ەكونوميكانىڭ ناقتى سەكتورىن قارجىلاندىرۋدىڭ بەلسەندى باسى – بۇل قازاقستاننىڭ ءجىو كولەمىن ۇلعايتۋعا باعىتتالعان ەكونوميكالىق رەفورمانىڭ ءۇشىنشى كەزەڭى. ءبىرىنشىسى – جاڭا بيۋدجەت كودەكسىن قابىلداۋ، ەكىنشىسى-سالىق كودەكسىنىڭ جوباسىمەن جۇمىس ىستەۋ. بۇل تۋرالى ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى جانىنداعى ساراپتامالىق كەڭەستىڭ ەكىنشى وتىرىسىندا ۆيسە-پرەمەر-ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى سەرىك جۇمانعارين ايتتى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz قۇزىرلى ۆەدومستۆو باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.
ۇكىمەتتىڭ ەكونوميكانىڭ ناقتى سەكتورىنىڭ جوبالارىن قارجىلاندىرۋ جونىندەگى نەگىزگى باستامالارى تۋرالى ۇلتتىق ەكونوميكا ۆيسە-مينيسترى ارمان قاسەنوۆ باياندادى
"قازىرگى ۋاقىتتا ينۆەستيسيانىڭ جىو-گە قاتىناسى 14-15% دەڭگەيىندە جانە وبەكتيۆتى تومەن بولىپ تابىلادى. ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ جوعارى قارقىنىنا جانە مەملەكەت باسشىسى قويعان مىندەتكە قول جەتكىزۋ ءۇشىن 2029 جىلعا قاراي ءجىو–ءنى 450 ملرد دوللارعا جەتكىزۋ قاجەت-ينۆەستيسيا 2.75 ەسەگە، 2024 جىلعى 40 ملرد دوللاردان 2029 جىلى 103 ملرد دوللارعا دەيىن ۇلعايۋى ءتيىس. مۇنى ءقازىر ۇكىمەت ۇسىنىپ وتىرعان باستامالار ەسەبىنەن قامتاماسىز ەتۋ قاجەت – بيزنەستى 8 ترلن تەڭگەگە كرەديتتەۋ ءۇشىن بايتەرەك حولدينگى ارقىلى 1 ترلن تەڭگە ءبولۋ كەرەك"، - دەدى ۆيسە-مينيستر.
ۆيسە-مينيستر ينۆەستيسيالىق جوبالارعا قۇيۋ كولەمىن ۇلعايتۋدان باسقا، تاعى ءبىر ماڭىزدى پروبلەمانى - ساپالى ينۆەستيسيالىق جوبالاردىڭ جەتكىلىكسىزدىگىن اتاپ ءوتتى.
"قارجىلاندىرۋ ماسەلەسى - بۇل ءىشىنارا ماسەلە. تاعى ءبىر ماڭىزدىسى – ساپالى جوبالاردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى. مۇنى حالىقارالىق دامۋ قارجى ينستيتۋتتارى دا اتاپ وتەدى. ءبىز جوبالاردى قارجىلاندىرۋدى 40 ملرد دوللاردان 103 ملرد دوللارعا ۇلعايتۋ تۋرالى ايتاتىن بولساق، مىندەت تەك قارجىدا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ينۆەستيسيالاردىڭ ساپاسىندا دا ەكەنىن تۇسىنەمىز"، - دەپ اتاپ ءوتتى ارمان قاسەنوۆ.
ءوسىمنىڭ نەگىزگى نۇكتەلەرى - ونىمدىلىگى جوعارى ەكسپورتقا باعدارلانعان جوبالار. بۇل مەتالدى قايتا وڭدەۋ، مۇناي - گاز، اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ازىق-تۇلىك ءوندىرىسى، مۇناي جانە كومىر حيمياسى جانە باسقالار.
بايتەرەك حولدينگىنىڭ باسشىسى رۋستام قاراعويشين 60% نارىقتىق قورلاندىرۋدى جانە 40% بيۋدجەتتىك كرەديتتەۋدى قامتيتىن حولدينگتى قارجىلاندىرۋ مودەلى تۋرالى ايتىپ بەردى. 2025 جىلى بايتەرەك تاراپىنان قارجىلاندىرۋدىڭ جالپى كولەمى 8 ترلن تەڭگە، ونىڭ 3،75 ترلن تەڭگەسى ۇلتتىق ۆاليۋتادا 12،6% ستاۆكا بويىنشا، 2،25 ترلن ۇلتتىق ۆاليۋتادا نارىقتىق ستاۆكا بويىنشا جانە 2 ترلن شەتەل ۆاليۋتاسىندا بەرىلەتىن بولادى.
"ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز-تۇپكى تۇتىنۋشى ءۇشىن ستاۆكالاردى 12،6% - عا بىرىزدەندىرۋ. بۇل بىرىزدەندىرۋ ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەرگە بۇگىندە بايتەرەك قاتىسىپ وتىرعان بارلىق باعىتتارعا قاتىسۋعا مۇمكىندىك بەرەدى"، - دەپ اتاپ ءوتتى رۋستام قاراعويشين. - ۋاقىت وتە كەلە، بازالىق مولشەرلەمە قولايلى دەڭگەيگە دەيىن تومەندەگەن كەزدە، بانكتەر ەكونوميكانى قارجىلاندىرۋدىڭ اۋقىمدى ۇلەسىن الادى. ال بايتەرەك جانە باسقا دا دامۋ ينستيتۋتتارى ەكسپورتقا باعدارلانعان اۋقىمدى تاۋاشالىق جوبالار ءۇشىن وزىندىك قۇرالعا اينالادى.
تاۋەلسىز ساراپشىلار تاراپىنان كوپتەگەن سۇراقتار مەن ۇسىنىستار ايتىلدى. اتاپ ايتقاندا، AERC باس ديرەكتورى جانىبەك ايعازين جەڭىلدەتىلگەن قارجىلاندىرۋ ءۇشىن جوبالاردىڭ باسىمدىعىن قالاي انىقتايتىنىن جانە ولاردىڭ ينۆەستيسيالاردى قايتارۋ جانە ءجىو وسىمىنە قوساتىن ۇلەسى تۇرعىسىنان قالاي باعالاناتىنىن سۇرادى. جىو-دەگى وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ ۇلەسى 12%، بۇل ۇلەس ءبىزدىڭ كۇش-جىگەرىمىزگە قاراماستان ايتارلىقتاي وسپەۋدە. ول ينفراقۇرىلىمنىڭ دامۋى مەن قۋاتتىلىعىنىڭ ارتۋىنا ەرەكشە نازار اۋدارۋدى ۇسىندى. بۇل ەكونوميكاعا جالپى اسەر ەتپەك، ويتكەنى ءبىز ءبارىمىز ينفراقۇرىلىمدى پايدالانامىز.
سەرىك جۇمانعارين بۇگىنگى تاڭدا جقق بويىنشا سالىنعان ينۆەستيسيانىڭ ەڭ ۇلكەن قايتارىمىن اۋىل شارۋاشىلىعى، تاۋ-كەن ونەركاسىبى، ساۋدا بەرەدى دەگەن جاۋاپ قايتاردى.
بەلسەندى ءوسۋ درايۆەرلەرىنە كولىك پەن قويما سالاسى كىرەدى. بايتەرەك ارقىلى قارجىلاندىرۋدا باسىمدىق مەتاللۋرگيا، مۇناي جانە كومىر حيمياسى، تاماق ونىمدەرىن ءوندىرۋ، يت، جي، لوگيستيكا جانە ت.ب. جوعارى وڭدەلگەن ءونىم جاساۋ جونىندەگى جوبالارعا بەرىلەتىن بولادى. ال ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ ءۇشىن ۇلتتىق ينفراقۇرىلىمدىق جوسپار بار. وعان سايكەس بيىل 13 مىڭ شاقىرىم اۆتوجولدى جاڭعىرتۋ، سالۋ جانە جوندەۋ، 1480 شاقىرىمعا جۋىق تەمىرجولدى جوندەۋ جانە جاڭا تەمىرجول جەلىلەرىن سالۋ جوسپارلانۋدا.
