جەتىسۋدا ءانۋار ءالىمجانوۆتىڭ 95 جىلدىعىنا ارنالعان رەسپۋبليكالىق كونفەرەنسيا ءوتتى

اقتوتى جاپاتوۆا 19 مام. 2025 10:02

جەتىسۋ وبلىسىندا قازاق ادەبيەتىنىڭ كورنەكتى وكىلى، جازۋشى، مەملەكەت قايراتكەرى ءانۋار ءالىمجانوۆتىڭ 95 جىلدىعى اتالىپ ءوتىلدى. قالامگەردىڭ مەرەيتويىندا رەسپۋبليكالىق عىلىمي-تانىمدىق كونفەرەنسيا وتكىزىلىپ، مەملەكەت باسشىسىنىڭ ارنايى قۇتتىقتاۋ حاتى وقىلدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz

الاكول اۋدانى قابانباي اۋىلىنا مەرەيتويلىق شاراعا كەلگەن جەتىسۋ وبلىسىنىڭ اكىمى بەيبىت يسابايەۆ، ق ر ءماجىلىس دەپۋتاتى ەرلان سايروۆ، ق ر مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى، تۇركسوي جازۋشىلار وداعىنىڭ ءتوراعاسى، اقىن ۇلىقبەك ەسداۋلەت، عالىمدار، قالامگەرلەر، جالپى اۋدان جۇرتشىلىعى الدىمەن ءا.ءالىمجانوۆتىڭ بيۋستىنە گۇل شوقتارىن قويدى. 

بۇدان ءارى شارا قابانباي اۋىلدىق مادەنيەت ۇيىندە «الەمگە ايگىلى ءانۋار» اتتى رەسپۋبليكالىق عىلىمي-تانىمدىق كونفەرەنسيامەن جالعاستى. مادەنيەت ءۇيىنىڭ فويەسىندە مۋزەي ەكسپوناتتارىنان جانە كىتاپتاردان كورمە ۇيىمداستىرىلىپ، ءا. ءالىمجانوۆقا ارنالعان بەينەفيلم كورسەتىلدى.

كونفەرەنسيانى اشقان وبلىس اكىمى بەيبىت يسابايەۆ جەتىسۋ جەرىنە قادام باسقان كوپشىلىككە «قوش كەلدىڭىزدەي» دەي وتىرىپ، الدىمەن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆتىڭ قۇتتىقتاۋ حاتىن وقىپ بەردى. «ءانۋار ءالىمجانوۆ – ۇلت رۋحانياتىندا ايرىقشا ورنى بار جازۋشى. ول شوقتىعى بيىك شىعارمالار جازىپ، سوڭىنا مول ادەبي مۇرا قالدىردى. ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتار، حالىقتار دوستىعى جانە باسقا دا وزەكتى تاقىرىپتارعا قالام تەربەپ، وقىرمان قاۋىمنىڭ شىنايى ىقىلاسىنا بولەندى. ءال-فارابي، ماحامبەت سياقتى تاريحي تۇلعالاردىڭ ەسىمىن ۇرپاق جادىندا جاڭعىرتۋعا زور ەڭبەك ءسىڭىردى. جازۋشىلار وداعىنىڭ ابىروي-بەدەلىن كوتەرىپ، قازاق قالامگەرلەرىنىڭ حالىقارالىق بايلانىستارىن نىعايتۋعا ولشەۋسىز ۇلەس قوستى. سونداي-اق ءانۋار ءالىمجانوۆ ءاردايىم ەل مۇددەسىنە ادال بولعان ۇلت قايراتكەرى»، - دەلىنگەن قۇتتىقتاۋ حات كوپشىلىككە بىلدىرىلگەن تىلەكپەن اياقتالدى. مەرەيتويعا ارنايى جولدانعان پرەزيدەنتتىڭ وسى قۇتتىقتاۋ حاتى مەن ق ر پارلامەنت ءماجىلىسى ءتوراعاسىنىڭ قۇتتىقتاۋى اۋىلداعى قابانباي اتىنداعى تاريحي-ولكەتانۋ مۋزەيىنىڭ قورىنا تاپسىرىلدى.  

كونفەرەنسيا بارىسىندا ءانۋار ءالىمجانوۆتىڭ ەلدىك مۇددە جولىنداعى قارىمدى قايراتكەرلىگى، جازۋشىلىق قىرى، تۇلعالاردى تانىتۋداعى ەرەن ەڭبەگى كەڭىنەن باياندالدى.

- جازۋشىلاردىڭ ءبارى دە ەڭبەكتەنەدى، ءبىراق كوپتىڭ ىشىنەن وزا شاۋىپ، حالىقتىڭ كوڭىلىندە، تاريحتىڭ جادىندا قالاتىن قايراتكەرلەر كوپ ەمەس. ءانۋار تۇرلىبەك ۇلى سونداي ايتۋلى ازاماتتاردىڭ قاتارىندا. ول - ءابۋ-ناسىر ءال-فارابيدى ورتامىزدا الىپ كەلگەن تۇلعالاردىڭ ءبىرى. ول كەزدە عىلىمي، ادەبي ورتا اقجان ماشاني ارقىلى ءال-فارابيدى تانىعانىمەن، جالپى قوعام تولىق بىلە قويماعان ەدى. ءانۋار ءالىمجانوۆ ونىڭ تەگى قىپشاق ەكەنىن، وتىرار قالاسىنان شىققانىن دالەلدەپ، ءومىر جولىن باياندايتىن «وتىراردان جەتكەن سىي»، «ۇستازدىڭ ورالۋى» سياقتى شىعارمالارىن جازدى. الماتىداعى داڭعىلعا ءال-فارابي ەسىمىنىڭ بەرىلۋىنە باستاما كوتەرىپ، وعان كوپ ەڭبەك سىڭىرگەنىن بۇگىنگى ۇرپاقتىڭ ءبىلىپ جۇرگەنى ءجون، - دەگەن حالىقارالىق «الاش» سىيلىعىنىڭ يەگەرى، جازۋشى، باس بايانداماشى نۇرداۋلەت اقىش ءالىمجانوۆتىڭ وزگە دە قىرلارىنا كەڭىنەن توقتالدى.

سول سياقتى فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، ءانۋارتانۋشى كاكەن حامزين جازۋشى شىعارماشىلىعىنىڭ زەرتتەلۋى جايلى باياندادى.

- ءبىز ءانۋار ءالىمجانوۆتى جەكەشەلەندىرە المايمىز، ول بۇكىل قازاققا ورتاق پەرزەنت، ءتىپتى حالىقارالىق كەڭىستىككە اتى كەتكەن اسا كورنەكتى قايراتكەر. ءبىز ءوپتيميستپىز. كەلەشەكتە بۇدان دا سالماقتى حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ءىس-شارا وتەرىنە مەن كامىل سەنەمىن، - دەدى عالىم.

ءوز كەزەگىندە اقىن ۇلىقبەك ەسداۋلەت جازۋشىنىڭ حالىقارالىق ادەبي بايلانىستاردى نىعايتۋداعى رولىنە توقتالدى:

-  سول تۇستا ولجاس سۇلەيمەنوۆ پەن ءانۋار ءالىمجانوۆ الداسپانداي جارقىلدادى. ولجەكەڭ ماحامبەت تۋرالى ولەڭ، ءانۋار اعا پروزا جازدى. سول ارقىلى الەم ماحامبەتتىڭ كىم ەكەنىن ءبىلدى. مۇنان سوڭ اندرەي ۆوزنەسەنسكيي ماحامبەتكە ولەڭ ارنادى. زاڭعار جازۋشى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ: «ءبىرىنشى پەتر ەۋروپاعا تەرەزە تەسكەن بولسا، ءانۋار ءالىمجانوۆ ازياعا ايقارا جول اشتى»، - دەيتىن ءسوزى بار. راسىندا ءالىمجانوۆ كسرو-نىڭ ازيا، افريكا جازۋشىلارىمەن بايلانىس جونىندەگى كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى، ءدال وسىنداي ەۋروپا جازۋشىلارىمەن بايلانىس جونىندەگى كوميسسيانىڭ بەلسەندى مۇشەسى بولدى. بۇل الەم ادەبيەتىمەن تىكەلەي بايلانىس جاساپ وتىرعان قازاقتىڭ وكىلى دەگەن ءسوز. ول كىسىنىڭ كەزىندە ازيا، افريكا ەلدەرى جازۋشىلارىنىڭ كونفەرەنسياسىن قازاقستاندا وتكىزۋى دە ۇلكەن ەڭبەكتىڭ جەمىسى، - دەدى ۇ. ەسداۋلەت ءوز سوزىندە.

وسى كۇنى جازۋشىنىڭ رۋحىنا ارناپ اس بەرىلدى. 

ەسكە سالساق، ءانۋار ءالىمجانوۆ 1930 جىلى جەتىسۋ وبلىسى قارلىعاش اۋىلىندا تۋعان. قازاق جازۋشىسى، قوعام قايراتكەرى، پۋبليسيست. «ليتەراتۋرنايا گازەتانىڭ» مەنشىكتى ءتىلشىسى، «لەنينسكايا سمەنا» گازەتى رەداكتورىنىڭ ورىنباسارى، قازاقستان جانە قىرعىزستان رەسپۋبليكالارى بويىنشا «پراۆدا» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى، «قازاقفيلم» ستۋدياسىنىڭ، «قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى، قازاقستان جازۋشىلار وداعى باسقارماسىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى، رەسپۋبليكالىق تاريحي ەسكەرتكىشتەر مەن مادەنيەتتى قورعاۋ جونىندەگى قازاق قوعامى ورتالىق كەڭەسى پرەزيديۋمىنىڭ ءتوراعاسى، كسرو جوعارعى كەڭەسى ۇلتتار كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى قىزمەتتەرىن اتقاردى. قازاق كسر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ، حالىقارالىق دج. نەرۋ اتىنداعى سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى. «قۇرمەت بەلگىسى»، حالىقتار دوستىعى وردەندەرىمەن ماراپاتتالعان. قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى.


ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار