جاستار جاڭا ۇلگىدەگى وتباسىن قۇرۋعا بەيىلدى

Dalanews 25 مام. 2020 10:38 1003

«زور رۋح» قايىرىمدىلىق قورى الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگىمەن بىرلەسىپ، «وتباسى ينستيتۋتى» جوباسى شەڭبەرىندە جاستاردىڭ وتباسىلىق ومىرگە دايىندىق دەڭگەيىن انىقتاۋ ماقساتىندا جاپپاي ونلاين تەستىلەۋ وتكىزدى. بۇل ءىس-شارا حالىقارالىق وتباسى كۇنىنە ورايلاستىرىلدى.

تەستىلەۋگە ءاربىر قازاقستاندىق كەز كەلگەن گادجەتتەن (سمارتفون، نوۋتبۋك، پلانشەت) قاتىسا الدى. تەست وتباسىلىق رولدەرگە، رەسپوندەنتتىڭ جەكە قاسيەتتەرىنە جانە ومىرلىك قۇندىلىقتارعا قاتىستى 33 سۇراقتان تۇردى. ساۋالناما جاستاردىڭ قۇندىلىقتار جۇيەسىندەگى وتباسىنىڭ الاتىن ورنىن، جاستاردىڭ وتباسى قۇرۋعا دەگەن ۇستانىمدارىن انىقتاۋعا جانە قازىرگى جاستاردىڭ كوزقاراستارىنا وراي قانداي وتباسىنىڭ قالاعان ءتۇرىن زەردەلەۋگە باعىتتالعان.

ساۋالناماعا 948 ازامات قاتىستى، ونىڭ ىشىندە ايەل جىنىستى – 68% جانە ەر جىنىستى – 41،5% . ونىڭ 47%-ى - 18-25 جاس جانە 38،71%-ى - 26-35 جاس. كامەلەتكە تولماعانداردىڭ سانى 4،3% - دى قامتيدى جانە 36 جاستان اسقان رەسپوندەنتتەردىڭ سانى 10% - دى قۇرادى.


ساۋالناما بارىسىندا رەسپوندەنتتەر الەۋمەتتىك-پسيحولوگيالىق بىرلىكتىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى (72،4%). ەكىنشى ورىندا - بالالار مەن اتا-انالاردىڭ بولۋى (19%). ال رەسپوندەنتتەردىڭ 8،6%-ى مىقتى وتباسىنىڭ كەپىلى – ول زاڭدى تۇردە رەسىمدەلگەن نەكە بولىپ تابىلاتىنىن ايتتى.

رەسپوندەنتتەردىڭ پىكىرىنشە، ەر ادام وتباسىلىق قارىم-قاتىناستا كوشباسشى بولۋى ءتيىس. سونىمەن قاتار، ايەل دە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. بۇل پىكىرمەن سۇراققا جاۋاپ بەرگەندەردىڭ كوپشىلىگى كەلىسەدى - 65،2%. شامامەن 1/3 بولىگى تەڭ قۇقىقتى بولۋىن تاڭدادى. ءداستۇرلى پاتريارحاتتى، ياعني بۇكىل بيلىك ەر ادامنىڭ قولىندا بولعانىن، وتباسىنداعى قارىم-قاتىناستىڭ قالاۋلى ءتۇرى دەپ رەسپوندەنتتەردىڭ تەك 3% - ى عانا سانايدى.

نەكە قيۋ جانە وتباسىن قۇرۋ ءۇشىن نەگىزگى سەبەپ - ءوزارا ماحاببات، ءۇي جايلىلىعى، وتباسىلىق جىلۋ جانە سەزىم بەرىكتىگى. جاۋاپتىڭ بۇل نۇسقاسى ابسوليۋتتىك كوپشىلىك تاڭدادى - 92،2% جاۋاپ بەرگەن. پاتەر ماسەلەسىن شەشۋ، قارجىلىق ءال-اۋقات رەسپوندەنتتەردىڭ 6،9% - ىن ىنتالاندىرادى جانە تەك 0،9%-ى جالعىزدىقتان ارىلۋ ءۇشىن عانا نەكەگە وتىرعىسى كەلەدى.

رەسپوندەنتتەردىڭ كوپشىلىگى ءۇشىن (77،3%) ۇيلەسىمدى نەكە ول ەرلى-زايىپتىلاردىڭ الەۋمەتتىك جەتىلۋىن، وتباسىن ماتەريالدىق قامتاماسىز ەتۋ قابىلەتىن، وتباسىنىڭ بارلىق مۇشەلەرى الدىنداعى بورىش پەن جاۋاپكەرشىلىگىن بىلدىرەدى. جاۋاپ بەرگەندەردىڭ باسقا بولىگى سەنىمدى قارىم-قاتىناس ورناتۋعا بولاشاعى بار، جاستىق جانە فيزيولوگيالىق دايىندىعىنىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى (19%).

وتباسى، زەرتتەۋ ناتيجەلەرى بويىنشا، جاستار قۇندىلىقتارى جۇيەسىندە ماڭىزدى ورىن الادى. بۇل جاۋاپتى رەسپوندەنتتەردىڭ 91،8% تاڭدادى.


الىنعان مالىمەتتەردى تۇيىندەي كەلە، ساۋالنامانى ۇيىمداستىرۋشىلار قازىرگى زامانعى جاستاردىڭ جاڭا ۇلگىدەگى  نەكە-وتباسى قاتىناستارىن قۇرۋعا باعىتتالعان دەگەن قورىتىندىعا كەلدى، ول ەر ادامنىڭ قارىم-قاتىناستاعى كوشباسشىلىعىن بىلدىرەدى، ءبىراق ەرلى-زايىپتىلاردىڭ ەكەۋى دە جۇمىس ىستەپ وتباسىن قامتاماسىز ەتەدى، سونداي-اق وتباسىلىق مىندەتتەرىن ءوزارا ايقىن بولىسەدى.

تەستىلەۋ ناتيجەسى بويىنشا جاستار ءوز ارىپتەسىندە قامقورلىق، ەموسيالىق قولداۋ جانە زياتكەرلىك دەڭگەيىن باعالايدى. جەكە قاسيەتتەردەن باسقا، سەرىكتەستى تاڭداۋ كەزىندە ومىرلىك قۇندىلىقتار، نانىمدار مەن دۇنيەتانىمنىڭ ءوزارا بايلانىسى مەن سايكەس كەلۋى ماڭىزدى. جاستار ءۇشىن باستى باسىمدىقتار - وتباسى، بالالار جانە دەنساۋلىق. جاستاردىڭ نەكەنى رەسمي تۇردە تىركەۋ تۇسىنىگى ءالى انىق ەمەس، ويتكەنى ولاردىڭ كوزقاراستارى وتە قاراما-قايشى بولىپ كەلەدى.

جالپى، جاستاردىڭ وتباسى مەن نەكەگە قاتىستى تۇسىنىمدىلىگى قازاقستاندىق قوعامدا قابىلدانعان كانوندارمەن سايكەس كەلەدى دەگەن قورىتىندى جاساۋعا بولادى.

 

«زور رۋح» قايىرىمدىلىق قورى»


ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار