فەستيۆال اياسىندا وتكەن كونسەرتتىڭ شىمىلدىعى افريكا قۇرلىعىنان كەلگەن فول مبەگي مەن قازاقستاندىق ەرلان ءابدىحالىقتىڭ ورىنداۋىنداعى «ءۇش قوڭىر» انىمەن اشىلدى.
سەنەگالدىق فول مبەگيگە بۇل ءاندى ەلىمىزدەگى قازاق-تۇرىك ليسەيىندە بىرنەشە جىل قىزمەت ەتكەن تۇرىك ازاماتى ۇيرەتكەن كورىنەدى.
وسىلاي باستالعان كونسەرتتە ءار ەلدەن كەلگەن جاسوسپىرىمدەر بار ونەرىن سالىپ، استانا جۇرتشىلىعىن سەرپىلتۋگە تىرىستى. الماتىدا وتكەن رەسپۋبليكالىق «جارقىن بولاشاق» قازاق ءتىلى وليمپياداسىندا ءى-شى ورىن يەگەرى دينا مۋراشيەۆا «دات» پوەماسىنان ءۇزىندى وقىپ، ەلدىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەندى.
بەلگىلى ءانشى يبراگيم ەسكەندىر جانە 8ء-شى رەسپۋبليكالىق «جارقىن بولاشاق» قازاق ءتىلى وليمپياداسى «ءانشى بۇلبۇلدار» نوميناسياسىنىڭ گران-پري يەگەرى جاڭابايەۆ ابزال مەن ۋگاندادان كەلگەن بيرۋماسۋ رودجەرس بىرىگىپ ايتقان قازاق ءانءى زال تولى جۇرتشىلىقتىڭ زور قوشەمەتىنە يە بولدى.
وسىنداي اسەرلى ساتتەرى كوپ كەشتى قورىتىندىلاۋ بارىسىندا شارانى ۇيىمداستىرۋشى «KATEV» حالىقارالىق قوعامدىق قورىنىڭ پرەزيدەنتى دارحان وتە ءبىراز ءسۇيىنشى حابارلاردى قالىڭ جۇرتشىلىققا جەتكىزدى.
بيىل «جارقىن بولاشاق» وليمپياداسىنىڭ 42 جۇلدەگەرىنە ەلىمىزدىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىلىم گرانتتارى بەرىلىپتى.
«ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ «قازاق ءتىلى – عاجاپ ءتىل، تەك ءبىز ونى ناسيحاتتاي ءبىلۋىمىز كەرەك» دەگەن ءسوزىن تۋ ەتىپ، جىل سايىن «جارقىن بولاشاق» قازاق ءتىلى وليمپياداسى ءوتىپ كەلەدى. بۇل وليمپيادانى وتكىزۋدەگى باستى ماقسات – مەملەكەتتىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ، قازاق جانە وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ قازاق تىلىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ولارعا ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى، ءسالت-داستۇرىمىزدى، تاريحىمىزدى بويىنا ءسىڭىرۋ ارقىلى «ماڭگىلىك ەل» جالپىۇلتتىق يدەياسىن جۇزەگە اسىرۋ بولىپ تابىلادى»، – دەدى ول.
«وسى جولى وليمپياداعا ءبىرىنشى رەت قىرعىزستان، وزبەكستان، موڭعوليا جانە التاي ولكەلەرىنەن كەلگەن قانداستارىمىز قاتىستى. كىندىك قانى تامعان جەرگە كەلگەن ءبىرقاتار قازاق بالاسىنا دا جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ گرانتتارى ءبولىنىپ، ولارعا اتاجۇرتىندا ءبىلىم الۋعا جاعداي جاسالدى»، – دەدى د.وتە.
وسىلايشا «KATEV» حالىقارالىق قوعامدىق قورى شەتەلدەگى قازاق قانداستارىمىزدىڭ ەلىمىزدە ءبىلىم الۋىنا جاعداي جاساپ جاتقانى ايتىلدى. ۇيىمداستىرۋشىلار شەتەلدەگى قازاق بالالارىنا اتا-بابالارىنىڭ كىندىك قانى تامعان جەرىنىڭ اسەمدىگىن كورسەتىپ، ولاردىڭ ەلجاندىلىق سەزىمدەرىنىڭ ويانۋىنا مۇمكىندىك جاساپ جاتىرمىز دەيدى.
«مۇنىڭ سىرتىندا الەم حالىقتارىنىڭ دوستىعىن نىعايتىپ، جاسوسپىرىمدەر ارقىلى قازاقستاننىڭ قانداي ەل ەكەنىن الەمگە ناسيحاتتاماقشىمىز» دەيدى ولار.
بۇل وليمپياداعا وقىتۋ تىلىنە قاراماستان، مەملەكەتتىك جانە مەملەكەتتىك ەمەس جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردىڭ، ليسەيلەردىڭ، گيمنازيالاردىڭ اراسىندا ەلىمىزدىڭ بارلىق وبلىستارىنان كەلگەن قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى بويىنشا 7-11 سىنىپ وقۋشىلارى 5 باعىت بويىنشا («تىلشى-ادەبيەتشىلەر»، «جاس عالىمدار»، «جازۋشىلار»، «ءسوز شەبەرلەرى»، «ءانشى-بۇلبۇلدار») ءبىلىمىن ساراپقا سالعان بولاتىن.
"جارقىن بولاشاق" فەستيۆالىنىڭ ماڭىزى نەدە؟ بۇل مەرەكە "ادامزاتتىڭ ءبارىن ءسۇي باۋىرىم دەپ" ۇعىمىنىڭ شىن مانىندەگى ىسكە اسۋىنىڭ ءبىر كورىنىسى. بىزدىڭشە، مۇنداي اۋقىمدى فەستيۆالدى جىل سايىن تۇراقتى تۇردە وتكىزۋ ءارى قازاق ءتىلىنىڭ كەرەگەسىن كەڭەيتۋ ءۇشىن ونىڭ جارنامالىق مازمۇنىن ءتىپىت دە ايشىقتاي ءتۇسۋ ماڭىزدى ءىس بولماق. قازاق ءتىلىنىڭ بولاشاعى جوق دەگەن قۇلدىق تۇسىنىكتى تەك ءبىز وسى سەكىلدى ناقتى دا شىنايى ىستەر ارقىلى بۇزا الامىز. بيىل 25 ەلدەن قازاق تىلىندە ءان ايتىپ، شىعارما جازاتىن بالالار كەلسە، ەرتەڭ ودان دا كوپ ەلدەردەن شاقىرۋعا مۇمكىندىك تۋادى.
قازاقستانعا كەلگەن بالالار قازاق ءتىلىن عانا ەمەس، قازاق ەلىن دە ماقتان تۇتىپ، ءوزىنىڭ تۇرعىلاستارىنا، سىنىپتاستارىنا، دوستارىنا ماڭگىلىك ايتىپ جۇرەدى. ولاردى كورگەن ءوزىمىزدىڭ قاراكوزدەر دە رۋحاني تۇلەپ، ءوز ءتىلىن جاقسى مەڭگەرۋگە ۇمتىلادى.
وباما مەن پان گي مۋننىڭ قۇتتىقتاۋى
بۇل ءتىل جانە مادەنيەت فەستيۆالىنىڭ حالىقارالىق سيپات الۋى قازاق ءتىلىنىڭ عانا ەمەس، قازاقستاننىڭ بەدەلىن الەمگە پاش ەتتى دەۋگە تولىق نەگىز بار.
وعان اقش پرەزيدەنتى باراك وباما مەن بۇۇ باس حاتشىسى پان گي مۋننىڭ قۇتتىقتاۋ حاتى دالەل.
اقش پرەزيدەنتى ب.وبامانىڭ قىسقا مازمۇندى حاتى بىلايشا وربىگەن: «ءار مەملەكەتتىڭ وزىندىك ەرەكشە مادەني ميراسىنىڭ تانىلۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن بۇل سياقتى فەستيۆالدار ارقىلى يگىلىكتى ىستەرگە كۋا بولۋدامىز. سىزدەردىڭ الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن جاس جەتكىنشەكتەردى جيناۋ ءۇشىن قانشاما قاجىر-قايرات توككەندەرىڭىزدى بىلەمىن. ادامزات قاۋىمىن بىر-بىرىنەن ءبولىپ، ەرەكشەلەگەن مادەني كەدەرگىلەردى جويدىڭىزدار. سىزدەر الەم حالىقتارىنىڭ دوستىق ءجىبىن قۇرۋدى كوزدەدىڭىزدەر ءارى بۇنى جۇزەگە اسىرىپ وتىرسىزدار. بارشاڭىزدى وسى جەتىستىكتەرىڭىزبەن قۇتتىقتايمىن» دەدى.
اقپارات قۇرالدارىنان حاباردار بولعانىمىزداي، حالىقارالىق ءتىل جانە مادەنيەت فەستيۆالى ءۇشىن الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن امەريكادا جينالعان بالالار بۇۇ باس شتابىنا دا بارعان ەكەن. بۇۇ باس حاتشىسى پان گي مۋن وسى بالالارعا ارناپ جولداعان قىسقا حاتىندا: «سەندەردىڭ الەمدىك دەڭگەيدەگى تۇلعا بولۋلارىڭا ءۇمىت ارتامىن» دەدى. سونىمەن قاتار بۇۇ وكىلدەرىمەن كەزدەسكەن وقۋشىلار وزدەرىنىڭ دارىندارى مەن بىلىمدەرى ارقىلى كوپشىلىكتى تاڭعالدىردى. جوعارىدا ايتىپ كەتكەنىمىزدەي، اقش پرەزيدەنتى باراك وبامادان دا ارنايى جولداۋ حاتىن العان بالالارعا، بۇۇ باس حاتشىسىنىڭ حاتى دا ولاردىڭ دەمدەرىنە دەم بەرىپ، ىنتالارىن ارتتىرا تۇسكەندەي.
بۇۇ ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك كەڭەسىنىڭ ورتالىعىندا وتكەن جيىنعا الەمنىڭ ءتۇرلى ەلدەرىنەن 80 وقۋشى قاتىستى. ۇلتتىق كيىمدەرىمەن ساحنا تورىنە شىعىپ، ءوز ونەرلەرىن پاش ەتكەن وقۋشىلاردىڭ قاي-قايسىسى بولماسىن ەرەكشە دارىن يەسى ەكەندىكتەرىن تاعى ءبىر مارتە دالەلدەپ، كورەرمەندەرىن ءتانتى ەتتى. الەمنىڭ ءاربىر ەلىنەن جينالعان وقۋشىلاردى ارنايى قۇتتىقتاعان پان گي مۋن: «حالىقارالىق ءتىل جانە مادەنيەت فەستيۆالىنە شاقىرىلعانىم ءۇشىن وتە قۋانىشتىمىن. ماعان وسىنداي مۇمكىندىك بەرگەن جانە 27 مەملەكەتتەن جاس جەتكىنشەكتەردى جيناپ، مادەنيەت پەن تىلىمىزگە ءتان ۇلتارالىق ەرەكشەلىكتەرىمىزدى تانىپ، ءبىر-بىرىمىزدى قۇتتىقتاۋىمىز ءۇشىن وسى شارانى ۇيىمداستىرعان ۇيىمعا العىسىم شەكسىز»، – دەدى.
