ءماجىلىس وتىرىسىندا «جەر قويناۋى جانە جەر قويناۋىن پايدالانۋ تۋرالى» كودەكسكە ەنگىزىلەتىن تۇزەتۋلەردىڭ تانىستىرىلىمى بارىسىندا دەپۋتاتتار اراسىندا داۋ تۋىندادى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ماجىلىستە ەكولوگيا ماسەلەلەرى جانە تابيعاتتى پايدالانۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى ەدىل جاڭبىرشين العاشقى ساۋالدى قويدى.
«گەولوگيا كوميتەتىنىڭ گەولوگيالىق اقپاراتتى ەسەپكە الۋ، ساقتاۋ، جۇيەلەۋ، جيناۋدى، قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى قۇزىرەتىن ۇلتتىق وپەراتورعا بەرۋ جونىندە نورما كوزدەلگەن. مەملەكەت باسشىسى 2021 جىلعى 1 قىركۇيەكتەگى جولداۋىندا «ءتيىمدى ۇلتتىق گەولوگيا قىزمەتىن قۇرۋ كەرەك، بۇل ورگان جەر قويناۋىن كىمگە جانە قالاي بەرۋدى شەشەتىن مونوپوليسكە اينالماۋى ءتيىس. ونىڭ مىندەتى — ينۆەستورلارعا كەشەندى قىزمەت كورسەتىپ، قولداۋ ءبىلدىرۋ» دەپ تاپسىرما بەردى.
بۇل جەردە مۇددەلەر قاقتىعىسى تۋىنداماي ما؟ مەملەكەتتىك فۋنكسيالاردى ۇلتتىق وپەراتور رەتىندە اكسيونەرلىك قوعامعا بەرۋ دۇرىس پا؟ بۇل مەملەكەت مەنشىگىندەگى گەولوگيالىق اقپاراتتىڭ جوعالۋىنا اكەلمەي مە؟ ويتكەنى ۇلتتىق گەولوگيالىق قىزمەتتى جەكەشەلەندىرۋ ءقاۋپى بار. وسى تۇزەتۋلەردى قابىلداۋ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتىڭ شايقالۋىنا الىپ كەلمەي مە؟ ۇمىتپاۋىمىز كەرەك، كونستيتۋسيانىڭ 6-بابى بويىنشا بۇكىل بايلىق حالىقتىكى، جەكەمەنشىكتىكى ەمەس. ونى مەملەكەت باسقارۋى كەرەك» - دەدى دەپۋتات.
بۇل ساۋالعا گەولوگيا كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى ەرلان اكباروۆ جاۋاپ بەردى.
«گەولوگيالىق اقپارات گەولوگيا كوميتەتىندە، مەملەكەتتىڭ مەنشىگىندە بولۋى كەرەك. گەولوگيالىق اقپاراتتار ءبىزدىڭ گەولوگيا كوميتەتىنىڭ بالانسىندا. ونى سيفرلى فورماتقا كوشىرىپ، ءبىرىڭعاي پورتالعا قويۋ كوزدەلىپ وتىر. پايدالى قازبالار جونىندە قۇجاتتى ۋاكىلەتتى ورگانعا بەرۋ قانشالىقتى اقتايتىنىن ءتۇسىنۋ قيىن. سوندىقتان گەولوگيالىق اقپارات گەولوگيا كوميتەتىندە بولۋى كەرەك»، - دەدى ول.
ماسەلەگە دەپۋتات باقتىقوجا ىزمۇحامبەتوۆ ارالاستى.
«وتكەن جولى جەر قويناۋىن پايدالانۋ جونىندەگى زاڭعا وزگەرتۋلەر ەنگەن كەزدە وسىعان ۇقسايتىن سۇراق بولدى. مەن وعان قارسى بولدىم. ەڭ سوڭىندا البەرت پاۆلوۆيچ قولداعان جوق. پرەزيدەنتكە بارىپ توقتاتتىم. پرەزيدەنت اكىمشىلىگى كوميسسيا قۇرىپ، سول كوميسسيادا دۇرىس ەمەس ەكەنىن دالەلدەدىم.
ءقازىر دە قارالىپ وتىرعان نارسەگە تۇبەگەيلى قارسىمىن. تىكەسىن ايتايىن. جەر قويناۋىن 20 جىل باسقارعان اداممىن. بۇل ماسەلەنىڭ ءبارىن ءبىر كىسىدەي بىلەمىن. مەملەكەتتىك مۇددەنى اكسيونەرلىك ۇيىمعا بەرۋ دەگەن - مۇلدەم قاتە. ارينە، كوميتەت مينيسترلىكتىڭ قاراۋىندا. مىناداي سۇراق قويايىن دەپ ەدىم: جۇمىس توبىنا بۇرىن قاتىسقان جوقپىن. مىنانى ۇكىمەتكە قاراۋعا قاي ۋاقىتتا جىبەردى جانە ۇكىمەتتەن كىم بەردى؟ ۇكىمەتتىڭ ادامى بەرگەن بولسا، انىق-قانىعىن انىقتايىق. نەگە ول بۇل ءتيىمدى دەپ سانايدى؟ بۇل تۇبەگەيلى دۇرىس ەمەس. بىرنەشە پوزيسيا بار. نەگە ەكەنىن ايتا الامىن. «ۇكىمەتتىڭ قورىتىندىسى بار» دەيدى. نە ءۇشىن قاراپ وتىرمىز وندا؟ مىنانى بەرگەن ۇكىمەتتىڭ ادامى ۇكىمەتتىڭ جاعدايىن ويلايتىن كىسى ەمەس. وتە دۇرىس ەمەس، قاتە»، - دەدى ول.
ال ەدىل ءجاڭبىرشيننىڭ سوزىنشە، زاڭ جوباسىنىڭ ءالى تانىستىرىلىمى ءجۇرىپ جاتىر، جۇمىس توبى باستالماعان.
«جۇمىس توبىندا ءسىز دە بارسىز، مەن دە بارمىن، بۇل ماسەلەنى ميكروسكوپپەن قارايمىز»، - دەدى ول.
باقتىقوجا ىزمۇحامبەتوۆ سۇراعىن قايتا قويدى: «قاي ۋاقىتتاعى جۇمىس توبى ۇكىمەتكە جىبەردى؟ قاشان؟ قاي مينيسترلىكتەرمەن، قاي مينيسترمەن كەلىسىلگەن؟ مەن انىقتاپ، اياعىنا دەيىن اپارامىن. قوقان-لوقى جاساپ وتىرعان جوقپىن».
«بىلتىر قازاندا. بۇل — باستاماشىل زاڭ جوباسى»، - دەدى دەپۋتات البەرت راۋ.
«ءبىز جۇمىس توبىمەن تالقىلاپ جاتساق، ءسىز بۇل «ۇكىمەتپەن كەلىسىلگەن» دەپ توتەسىنەن قويىپ وتىرسىز. قاي جۇمىس توبى جىبەردى؟ مەن بىلتىر دا دەپۋتات بولدىم، مەنىڭ قاتىسۋىمسىز ىستەپ جاتسىزدار. وتە قاتە. مەن نە ءۇشىن ەكەنىن بىلەمىن. كىم بۇل مۇددەنى «لوببيروۆات» وتىرعانىن دا بىلەمىن. قالاساڭىز، اتاپ بەرە الامىن»، - دەدى ىزمۇحامبەتوۆ.
«بۇل - باستاماشىل زاڭ جوباسى. ءاربىر تۇزەتۋ پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسى نەگىزىندە جاسالعان»، - دەدى راۋ.
«پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسى - ءبارىن مەملەكەتتىڭ مۇددەسىنە ساي زاڭدى جولمەن جاساۋ»، - دەدى ىزمۇحامبەتوۆ.
«بۇل - وتە اۋىر ايىپ. مەنى مەملەكەتتىك مۇددەگە قارسى دەپ ەشكىم ايىپتاي المايدى»، - دەپ جاۋاپ بەردى راۋ.
ماسەلەگە ارالاسقان ەدىل جاڭبىرشين زاڭ جوباسىن جۇمىسقا ەندى الىپ جاتقانىن، ءالى تالقىلايتىندارىن مالىمدەدى.
ايتا كەتەيىك، كەشە ماجىلىستە ەكولوگيا ماسەلەلەرى جانە تابيعاتتى پايدالانۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى ەدىل ءجاڭبىرشيننىڭ جەتەكشىلىگىمەن «جەر قويناۋى جانە جەر قويناۋىن پايدالانۋ تۋرالى» كودەكسكە ەنگىزىلەتىن تۇزەتۋلەردىڭ تانىستىرىلىمى ءوتتى. زاڭ جوباسىنا ءماجىلىس دەپۋتاتتارى البەرت راۋ مەن كونستانتين اۆەرشين باستاماشى بولدى.
ءماجىلىستىڭ اقپاراتىنا سۇيەنسەك، جوبانىڭ نەگىزگى ماقساتى - جەر قويناۋىن پايدالانۋ سالاسىنداعى اشىق ءارى باسەكەلەستىك ءتارتىپتى نىعايتۋ. سونداي-اق، جەر قويناۋىن پايدالانۋدىڭ ءبىرىڭعاي پورتالىن «ءبىرىڭعاي تەرەزە» رەتىندە زاڭنامالىق تۇرعىدان رەتتەۋ.
