اسەر ەتەدى.

مۇنان بولەك، تۇركىستان قالاسىندا كاسىپكەرلىكتى، اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا دا باسا ءمان بەرىلمەك. اسىرەسە، ونەركاسىپ جەتەكشى سالاعا اينالۋى ءتيىس. سونداي-اق، تۇركىستاننىڭ اينالاسىندا جىلىجاي مەن ينتەنسيۆتى باۋلاردى كوپتەپ وسىرىلمەك. بۇل ءبىر جاعىنان اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنىڭ دامۋىنا اسەر ەتسە، ەكىنشى جاعىنان تۋريستەرگە كورسەتۋگە بولاتىن ەكوتۋريزم نىسانىنا اينالادى.

تۇركىستان وبلىس ورتالىعى عانا ەمەس، حالىقارالىق دارەجەدە تانىمال قالاعا، تۇركى الەمى عىلىمى مەن مادەنيەتىنىڭ ءىرى ورتالىعىنا اينالادى. مۇندا بۇكىل تۇرىتىلدەس ەلدەر قاتىساتىن عىلىمي كونفەرەنسيالار مەن مادەني شارالار تۇراقتى تۇردە وتەدى. سونداي-اق، بۇل قالادا تۇركى اكادەمياسى، تۇرىك كەڭەسى مەن تۇركسوي سەكىلدى حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ بولىمشەلەرى اشىلادى.

 

تۇركىستان وبلىسى اكىمىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار