جەتىسۋ وبلىسى اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسى باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، كوكسۋ قانت زاۋىتى قىزىلشا قابىلداۋدى 10 قىركۇيەكتەن، ال اقسۋ زاۋىتى 15 قىركۇيەكتەن باستاۋدى جوسپارلاپ وتىر.
– ەسكەلدى، قاراتال، كوكسۋ، كەربۇلاق اۋداندارى مەن تالدىقورعان قالاسىنىڭ قىزىلشا وسىرۋشىلەرى ونىمدەرىن كوكسۋ قانت زاۋىتىنا تاپسىرادى. ول ءۇشىن 6 ۇيمە سالۋشى ماشينا مەن 3 اۆتوتارازى دايىندالدى.
ال اقسۋ، الاكول جانە سارقان اۋداندارىنىڭ قىزىلشا وسىرۋشىلەرى اقسۋ قانت زاۋىتىنا وتكىزەدى، وندا 5 ۇيمە سالۋشى ماشينا مەن 2 اۆتوتارازى دايىن تۇر.
ەگىن جيناۋ ناۋقانىنا 60-تان استام قىزىلشا جينايتىن كومباين مەن 40 بىرلىك پالەك جينايتىن تەحنيكا جۇمىلدىرىلادى.
سونداي-اق، جامبىل وبلىسىنان 5 بىرلىك قىزىلشا جينايتىن كومباين تارتىلادى. بۇل رەتتە قىزىلشا وسىرۋشىلەرگە قاجەتتى قولداۋ كورسەتىلەدى. مىسالى، بيىل عانا كوكسۋ قانت زاۋىتى 385 شارۋاشىلىققا كوكتەمگى ەگىس جۇمىستارى مەن قانت قىزىلشاسىنىڭ تۇقىمىنا 1 ملرد 459 ملن تەڭگە ءبولدى. سونداي-اق شەتەلدىك سەلەكسيا تۇقىمدارىن جەتكىزۋ جولعا قويىلعان. بۇل باعىتتا كوكسۋ قانت زاۋىتى 9،5 مىڭ سەبۋ بىرلىگى بولاتىن شەتەلدىك تۇقىمدارمەن قامتاماسىز ەتتى، – دەپ اتاپ ءوتتى ن.كەنەنبايەۆ.
وتكەن جىلدان باستاپ كوكسۋ قانت زاۋىتى كولىك شىعىندارىن جول قاشىقتىعىنا بايلانىستى 1-دەن 3 تەڭگەگە دەيىن وتەي باستادى. وسىلايشا، تونناسىنا 1 مىڭنان 3 مىڭ تەڭگەگە دەيىن شىعادى.
بۇل تاجىريبەنى بيىلدان باستاپ اقسۋ قانت زاۋىتى دا ەنگىزە باستادى. اتاپ وتسەك، وڭدەۋگە وتكىزىلگەن قانت قىزىلشاسىنىڭ ساتىپ الۋ باعاسى تونناسىنا 30 مىڭ تەڭگەدەن 40 مىڭ تەڭگەگە دەيىن ءوستى (زاۋىت 1 تونناعا 15 مىڭ تەڭگەدەن قابىلدايدى، ال جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن بەرىلەتىن سۋبسيديا 1 تونناعا 15 مىڭ تەڭگەدەن 25 مىڭ تەڭگەگە دەيىن ءوستى).
ول ءۇشىن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن قوسىمشا 2،2 ملرد تەڭگە ءبولىندى. جالپى شارۋاشىلىقتاردىڭ ءىشىنارا شىعىندارىن وتەۋ ماقساتىندا مەملەكەت تاراپىنان كورسەتىلەتىن قولداۋ جىلدان جىلعا ارتىپ كەلەدى. اتاپ ايتقاندا، وسى جىلى وسىمدىك شارۋاشىلىعى باعىتىنا 10،3 ملرد تەڭگە ءبولىندى، بۇل وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 4،6 ملرد تەڭگەگە ارتىق، سونىڭ ىشىندە تۇقىم، مينەرالدى تىڭايتقىشتار مەن پەستيسيدتەردى سۋبسيديالاۋعا دا قارجى ءبولىندى.
– بيىل 236 گەكتارعا قانت قىزىلشاسىن سەپتىك. ءقازىردىڭ وزىندە ءبىر گەكتاردان 60-70 توننا الامىز دەپ ايتا الامىز. ول ءۇشىن ءبىز بارلىق ءتيىستى شارالاردى قابىلداپ، اگروتەحنولوگيا تالاپتارىن ساقتادىق. ەندى تاعى ءبىر رەت سۋارامىز. مەملەكەت قولداۋىن ۋاقىتىلى الدىق.
اتاپ ايتقاندا، گەربيسيدتەرگە، فۋنگيسيدتەرگە، تۇقىمعا، ديزەل وتىنىنا جەڭىلدىكپەن بەرىلەتىن سۋبسيديا بەرىلدى. كوكسۋ قانت زاۋىتىنان اۆانس الدىق. 1 گەكتارعا 100 مىڭ تەڭگە ەسەبىندە، ياعني كوكتەمگى ەگىس جۇمىستارىنا 20 ملن تەڭگە شاماسىندا بەرىلدى. ءوز باسىم قانت قىزىلشاسى وسىرۋگە تۇرارلىق داقىل دەپ ەسەپتەيمىن. ونىمدىلىگى دە، باعاسى دا جاقسى، دەگەنمەن ونى نارەستە سەكىلدى كۇتىپ-باپتاۋ كەرەك.
ەگىس القاپتارىن بىرتىندەپ ۇلعايتسام دەگەن نيەتىم بار. ماسەلەن، وتكەن جىلى ءبىزدىڭ كووپەراتيۆتە شامامەن 50 گەتار ءتاتتى ءتۇبىر سەبىلسە، بيىل 240 گەكتارعا جەتتى، – دەگەن كوكسۋ اۋدانىنىڭ «قۇراقتى» وندىرىستىك اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆىنىڭ ديرەكتورى ىبىراي ءداۋىتوۆ كووپەراتيۆتە 36 ادام جۇمىس ىستەيتىنىن دە اتاپ ءوتتى. قانت قىزىلشاسىمەن قوسا فەرمەرلەر سويا، جۇگەرى، جوڭىشقا دا وسىرەدى.
كوكسۋ اۋدانىنىڭ تاعى ءبىر قىزىلشا ءوسىرۋشىسى قانت ءوندىرىسىن ودان ءارى دامىتۋ تۋرالى وي ءبولىستى:
– 8-9 جىلعا جۋىق قانت قىزىلشاسىن وسىرۋمەن اينالىسامىن. بۇرىن 50 گەكتاردان اسپايتىن جەرگە سەبەتىنمىن، ال بيىل 100 گەكتارعا جەتكىزدىم. وعان مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارى كوپ سەپتىگىن تيگىزدى. باسقا داقىلداردان مۇنداي تابىس تاپقان جوقپىن. ءبىراق، ارينە، قىزىلشانىڭ جۇمىسى جەڭىل ەمەس، كوپ ەڭبەكتەنگەندە عانا مول ونىمگە قول جەتكىزۋگە بولادى، اۋىسپالى ەگىس تالاپتارىن دا ساقتاۋ كەرەك.
وڭدەۋگە وتكىزەتىن ءونىمنىڭ ساتىپ الۋ باعاسىن كوتەرۋ دە ءبىزدى ىنتالاندىردى. ءقازىر تونناسى – 40 مىڭ تەڭگە. وعان قوسا قانت زاۋىتى كولىك شىعىندارىن وتەيدى. وسىلايشا ءتاتتى ءتۇبىردىڭ ءار تونناسىنا 41 مىڭ تەڭگە الامىن، بۇل وتە جاقسى. سونىمەن قاتار، مەن 30 شاقتى ادامعا جۇمىس بەرەمىن. كەلەسى جىلى قانت قىزىلشاسىن 200 گەكتارعا دەيىن ءوسىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىن، – دەدى «جالايىر» شارۋا قوجالىعىنىڭ باسشىسى ەسكەندىر جايلىعۇلوۆ.
