ەلىمىزدە ءتۋابىتتى ەرەكشە بالالاردىڭ كوبەيۋى، مۇگەدەكتىگى بار بالالار سانىنىڭ جىل ساناپ ارتۋى قازىرگى تاڭدا مامانداردى الاڭداتىپ وتىر. سوڭعى مالىمەتتەرگە سەنسەك، ەلىمىزدە "مۇگەدەك" مارتەبەسى بار بالالاردىڭ سانى 100 000-نان اسقان. ال ونشاقتى جىل بۇرىن ءتىپتى مۇگەدەكتىگى بار بالالار سانى 50 مىڭعا دا جەتپەگەن ەكەن. سوندىقتان قازىرگى تاڭدا مۇگەدەكتىگى بار بالالارعا تەگىن مەديسينالىق كومەكتى ارتتىرۋ، انالار ساۋلىعىن نىعايتۋ باعىتىنداعى جۇمىستار كۇشەيتىلىپ جاتىر. سونداي-اق ەرەكشە قاجەتتىلىگى بار بالالارعا امبۋلاتوريالىق جانە ستاسيونارلىق دەڭگەيدە مەديسينالىق كومەك كورسەتۋ ماسەلەلەرىنە ەرەكشە نازار اۋدارىلىپ وتىر.
قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدەگى ەرەكشە بالالارعا مەديسينالىق كومەك، سونىڭ ىشىندە وڭالتۋ كومەگى تەگىن مەديسينالىق كومەكتىڭ جانە مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى شەڭبەرىندە كورسەتىلىپ جاتىر. ياعني كەز كەلگەن ەرەكشە بالا تولىقتاي مەديسينالىق كومەكتى ەلىمىزدە تەگىن الا الادى. ال دارىلەردى شە؟ دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترىنىڭ 2021 جىلعى 5 تامىزداعى № ق ر دسم №75 بۇيرىعىنا سايكەس تەگىن مەديسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدىك بەرىلگەن كولەمى شەڭبەرىندە ەرەكشە بالالار تەگىن جانە ۋاقىتىلى دارىلىك زاتتارمەن قامتاماسىز ەتىلەدى. دەمەك ەلىمىزدەگى مۇگەدەكتىگى بار بالالار تەگىن مەديسينالىق قىزمەتتى عانا ەمەس دارىلەرمەن دە قامتاماسىز ەتىلگەن. بۇل مۇگەدەك بالالارى بار اتا-انالار ءۇشىن ۇلكەن كومەك.
سونداي انالاردىڭ ءبىرى كاميلا ءابىل قىزى: «باسىندا بالامنىڭ ەرەكشە بالا بولىپ تۋعانىنىڭ ءوزى مەن ءۇشىن ۇلكەن كۇيزەلىس بولدى. العاشقى كەزدەرى نە ىستەرىمدى بىلمەي ءوزىمدى تىم دارمەنسىز سەزىندىم. كەيىن مەملەكەت تاراپىنان جاردەماقى تاعايىندالىپ، اسىراۋشى رەتىندە ماعان دا جاردەماقى بەرىلىپ، تەگىن ءتۇرلى الەۋمەتتىك زاتتارمەن قامتاماسىز ەتىلە باستاعاندا مەملەكەتتىڭ ءوزى قامقور بولىپ وتىرعاندا مەن نەگە اناسى بولا تۇرىپ ءوزىمدى تاستاپ جىبەردىم دەپ جينالدىم. جىلىنا بىرنەشە رەت تەگىن رەابليتاسيالىق جاتتىعۋلار الامىز. تەگىن قول اربا مەن گيگيەنالىق زاتتار بەرەدى. ءقازىر دارىگەرلەر جۇرە المايدى دەگەن قىزىم ءجۇرىپ ءجۇر،ءتىپتى قاسىق ۇستاپ ءوزى تاماقتانادى. ءدال ءقازىر ونىڭ ءبارىن ءتۇسىنىپ، ۇعىنىپ، سويلەپ، ءتىپتى ءان ايتىپ، ءجۇرىپ، جۇگىرىپ، ءوزى تاماق جەۋىنىڭ ار جاعىندا قىرۋار ەڭبەك جاتىر.
مەملەكەتىمىزدىڭ ءوز ازاماتتارىنا قامقورلىعىنىڭ ارقاسىندا مۇگەدەكتەگى بار جانداردىڭ قوعامنان شەتتەتىلمەي، كەرسىنشە ولاردىڭ ءومىر سۇرۋىنە بارلىق جاعداي جاسالىپ جاتقانى كوڭىل قۋانتادى. ول ومىرگە كەلگەندە تاماقتى شايناپ جەي المايدى دەگەن ەدى. زاماناۋي مەديسينالىق قىزمەتتەردىڭ دامۋىمەن بىرگە ءتۇرلى جاتتىعۋلاردىڭ ارقاسىندا شايناپ جەيتىن كۇنگە قول جەتكىزدىك. ءبىر جاسقا تولماي جاساعان جاتتىعۋلار مەن ۇزدىكسىز جۇرگىزىلگەن ەمنىڭ ارقاسىندا اۋناۋ، وتىرۋ، ەڭبەكتەۋ، جاعالاپ ءجۇرۋ سياقتى وزدىگىنەن داميتىن ءىس ارەكەتتەردى ۇيرەندى. ءقازىر جۇرمەيدى دەگەن قىزىم، ءتىپتى ۆەلوسيپەد تەبەدى.
مەملەكەت تولەگەن جاردەماقىنىڭ بارلىعىن ۇنەمى قىزىمنىڭ وزىنە جۇمساپ، ەرەكشە بالا بولعان سوڭ دامۋىن ۇنەمى قاداعالاپ وتىردىم. مەملەكەت تاراپىنان بەرىلەتىن پروفيلاكتيكالىق ەمنەن بولەك، اقىلى ەمنەن دە قالدىرمادىم. ءوزىنىڭ جاردەماقىسى ءوزىنىڭ دامۋىنا جۇمسالسىن دەدىم. شۇكىر ءقازىر قىزىمنىڭ دامۋ پروسەسىنە كوڭىلىم تولادى. ۇيدە جاسىرىپ ۇستاماي، ماماندارعا تاسىپ، ديەتاعا وتىرعىزىپ دامۋىنا بار جاعدايدى جاساپ وتىرۋعا مۇمكىندىك بەرگەنى ءۇشىن قوعامىمىزعا ريزامىن. ءقازىر ءتىپتى جەرگىلىكتى باسقارۋشى ورىندار ارقىلى كونسەرت، سيركتەرگە تەگىن بيلەت تە بەرىلەدى. ۇيدە وتىرىپ قالماي سولاردىڭ ءبارىن باسقا بالالارداي بارىپ، كورىپ، تاماشالاۋعا مۇمكىندىك بولعانى ءۇشىن قۋانامىن. مەملەكەتىمىزدىڭ ءوز ازاماتتارىنا قامقورلىعىنىڭ ارقاسىندا مۇگەدەكتىگى بار بالالار دامىپ جاتىر. العىسىم شەكسىز!» دەيدى.
شەتەلدە ەمدەلۋگە دە مۇمكىندىك جاسالعان
اتاپ وتەر جايت، كەي جاعدايدا تۋا ءبىتتى مۇگەدەكتىگى بار بالالاردىڭ اتا انالارى شەكارانىڭ سىرتىنان مەديسينالىق كومەك العىسى كەلىپ جاتادى. قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ قىزمەتى اتا انالاردىڭ بۇل تىلەگىن دە قاناعاتتاندىرۋعا تىرىسۋدا.
ياعني قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا جۇرگىزىلمەيتىن جوعارى تەحنولوگيالىق مەديسينالىق كومەككە كورسەتىلىمدەر بولعان كەزدە دياگنوزىنا قاراماستان، 18 جاسقا دەيىنگى بالالارعا شەتەلدە ەمدەلۋگە مۇمكىندىك بەرىلەدى. ناۋقاستى شەتەلگە ەمدەلۋگە جىبەرۋ نەمەسە ءوز ەلىمىزدەگى وتاندىق مەديسينالىق ۇيىمداردا ەم شارا جۇرگىزۋ ءۇشىن شەتەلدىك مامانداردى تارتۋ قاجەت بولعان جاعدايلاردا الدىن الا شەشىم قابىلداۋ دا قاراستىرىلعان.
ول ءۇشىن بەيىندى مامانداردىڭ قورىتىندىلارىنىڭ نەگىزىندە رەسپۋبليكالىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمدارى دەڭگەيىندە شەشىم جاسالىپ، ەم شارانىڭ قالاي جۇرگىزىلەتىنى انىقتالادى.
ناۋقاس بالالارعا كومەكتەسۋ دەڭگەيىمىز قانشالىقتى؟
قازىرگى تاڭدا ەرەكشە بالالاردىڭ ەلىمىزدە كۇرت كوبەيۋىنە وراي ولارعا مەديسينالىق كومەك كورسەتەتىن ورتالىقتاردىڭ دا سانى ارتىپ كەلەدى. سۇرانىسقا قاراي ەرەكشە بالالارعا مەديسينالىق قىزمەت كورسەتەتىن مەملەكەتتىك مەكەمەلەر مەن قاتار جەكەمەنشىك مەديسينالىق ورتالىقتاردىڭ دا سانى ارتىپ كەلەدى.
رەسمي ستاتيستيكاعا جۇگىنسەك، ەلىمىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىندە بالالارعا كومەك كورسەتەتىن 55 وڭالتۋ ورتالىعى جۇمىس ىستەيدى ەكەن. سونىڭ ىشىندە رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى 3 ورتالىق بار، وندا 522 توسەك قامتىلعان. ال ۇلتتىق بالالاردى وڭالتۋ ورتالىعىندا 300 توسەك، قىزىلوردا قالاسىنداعى فيليالىندا 57 توسەك، "بالبۇلاق" رەسپۋبليكالىق بالالاردى وڭالتۋ ورتالىعىندا 65 توسەك، ق ر دسم "كۋرورتولوگيا جانە مەديسينالىق وڭالتۋ عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىندا" 100 توسەك قاراستىرىلعان كورىنەدى. بۇل ورتالىقتار ءقازىر ەرەكشە بالالارى بار اتا انالار ءۇشىن ءۇمىت وتىن سىيلايتىن، تالاي بالانىڭ ومىرگە بەيىمىن ارتتىرعان، العىسقا بولەنگەن مەكەمەلەر بولىپ وتىر.
سونىمەن قاتار مەملەكەتتىڭ وسى ماسەلەگە كوڭىل بولۋىنە وراي سانى ارتىپ جاتقان ءالى دە بولسا اشىلىپ جاتقان مەديسينالىق قىزمەت كورسەتۋ ورىندارى دا بارشىلىق. ماسەلەن "قامقورلىق" باستاماسى ارقىلى 30 ورتالىق اشىلعان، ولاردىڭ 15ء-ى وڭالتۋ ورتالىعى جانە 15ء-ى ەرتە ارالاسۋ ورتالىعى. جەكەمەنشىك وڭالتۋ ورتالىقتارىنا مەملەكەتتىك قولداۋ دا قاراستىرىلعان. بالالاردىڭ بويىنداعى سىرقاتىن ەرتە جاستان انىقتاپ، مۇگەدەكتىكتى انىقتاۋعا جانە الدىن الۋعا باعىتتالعان مۇنداي ورتالىقتاردىڭ ماڭىزى زور! دامۋ كەمىستىگى بار جانە ولاردىڭ تۋىنداۋ ءقاۋپى بار بالالار وسى ورتالىقتاردا ساۋىقتىرۋ جانە وڭالتۋ كومەگىن الا الادى.
