رەسەي ۋكرايناعا باسا كوكتەپ كىردى ، ونىڭ جەرىن باسىپ الدى. بۇل نەگاتيۆ.

ەندى پوزيتيۆتەردى تىزبەلەيىك.

بىرىنشىدەن، ىدىراپ بارا جاتقان ۋكراينانى بىرىكتىردى، كوپۇلتتى ۋكراينادان - بىرەگەي ساياسي ۋكراين ۇلتىن بالقىتىپ شىعاردى؛

ەكىنشىدەن،ۋكراينانىڭ قۇرۋى كوررۋپسيادان بولۋ كەرەك ەدى، ءبىراق رەسەي باستاعان سوعىس پەن باتىس تالابى ۋكراينانىڭ ساياسي ەليتاسىنا نەگىزگى تالەپ رەتىندە جەمقورلىقپەن كۇرەسۋدى تاپسىردى؛

ۇشىنشىدەن، رەسەيدىڭ ۋكرايناعا اگرەسسياسى باتىستى (ەۆروپالىق وداق پەن ناتو-نى) رەسەيگە قارسى فينانستىق، ەكونوميكالىق جانە تەحنولوگيالىق سانكسيالار سالۋمەن بىرىكتىرىپ، ال  ۋكرايناعا قايتارىمسىز ەكونوميكالىق كومەك بەرگىزدى؛

تورتىنشىدەن، ۋكراينا ءتيىستى اسكەري رەفورمالاردى جاسادى،ۋكراينا اسكەرى جاڭا  ءتيپتى قارۋمەن سۋ تەگىن جاراقتاندىرىلدى؛

بەسىنشىدەن، رەسەي ۋكراينانى باعىندىرا المادى، سوعىستا جەڭىسكە جەتە المادى، سوعىس رەسەي ءۇشىن گەوساياسي جانە ەكونوميكالىق ۇتىلىستارعا اكەلدى: رەسەيدىڭ الەمدەگى جەتى ۇلى دەرجاۆالاردىڭ ىشىندە ابىرويى تومەندەدى؛

التىنشىدان، رەسەي ىشكى جالپى ءونىم كولەمى بويىنشا الەمدەگى ەڭ تومەنگى سەگىزىنشى-ونىنشى، ءتىپتى ون ءبىرىنشى ورىنعا سىرعىدى دەسەم بولادى؛

جەتىنشىدەن، رەسەي  تۇراقتى وداقتاسسىز قالدى - بەلورۋسسيا مەن قازاقستان ءتىلازار  نەمەرەدەي - رەسەيدىڭ ايتقانىن بىرەسە ورىندايدى، بىرەسە ءوز بىلگەنىن ىستەيدى؛

سەگىزىنشى، رەسەيدىڭ ۆاليۋتالىق قور قارجىسى 2018 جىلعا جەتپەيتىن ءتۇرى بار، ارداگەرلەرگە پەنسيا تولەمىن، مۇعالىمدەر مەن دارىگەرگە اقشانى قايدان الادى، جاعداي مۇشكىل؛

توعىزىنشى، ەۋروپا مەن ۋكراينا رەسەيدىڭ گاز بەن مۇناي تاۋەلدىلىگىنەن قۇتىلدى، ونىڭ ۇستىنە مۇناي مەن گاز باعاسى قىمباتتاماي قويدى؛

ونىنشى، رەسەي بيۋدجەتى اسكەري شىعىندارىنىڭ تىم وسۋىنە بايلانىستى الەۋمەتتىك باعدارلامالاردى قىسقارتىپ، اسىرەسە، كەيبىر ولكەلىك  بيۋدجەتتەر دەفيسيتپەن ورىندالىپ، قارجىسىز قالاتىن ءتۇرى بار.

مۇرات اۋەزوۆ كوكەمنەن باسقا بۇل ماسەلەنى ارتىق بىلەتىن قازاق جوق شىعار: ورىسىڭدى دا، قىتايىڭدى دا ول ادام جاقسى بىلەدى، ءبىراق ساۋدادا دوستىق جوق - ساۋدادا كەمسىنبەۋ كەرەك، قولىمىزدى يدەولوگيالىق ۇستانىمدارمەن بايلاماۋ كەرەك.

بايلانىستار مەن قاتىناستاردى اۋقىن-اۋقىن ريەۆيزيالاۋ جانە ديۆەرسيفيكاسيالاۋ كەرەك. قازاقستاننىڭ ماڭگى وداقتاسى جوق، تەك وتپەلى ەكونوميكالىق، فينانستىق، ساياسي ارىپتەستەرى مەن مۇددەلەرى بار دەلىك.

ۇلتىمدى وزبەك، قىرعىز، قاراقالپاق دەپ جازىپ جىبەردى دەپ كەلگەندى قازاق ورالمانى دەپ مويىنداۋ ءلازىم. ەگەردە سولاي دەپ ماعلۇمات بەرگەن ورالمان بالاسىن ورىس، نە وزبەك مەكتەبىنە بەرسە - وندا ول ميگراسيالىق زاڭنامانى بۇزعانى - جالعان دەرەك بەرگەنى ءۇشىن دەپورتاسيالانۋى ءتيىس. بۇل حالىقارالىق تاجىريبە. قازاقتىڭ تۋۋى تىم تومەندەپ بارادى. بولاشقتا بىزگە ميگراسيالىق تاسقىندار ءقاۋپى كوپ بولادى. سوندىقتان ورالمانداردى جيناپ، تاس ءتۇيىن دايىن بولايىق. ەگەردە ولار يمميگراسيالىق زاڭداردى بۇزسا، ياعني الداسا: قازاقپىن دەپ كىرىپ، قازاق ەمەس ەدىم دەپ بۇلتاققا سالسا، ايتالىق، بالاسىن ورىس مەكتەبىنە بەرسە وندا جوعارىداعى امالدى ىستەتۋ كەرەك. فرانسيادا فرانسۋز قىزىنا، ماسەلەنكي، اراب سۇيدىم-كۇيدىم دەپ ۇيلەنسە، ءبىراز ۋاقىتتان سوڭ اجىراسام دەسە، ول ازاماتتىقتان ايىرىلادى، سەبەبى ەسەپپەن ۇيلەنگەن، ماحاببات بولماعان، تەك يمميگراسيالىق زاڭدى الداعان. ولاي بولسا -دەپورتاسيا!

قازاقتىڭ دامۋ ۆەكتورىن بۇزىپ، قازاقتى اداستىرىپ كەلەمىز. قازاقشىل دەگەن قازاعىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى قورعامايدى. قازاقتى كەرىتارتپا كۇشكە اينالدىرىپ، قازاقتى نارىقتىق پرينسيپتەرگە قارسى قويدىق – جەر ساتىلمايدى دەپ، فەرمەرلەرگە جەر جەكە مەنشىككە بەرىلمەيدى، ول جەردى كەپىلدىككە قويىپ كرەديت الا المايدى دەمەكپىز. ال قازىرگى زامانداعى لاتيفۋنديزممەن كۇرەسەتىن ءتۇرىمىز جوق. ازيالىق ءوندىرىس ءتۇرى دەگەن وسى –ازياتسكيي سپوسوب پرويزۆودستۆا، لاتيفۋنديالار مەن مەملەكەتتىك جەر مەنشىگىنە نەگىزدەلەدى. ول ساياسي جۇيە ەكونوميكانىڭ تىنىسىن اشتىرمايدى. ونىڭ ۇستىنە جەرسىزدەر قالا تۇبىنە كەلمەك، ولارعا دا جەر بەرمەسەڭ، ساياسي جۇيە داعدارىستىڭ الدىنا جاقىندايدى. سونىمەن فەوداليزم الدىمىزعا اينالىپ قايتادان كەلدى – ونى تىرىلتكەن مەملەكەتتىك جەر مەنشىگى. بىزدە مەملەكەتتىك وليگارحيالىق كاپيتاليزم. سولاي بولسا دا دامۋعا رەسۋرس بار جانە تاريحي ۋاقىت پەن دامۋعا مۇمكىندىك زور. سونىمەن لاتيفۋنديالاردى كونفيسكاسيالاپ، جەردى كەدەي فەرمەرلەر مەن ءۇي سالام دەۋشىلەرگە ءجۇز تەنگەگە ۇلەستىرمەسەك، قازاق كوكتەمى قايتادان قايتىپ كەلەتىنىنە كەپىل بەرەم. ماڭىزدى ماسەلە – قازاق ماسەلەسى. مەملەكەتتىك ءتىلدى اتقارۋشى بيلىكككە، زاڭ شىعارۋشى جانە جەرگىلىكتى ماسليحاتتارعا، سوت بيلىگىنە ەڭگىزبەسەك، ءىسىمىز العا باسپايدى. حالىق قازىرگى بيلىكتى پوست-وتارشىلدىق اكىمشىلىك دەپ باعالايدى ء-وز بيلىگىم دەمەيدى، سەنىم ارتپايدى. سەبەبى قازاق ءتىلى ءىس جۇزىندە مەملەكەتتىك ءتىل بولعان جوق. قازاق ۇتشىلدىق وكتەمدىكتى اڭسامايدى، ءبىراق مەملەكەتتىك ءتىل باسىمگەرلىگىن تالاپ ەتەدى.