– ارايلىم اقسۋباي قىزى، ىلە اۋدانى بيىلعى وقۋ جىلىن قالاي باستادى؟ جاڭادان اشىلعان مەكتەپتەر مەن بالاباقشالار بار شىعار؟
– ارينە. اۋدانىمىز جىل وتكەن سايىن دامىپ، تۇرعىندار سانى ارتىپ كەلە جاتقاندىقتان، اۋدانىمىزدا جىل سايىن جاڭا ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ اشىلۋى ءبىز ءۇشىن ادەتكە اينالعان دۇنيە دەسەك بولادى.
ايتالىق، بيىلعى وقۋ جىلىندا ىنتىماق اۋىلىندا 600 ورىندى ورتا مەكتەپ وقۋشىلاردى قابىلداسا، تولە بي اۋىلىنداعى باستاۋىش مەكتەبىنە كەڭەيتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ، ءبىلىم وشاعى ورتا مەكتەپ مارتەبەسىنە يە بولدى.
سول سياقتى ۇستىمىزدەگى جىلى مەملەكەتتىك تاپسىرىس اياسىندا 12 بالاباقشا اشىلسا، جەكەمەنشىك ءبىر بالاباقشا جۇمىسىن باستادى. جالپى، اۋدانىمىزدا 113 مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمە جۇمىس ىستەيدى.
– مەملەكەت باسشىسىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا قانداي جۇمىستار اتقارىلعانىن ايتا كەتسەڭىز؟
– «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا كوپتەگەن جۇمىستار جۇزەگە استى. جازعى دەمالىس كەزىندە اۋدانىمىزداعى الەۋمەتتىك تۇرمىس جاعدايى تومەن وتباسىنداعى 116 بالانىڭ دەمالىسىن ۇيىمداستىرىپ، ولاردىڭ ۋاقىتىن ءتيىمدى وتكىزۋگە مۇمكىندىك جاسالىندى.
سونىمەن قاتار «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا اۋدانىمىزداعى ءبىراز وقۋشىلار قاراساي اۋدانىنداعى بەلگىلى تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز بەن اناعا قۇرمەت مۇراجايلارىنا ەكسكۋرسيا جاساپ، وزدەرىنىڭ ارماندارىن ۇشتاپ قايتقانىن اتاپ ايتۋعا بولادى.
ال ساباق باستالعالى بەرى اۋدانىمىزداعى مەكتەپتەر اي سايىن الماتى قالاسىنداعى ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى جاستار تەاترىنا كەزەك-كەزەگىمەن بارىپ، ءتۇرلى قويىلىمداردى تاماشالاۋدى داستۇرگە اينالدىرۋدا.
بۇدان باسقا الماتى وبلىسىندا جاستاردىڭ IT سالاسىنا قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ ماقساتىندا روبوت قۇراستىرۋ كابينەتتەرى اشىلىپ، جۇمىس ىستەپ جاتىر. ءقازىر تەحنيكانىڭ ءتىلىن بىلۋگە ۇمتىلعان جاستاردىڭ قاتارى كۇن سايىن ارتىپ كەلەدى. سونىمەن قاتار ءۇش تىلدىلىك بويىنشا 8 مەكتەپتە ءۇش تىلدە ساباق وقىتۋ ىس-تاجىريبەسى قولعا الىنعانىن ايرىقشا اتاپ ايتۋعا بولادى.
بيىلعى ءبىزدىڭ ۇلكەن جاڭالىعىمىز رەتىندە اۋدانىمىزدا حيدجاب كيگەن 27 قىزدىڭ كوپشىلىگى حيدجابتارىن شەشتى. قازىرگى تاڭدا حيدجابىن شەشپەگەن ەكى قىزبەن تالىمگەر ۇستازدار جۇمىس جۇرگىزىپ جاتىر. وسىلايشا، «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا قولعا الىنعان جۇمىستار ءوز ناتيجەسىن بەرىپ وتىرعان جايى بار.
– كوپتەگەن جەردە حيدجاب كيگەن مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ءىسى ۇلكەن داۋعا ۇلاسىپ جاتقانىن ەستىپ، كورىپ ءجۇرمىز. سىزدەر بۇل ماسەلەنى قالاي ۋشىقتىرماي شەشتىڭىزدەر؟
– مەكتەپ وقۋشىلارىنا حيدجابتى شەشتىرۋ وڭاي بولعان جوق. بۇل ىستە ءدىني باسقارما، ىلە اۋدانى اكىمدىگى جانىنداعى لاڭكەستىككە قارسى كۇرەس كوميسسياسىنىڭ مۇشەلەرى جانە تاجىريبەلى پەداگوگ ۇستازدار، پسيحولوگ ماماندار وقۋشىلاردىڭ اتا-انالارىمەن ۇزدىكسىز ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، 25 وقۋشى قىزدىڭ مەكتەپ فورماسىن كيۋىنە ىقپال ەتتى.
ارينە، مۇنداي جاعدايعا بىردەن قول جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. بىلتىر الماتى وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى جاڭىل ماردان قىزى باستاعان كوميسسيا اۋدانىمىزعا كەلىپ، بۇل باعىتتا جان-جاقتى ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزگەن بولاتىن. كوميسسيا قۇرامىندا بىلىكتى ءدىن ماماندارى، پسيحولوگتار بولعانىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك.
بۇدان كەيىن دە بىزدەر بۇل باعىتتاعى جۇمىستاردى توقتاتپاي، وقۋشىلار مەن ولاردىڭ اتا-انالارىمەن ءجيى كەزدەسىپ، ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدىك. باسىندا اتا-انالاردىڭ ءبىزدى تىڭداماعان كەزدەرى بولدى. بۇل رەتتە ولاردى سابىرعا شاقىرىپ، ولاردىڭ بۇل ىستەرى اتا-بابا ءداستۇرى مەن قازىرگى زاماننىڭ تالابىنا قايشى كەلەتىنىن ايتتىق.
كەيبىر اتا-انالار ۋاجىمىزگە قۇلاق اسپاعاندا ولارعا بالالاردىڭ قۇقىن شەكتەپ وتىرعانىن مايدالاپ تۇسىندىرۋگە تۋرا كەلدى. ەگەر ولار ءوز ويلارىنان باس تارتپاعان جاعدايدا بۇل ىسكە بالا قۇقىعىن قورعاۋ ۇيىمدارى ارالاسىپ، جات اعىمنىڭ جولىندا جۇرگەندەردى اتا-انا قۇقىعىنان ايىرىلىپ قالۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتتىق.
ىلە اۋدانىنداعى 13 مەكتەپتە حيدجاب كيگەن قىزدارىمىز بولدى. و باستا ولاردىڭ اتا-انالارىن ءبىر مەكتەپكە جيناپ، ق ر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ 2016 جىلى شىققان №26 بۇيرىعىمەن مۇقيات تانىستىرىپ، بالا مەكتەپ قابىرعاسىن اتتاعاننان كەيىن بارشاعا ورتاق مەكتەپ فورماسىن كيۋى كەرەك ەكەنىن تۇسىندىردىك.
– حيدجاب كيگەن قىزداردىڭ جاس شاماسى قانداي؟
– جاس شامالارى ءارقالاي. كەرەك دەسەڭىز، مەكتەپ تابالدىرىعىن جاڭادان اتتاعان دايارلىق توپتارىنىڭ اراسىندا حيدجاب كيگەن بۇلدىرشىندەرىمىز بولدى. بىزدەر اتا-انالارعا جاس بالالاردى بۇلايشا كۇيزەلىسكە تۇسىرمەۋ كەرەكتىگىن جەتەسىن جەتكىزە تۇسىندىرۋگە تۋرا كەلدى. ناتيجەسىندە، كوپتەگەن اتا-انالار تۇسىنىستىك تانىتىپ، ءوز رايلارىنان قايتتى.
– ارايلىم حانىم، بۇل جاعدايدا اتا-انالار ايتقانىنان قايتپاعان جاعدايدا بۇل ءىستىڭ سوڭى نەمەن اياقتالادى؟
– ەگەر اتا-انالار زاڭ تالاپتارىنا باعىنباعان جاعدايدا بۇل ءىس يۋۆەنالدى سوتتىڭ قاراۋىنا وتەدى. يۋۆەنالدى سوتتار كوپتەگەن وركەنيەتتى ەلدەردە قىزمەت اتقاراتىنى بەلگىلى. مۇنداي سوتتار بالالار قۇقىقتارىن قورعاۋعا جانە بالامەن جاسالاتىن قىلمىستىڭ الدىن الۋدى كوزدەيدى.
بوگدە اعىمنىڭ جەتەگىندە كەتىپ، بالالارىنىڭ ومىرىنە كەسىرىن تيگىزگەن اتا-انالاردىڭ ءىسىن وسى سوت قاراپ، قۇقىقبۇزۋشىلىق انىقتالعان جاعدايدا ولاردى اتا-انا قۇقىعىنان ايىرادى.
سوڭعى ساتىعا جەتكەنشە ءتۇرلى ەسكەرتۋلەر مەن ايىپپۇلدار سالىناتىنىن دا ايتا كەتۋىمىز كەرەك. اۋدانىمىزدا ءىسى يۋۆەنالدى سوتقا تاپسىرىلعان اتا-انا جوق. بىزدەر بۇل ءىستى ارنايى كوميسسيانىڭ كۇشىمەن رەتتەيتىنىمىزگە سەنىمدىمىن.
جالپى، ءبىزدىڭ بۇل باعىتتا جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقانىمىزعا ەكى جىلعا تاياپ قالدى. حيدجاب كيگەن قىزدارىمىزدىڭ مەكتەپ فورماسىن كيىپ جاتقانىن ەستىگەن وزگە اۋدانداعى ارىپتەستەرىمىز بىزگە حابارلاسىپ، ىس-تاجىريبەمىزبەن ءبولىسۋدى سۇراپ جاتقان جايى بار. بىزدىڭشە، بۇل باعىتتا كوپتەگەن مامانداردىڭ باسىن قوسىپ جۇمىس ىستەۋدىڭ ماڭىزى زور دەپ ەسەپتەيمىز.
اڭگىمەلەسكەن نۇرلان اۋباكىر
فوتو: azattyq.org
