جەتىسۋ وبلىسىندا عىلىم مەن ءوندىرىستىڭ بايلانىسىن نىعايتۋعا باعىتتالعان جوبا قولعا الىندى. وسى ماقساتتا وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتاندىق تۇقىمدى، سول سياقتى ينتەنسيۆتى تەحنولوگيانى قولدانۋدىڭ تاجىريبە الاڭى رەتىندە كوكسۋلىق شارۋا قوجالىعىنىڭ القابىنا 28 گەكتارعا 4 ءتۇرلى داقىل ەكتى، – دەپ حابارلايدى Dalanews.kz جەتىسۋ وبلىسى اكىمىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.
وسى كۇنى «كەڭ دالا» شارۋا قوجالىعىنىڭ بازاسىنا قازاق ەگىنشىلىك جانە وسىمدىك شارۋاشىلىعى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ، ەگىنشىلىكتە قولدانىلاتىن بيولوگيالىق، حيميالىق قوسپالاردى جانە اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارىن شىعاراتىن كومپانيالار مەن ولاردىڭ ديستريبيۋتورلىق ۇيىمدارىنىڭ وكىلدەرى، جاقىن اۋدانداردا تۇراتىن شارۋا قوجالىقتارىنىڭ جەتەكشىلەرى جينالدى.
القاپقا ءارقايسىسى 7 گەكتاردان 4 ءتۇرلى داقىل – قانت قىزىلشاسىنىڭ، سويانىڭ، جۇگەرى مەن ارپاننىڭ تۇقىمى ەگىلدى. بۇل رەتتە قانت قىزىلشاسىنىڭ تۇقىمى وتاندىق، ياعني عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ءتۇرلى سورتتاردى بۋدانداستىرۋ ارقىلى جاساپ شىعارعان تۇقىمنىڭ جاڭا بۋىنى.
ينستيتۋتتىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى نۇرسۇلتان مۇساحودجايەۆتىڭ ايتۋىنشا، تۇقىم ەلىمىزدە جاسالعاندىقتان، قازاقستاننىڭ كليماتتىق ەرەكشەلىگىنە، توپىراق قۇنارىنىڭ دەڭگەيىنە بىردەن بەيىمدەلە الادى.
– توقسان جىلدىق تاريحى بار ءبىزدىڭ ينستيتۋت سوڭعى بەس جىلدا قىزىلشا تۇقىمىمەن اينالىسا باستادى. شەتەلدىك تۇقىم سەلەكسياسىنىڭ ءبىر كۇردەلىلىگى – قىزىلشانىڭ اتالىعى مەن انالىعىن لايىقتى سايكەستەندىرۋ، سول ارقىلى ارى قاراي كوبەيتۋ ءبىرشاما قيىندىق تۋعىزادى.
بۇل رەتتە ءبىز اتالىعىن ۋكراينادان، انالىعىن امەريكادان، مۇنان سوڭ فرانسيادان، وسىلاي ءار ءتۇرىن اكەلىپ، سترەسكە ءتوزىمدى جەتىنشى-سەگىزىنشى بۋىنىن شىعاردىق. كەيىن بۇل ءتوزىمدى تۇقىمدى قازاقستاندىق انالىق تۇقىممەن بۋدانداستىردىق.
ءبىز جاساعان تۇقىم زيانكەستەرگە، اۋرۋلارعا قارسى پرەپاراتتارمەن وڭدەلگەن. ءقازىر ەلىمىزدە قانت قىزىلشاسى تۇقىمىنىڭ 95% شەتەلدىك، وتاندىق تۇقىم نەبارى 5 % قولدانىلادى. ءبىز ءوزىمىزدىڭ وتاندىق تۇقىمداردى نەعۇرلىم ساپالى جاساپ شىعارساق، سوعۇرلىم شارۋالارعا دا، ەلدىڭ ەكونوميكاسىنا دا پايدالى، – دەيدى ن.مۇساحودجايەۆ.
القاپتا قانت قىزىلشاسىنىڭ وتاندىق تۇقىمى 2 گەكتارعا، شەتەلدىك تۇقىمدارى 5 گەكتارعا ەگىلدى، الداعى ۋاقىتتا بىردەي كۇتىپ-باپتالىپ، كەيىن ءار تۇقىمنىڭ ونىمدىلىگىنىڭ ناتيجەسى شىعارىلاتىن بولادى.
سول سياقتى سويا، ارپا، جۇگەرىنىڭ ءارقايسىسى 7 گەكتاردان ەگىلىپ، ولارعا كۇتىپ-باپتاۋ بارىسىندا «اۆگۋست» جشس-نىڭ ارامشوپتەرمەن كۇرەسەتىن گيربيسيدتەرى، اۋرۋلارعا قارسى قولدانىلاتىن فۋنگيسيدتەرى، سول سياقتى زيانكەستەرمەن كۇرەسەتىن ينسەكتيسيدتەرى قولدانىلىپ، ولاردىڭ تيىمدىلىگى تەكسەرىلمەك.
بۇل رەتتە اتالمىش سەرىكتەستىكتىڭ جەتىسۋ وڭىرىندەگى وكىلى ەرلان بەكپايەۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل رەسەيلىك كومپانيا قازاقستانداعى شارۋاشىلىقتارمەن 17 جىلدان بەرى ىنتىماقتاستىقتا جۇمىس ىستەپ كەلەدى. ال ديقاندارعا تانىستىرىپ، ساپاسىن تاجىريبە جۇزىندە كورسەتكەلى وتىرعان بۇل پرەپاراتتارى بۇرىنعىدان وزگەشە، جاڭا ءتۇر.
ماماننىڭ ايتۋىنشا، جەتىسۋ جەرىندە نەگىزىنەن شوڭاينا، كوپ جىلدىق قياق، جاتاعان بيدايىق، يتقوناق، شىرماۋىق، 4 ءتۇرلى الابوتا، باسقا دا ارامشوپتەر ءجيى كەزدەسەدى. پرەپاراتتاردىڭ وسى ارامشوپتەرگە، جالپى زيانكەستەرگە قارسى كۇشى السىرەمەۋ ءۇشىن، ولاردىڭ تۇرلەرى جىل سايىن جاڭالانىپ، وزەرتىلىپ وتىرىلادى.
سوندىقتان جەتىسۋلىق شارۋالارعا بۇل پرەپاراتتاردى قولدانۋدىڭ ناتيجەسىن كورسەتۋ ءۇشىن بۇگىن القاپقا سەبىلگەن ەگىستىك ماۋسىم بويى اتالمىش كومپانيانىڭ پرەپاراتتارىن پايدالانۋ ارقىلى كۇتىپ-باپتالاتىن بولادى، وعان كومپانيا ماماندارى دا اتسالىسپاق.
وسى كۇنى قىزىلشا مەن جۇگەرى سەپكىشتەر، تراكتورلار، اۆتوپيلوت جۇيەسى سياقتى اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارىنىڭ مۇمكىندىكتەرى تانىستىرىلدى. تاجىريبە الاڭىنداعى 28 گەكتار ەگىستىك وسىنداي تەحنيكالاردىڭ كومەگىمەن اتقارىلاتىن بولادى. اتالمىش تەحنيكالاردىڭ دەنى «كەڭ دالا» شارۋا قوجالىعىندا بار بولعاندىقتان، تاجىريبە الاڭى رەتىندە وسى شارۋاشىلىق تاڭدالىپ الىنعانىن اتاپ ءوتۋ كەرەك.
ونىڭ ۇستىنە اتالعان 4 داقىلدى وسىرۋدە دە «كەڭ دالانىڭ» تاجىريبەسى مول. ماسەلەن، شارۋاشىلىق بيىل 300 گا قانت قىزىلشاسى، 200 گا ارپا، 150 گا سويا، 100 گا جۇگەرى ەككەلى وتىر. ءقازىر مۇندا 30 ادام تۇراقتى جۇمىس ىستەيدى، ال ماۋسىمدىق كەزەڭدە جۇمىسشىلاردىڭ سانى 70-80 ادامعا دەيىن جەتەدى. شارۋاشىلىق جەتەكشىسى قاليبەك الپىسبايەۆ تاجىريبە الاڭى بولىپ وتىرعان ءوز القابىنداعى جۇمىستار ناتيجەلى بولىپ، بۇل باستاما باسقا شارۋاشىلىقتارعا دا پايداسىن تيگىزەدى دەپ سەنەدى.
شارانى ۇيىمداستىرۋشى جەتىسۋ وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسىنىڭ باسشىسى نۇرداۋلەت كەنەنبايەۆ بۇل باستامانىڭ وبلىستىڭ اگرارلىق سالاسىن دامىتۋداعى ىقپالى زور بولاتىنىن ايتتى.
– بۇگىنگى سەبىلگەن داقىلداردىڭ شىعىمى قانداي بولاتىنىن جاز بويى باقىلايمىز، ناتيجەسىن سالىستىرىپ قارايمىز. قىزىلشانىڭ وتاندىق تۇقىمى مەن قولدانىلعان پرەپاراتتاردىڭ تيىمدىلىگىن، اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارىنىڭ ارتىقشىلىعىن شارۋالارعا ءىس جۇزىندە كورسەتسەك دەيمىز. سول ماقساتتا شامامەن شىلدە ايىندا وسى القاپتىڭ بازاسىندا تاعى ءبىر سەمينار جيىنىن وتكىزىپ، جۇمىستىڭ ناتيجەسىن بىرگە تالقىلايمىز.
جالپى كەز كەلگەن داقىلدى وسىرگەندە عىلىمي نەگىزگە سۇيەنۋ كەرەك. سوندا عانا ەگىنشىلىك ءونىمدى بولادى.
سوندىقتان ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز - عىلىم مەن ءوندىرىستى ۇشتاستىرۋ، ينتەنسيۆتى تەحنولوگيانى قولدانۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ، سول ارقىلى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋ، ءونىمنىڭ وزىندىك قۇنىن تومەندەتۋ، ءسويتىپ شارۋاشىلىقتاردىڭ تابىسىن ارتتىرۋعا قول جەتكىزۋ، –دەيدى ن. كەنەنبايەۆ.
جالپى بيىل وبلىستا ەگىن شارۋاشىلىعى باعىتىنا 8 ملرد. 550 ملن. تەڭگە ءبولىندى، سونىڭ 4،4 ملرد. تەڭگەسى باسىم داقىلداردى، 2،6 ملرد. تەڭگەسى مينەرالدى تىڭايتقىشتاردى، 1،2 ملرد. تەڭگەگە جۋىعى تۇقىمداردى، 483 ملن. تەڭگەگە جۋىعى پەستيسيدتەردى سۋبسيديالاۋعا قاراستىرىلىپ وتىر.
