جەتىسۋ وڭىرىندە ءقازىردىڭ وزىندە قالا تۇرعىندارىنىڭ 100 پايىزى، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ 99،5 پايىزى سۋمەن قامتۋ قىزمەتىنە قول جەتكىزگەن. ال جىل سوڭىنا دەيىن ورتالىقتاندىرىلعان سۋمەن قامتۋعا جاتاتىن 331ء-ى ەلدى مەكەننىڭ بارلىعى نەمەسە 694،2 مىڭ ادام ورتالىق اۋىز سۋ جۇيەسىنە قوسىلادى دەپ كۇتىلۋدە،– دەپ حابارلايدى Dalanews.kz
2022-2024 جىلدارى وبلىستا 420،5 شاقىرىم سۋ قۇبىرى جەلىسى قايتا جاڭعىرتىلىپ، 24 ەلدى مەكەندە اۋىز سۋدىڭ ساپاسى جاقساردى. ورتالىق سۋ قۇبىرىنا ءتورت اۋىل قوسىلدى: قاراتال اۋدانىنىڭ بەساعاش، بىرلىك جانە الاكول اۋدانىنىڭ بيباقان، توقجايلاۋ اۋىلدارى. بۇل رەتتە وبلىستاعى ەڭ شالعاي ەلدى مەكەن – قاراتال اۋدانىنداعى كوپبىرلىك اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى ساپالى اۋىز سۋعا قول جەتكىزدى. اۋىلدا ورتالىقتاندىرىلعان سۋ قۇبىرى بولعانىمەن، سۋداعى تۇز مولشەرى رۇقسات ەتىلگەن نورمادان بىرنەشە ەسە جوعارى بولعان. كوپتەن ءتۇيىنى شەشىلمەي كەلە جاتقان بۇل ماسەلە وبلىس اكىمىنىڭ تاپسىرماسىمەن قابىلدانعان شارالاردىڭ ارقاسىندا بىلتىر شەشىمىن تاپتى.
– اۋىز سۋ – دەنساۋلىق كەپىلى، سوندىقتان ونىڭ ساپاسى اسا ماڭىزدى. سوڭعى بىرنەشە جىلدا ءبىزدىڭ اۋىلدا سۋ ماسەلەسى كۇردەلى بولدى. دەنساۋلىققا زيان تيگىزەتىن تۇزدى سۋدى ىشۋگە ءماجبۇر بولدىق. ءقازىر بۇل ماسەلە شەشىلدى. حالىق ريزا. ءبىزدىڭ اۋىلعا كەلەتىن، 30 جىلدا ءبىر رەت جوندەۋ كورمەگەن جولدى دا رەتكە كەلتىردى. ەندى 1،5 ساعاتتا اسىقپاي اۋدان ورتالىعى ۇشتوبە قالاسىنا جەتەمىز. اۋىلىمىزعا بۇدان بىلاي دا كوڭىل بولىنەدى دەپ ويلايمىن، – دەدى كوپبىرلىك اۋىلىنىڭ تۇرعىنى زامزاگۇل نەسىپبايەۆا.
تەكەلى قالاسىنىڭ تۇرعىندارى دا ۇزاق جىلداردان كەيىن ساپالى اۋىز سۋعا قول جەتكىزدى. ەسكە سالساق، بۇعان دەيىن تەكەلىگە اۋىز سۋ شاجا مەن قورا وزەنىنەن ەسكى سۇزگى ستانساسىنان وتكىزىلىپ، كوكتەم-جاز مەزگىلىندە جاڭبىر مەن قاردىڭ ەرۋىنەن ىشۋگە جارامسىز بولاتىن دا، تۇرعىنداردان ارىز-شاعىمدار ءجيى تۇسەتىن. بۇل ماسەلە قالانىڭ ىشكى سۋ جەلىلەرىنىڭ توزۋى سالدارىنان ۋشىعا ءتۇستى.
وسىعان وراي 2024 جىلى بۇل ماسەلەنى تۇبەگەيلى شەشۋ ءۇشىن بيۋدجەتتەن قارجى ءبولىنىپ، سۇزگى ستانساسىنىڭ جابدىقتارى اۋىستىرىلىپ، اعىمداعى جوندەۋ جۇرگىزىلدى، اۋقىمى 3000 م3 بولاتىن ەكى رەزەرۆۋار، سكۆاجينادان 16،5 كم سۋمەن قامتۋ جۇيەسى سالىندى. سول سياقتى سۋمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرىندەگى 392 ىسىرما اۋىستىرىلدى، بۇل قاجەت كەزدە بۇكىل سۋ جۇيەسىن ەمەس، تەك بەلگىلى ءبىر بولىگىن عانا وشىرۋگە قولايلى بولماق. جالپى بارلىق جۇمىس جەلتوقسان ايىندا اياقتالدى، ءقازىر پايدالانۋعا بەرۋ ساتىسىندا، مامىرعا دەيىن اياقتالادى دەپ جوسپارلانىپ وتىر.
وعان قوسا مامىر-ماۋسىم ايلارىندا سۋ ساپاسى تاعى ءبىر رەت تەكسەرىلەدى. جۇمىستىڭ 2ء-شى كەزەڭى دە، ياعني سۋمەن قامتۋدىڭ ىشكى جۇيەلەرىن اۋىستىرۋ ءىسى قوسىمشا باستالدى، وعان 400 ملن. تەڭگە ءبولىندى. جوبا اۋىسپالى، كەلەسى جىلى دا جالعاسادى. ءسويتىپ تەكەلى قالاسىندا بىرنەشە جىل بويى جەرگىلىكتى حالىققا قولايسىزدىق تۋدىرىپ كەلگەن ساپاسىز اۋىز سۋ ماسەلەسى بۇگىندە تولىق شەشىمىن تاپتى.
كەربۇلاق اۋدانىنداعى سارىوزەك اۋىلىنىڭ تۇرعىندارىن ساپالى اۋىز سۋمەن قامتۋ ماسەلەسىن شەشۋ جۇمىستارى اياقتالۋعا جاقىن.
ەسكە سالساق، 2008-2023 جىلدار ارالىعىندا اۋىلدا سۋ قۇبىرى جەلىلەرىن قايتا جاڭعىرتۋدىڭ ءتورت كەزەڭى اتقارىلدى. ال وتكەن جىلى سۋ قۇبىرى جەلىلەرىن قايتا قۇرۋدىڭ 5-كەزەڭى باستالدى. 178،6 شاقىرىم سۋ قۇبىرىنىڭ قۇرىلىسى جۇرگىزىلۋدە. بۇگىنگى كۇنى 22 شاقىرىمى توسەلىپ، جۇيەلى جۇمىستار جالعاسۋدا.
جەلىلەردىڭ قۇرىلىسى اياقتالعاننان كەيىن سارىوزەك اۋىلىنداعى ۇزاق جىل بويى شەشىمىن تاپپاي كەلە جاتقان اۋىز سۋ ساپاسىنا قاتىستى ماسەلە تۇپكىلىكتى شەشىمىن تاپپاق.
سول سياقتى جۋىق ارادا الاكول اۋدانى لەپسى اۋىلىندا اۋىز سۋ ماسەلەسى شەشىلەدى. قۇرىلىس جۇمىستارىن باستاۋعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 800 ملن. تەڭگە ءبولىندى. جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن اۋىل ورتالىق اۋىز سۋ جۇيەسىنە قوسىلادى دەپ جوسپارلانعان.
ال الاكول اۋدانى بيباقان اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى ۇزاق جىلدار بويى سورعىدان سۋ ءىشىپ كەلگەن. 160-قا جۋىق تۇرعىنى بار اۋىلدا ورتالىق سۋ قۇبىرى بولماعان. سۋ قۇبىرى توسەلگەننەن كەيىن بۇل ماسەلە شەشىلدى.
– بۇرىن سۋدى اۋلاعا ورناتىلعان سۋ سورعىشتان الاتىنبىز. سونداي-اق باقشا مەن كوكونىس القابىن سۋارۋعا سۋ ۇنەمى جەتپەي قالاتىن. اسىرەسە جازدا سۋدى ۇنەمدەۋ كەرەك بولدى. بىلتىردان بەرى اۋىلىمىزعا سۋ تارتىلا باستادى. ءقازىر سۋىمىز تازا، جۇمساق، قىسىمى جاقسى. حالىققا قاجەتتى جاعداي جاسالىپ جاتىر، اسىرەسە اۋىز سۋ ماسەلەسىنىڭ شەشىلگەنىنە قۋانىشتىمىز، – دەدى بيباقان اۋىل تۇرعىنى قاپيزا حاميتوۆا.
بيىل وبلىستا سۋ قۇبىرلارىن سالۋ مەنە قايتا جاڭعىرتۋ باعىتىندا 18 جوبا جۇزەگە اسىرىلۋدا. 2604 تۇرعىنى بار تاعى 4 اۋىل ورتالىق سۋمەن قامتىلادى. اتاپ ايتقاندا، ولار – الاكول اۋدانىنداعى قوڭىر، قاراتال اۋدانىنداعى ۇمتىل، اقسۋ اۋدانىنداعى قوپالى، پانفيلوۆ اۋدانىنداعى جيدەلى اۋىلدارى.
سونىڭ ناتيجەسىندە 2025 جىلدىڭ سوڭىنا قاراي جەتىسۋ وبلىسىنداعى 358 ەلدى مەكەننىڭ ورتالىق سۋمەن قامتاماسىز ەتۋگە جاتاتىن 331ء-ى ورتالىق سۋ جۇيەسىمەن تولىق قامتىلادى.
