قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنە قاراستى «ەسىك» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني مۋزەي-قورىعىندا «جىبەك جولى سامالى» تاقىرىبىندا فوتوكورمە مەن مادەني-كرەاتيۆتى جوبالار تانىستىرىلىمى ءوتتى.
«جۇڭگو – ورتالىق ازيا» ءسامميتى اياسىندا وتكەن كورمە قحر مادەنيەت مينيسترلىگى، سيان قالاسىنداعى يكوموس مادەني مۇرانى ساقتاۋ حالىقارالىق ورتالىعىنىڭ قولداۋىمەن ۇيىمداستىرىلدى.
اۋقىمدى مادەني شاراعا جۇڭگو ماماندارىمەن قاتار، قازاقستانداعى يۋنەسكو وكىلدەرى، الماتى وبلىستىق مادەنيەت، ارحيۆتەر جانە قۇجاتتاما باسقارماسى ماماندارى، قىتاي-قازاق بىرلەسكەن ارحەولوگيالىق توبىنىڭ مۇشەلەرى، حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ ساراپشىلارى مەن عالىمدارى قاتىستى.
ءىس-شارانىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا «ەسىك» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني مۋزەي-قورىعىنىڭ ديرەكتورى مۇحتاروۆا گۇلميرا رايىل قىزى قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەپ:
«سوڭعى جىلدارى قازاقستان مەن جۇڭگو اراسىنداعى بايلانىس تەك ەكونوميكالىق سالادا عانا ەمەس، ءبىلىم، مادەنيەت، تۋريزم، اقپارات سالالارىندا دا كەڭەيىپ كەلەدى. وسىنداي بايلانىستاردىڭ ناتيجەسىندە 2016 جىلى «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» حالىقارالىق ستراتەگيالىق باعدارلاماسى اياسىندا «ەسىك» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق-مۇراجايى مەن شەنسي پروۆينسياسىنىڭ ارحەولوگيا ينستيتۋتى (قحر) اراسىندا راحات قونىسىندا بىرلەسكەن ارحەولوگيالىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى.
ناتيجەسىندە تاريحي-مادەني مۇرا ەسكەرتكىشتەرىندە ارحەولوگيالىق زەرتتەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋمەن قاتار، ءتۇرلى عىلىمي مونوگرافيالار، البوم، عىلىمي ماقالالار جارىق كورىپ، كورمەلەر ۇيىمداستىرىلدى. 2024 جىلدىڭ 14 قازانىندا سيان قالاسىنداعى سولتۇستىك-باتىس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «جىبەك جولى ارحەولوگيالىق بىرلەسكەن زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ەسىك فيليالى» اشىلدى.
بۇگىنگى كورمە جىبەك جولى مادەنيەتىنە ەرەكشە نازار اۋدارتىپ، دۇنيەجۇزىلىك مۇرا نىساندارىنىڭ ءارتۇرلى مادەني كەلبەتىن كورسەتەدى. الداعى ۋاقىتتا ەكى ەل اراسىنداعى مادەني-تاريحي بايلانىس ناتيجەلى جالعاسىپ، بۇدان دا ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتەمىز دەپ سەنەمىز» – دەپ اتاپ ءوتتى.
فوتوكورمەنى تانىستىرعان سيان مادەني مۇرانى ساقتاۋ حالىقارالىق ورتالىعىنىڭ ەسكەرتكىشتەر ءبولىمىنىڭ ديرەكتورى لي دان دان:
«ەكى مىڭ جىل بۇرىن جۇڭگو ەلشىسى چجان سيان باتىس وڭىرگە جول اشىپ، شىعىس پەن باتىس وركەنيەتىن توعىستىرعان ديالوگ پەن بەيبىتشىلىكتىڭ التىن كوپىرىن تۇرعىزدى. وسىلايشا، ول ەكى مىڭ جىلدان استام ۋاقىت بويى جالعاسقان ۇلى مادەني كەرۋەن جولىنىڭ باستاۋىنا اينالدى. جىبەك جولى – بۇل تەك شىعىس پەن باتىس اراسىنداعى ەكونوميكالىق قارىم -قاتىناستىڭ التىن كوپىرى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار وركەنيەتتەردىڭ توعىسۋىنا، يدەيالار مەن رۋحاني قۇندىلىقتاردىڭ الماسۋىنا دانەكەر بولدى. جىبەك جولى – تاريحتىڭ ءۇنسىز كۋاسى ءارى ادامزات وركەنيەتىنىڭ اسىل مۇراسىن ۇرپاقتان ۇرپاققا جەتكىزگەن ماڭگىلىك مۇرا» – دەپ ىزگى نيەتىن ءبىلدىردى.
كورمەدە جىبەك جولى بويىنداعى تاريحي بايلانىستاردىڭ دامۋ جولدارى، باي سالت-داستۇرلەر مەن سان ءتۇرلى مادەني عۇرىپتار پاش ەتىلدى.
كورمە اياسىندا ەكى تاراپتىڭ ونەرپازدارى كونسەرتتىك باعدارلاما ۇسىندى. سونىمەن قاتار ءىس-شارا قوناقتارى قازاقستان-قىتاي بىرلەسكەن ارحەولوگيالىق قازبا ورنى – ەسىك قورىمىندا ورنالاسقان №8 وباداعى قازبا جۇمىستارى بارىسىمەن تانىستى.
ءىس-شارا اياسىندا «ەسىك» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني مۋزەي-قورىعى مەن قحر ءشانسي پروۆينسياسىنىڭ سيان مۋزەيى ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويدى.
سونىمەن قاتار، «جۇڭگو – ورتالىق ازيا» ءسامميتى اياسىندا ۇيىمداستىرىلعان حالىقارالىق مادەني-كرەاتيۆتى جوبالار تانىستىرىلىمى شاراسىنان كەيىن الماتى قالاسىندا «جىبەك جولىنداعى مادەنيەت الماسۋ» تاقىرىبىندا عىلىمي باس قوسۋ ءوتتى.
بۇل باسقوسۋعا «ەسىك» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني مۋزەي-قورىعىنىڭ ديرەكتورى گۇلميرا مۇحتاروۆا، قحر شەنسي پروۆينسياسىنىڭ ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ پروفەسسورى دين يان، «ەسىك» مۋزەي-قورىقتىڭ عالىم حاتشىسى حاميت ايتقۇل، ءبولىم جەتەكشىسى جازيرا ءقۇربانالى قاتىستى.
