كاسىپكەرلىك سەكتورداعى نەسيەلەۋدىڭ بۇگىنگى بەت الىسى بانكتەردىڭ عانا ەمەس، جالپى ەكونوميكانىڭ تامىر سوعىسىن ءدوپ باسىپ كورسەتە الادى. قازاقستان قارجىگەرلەرى قاۋىمداستىعى تالداۋ ورتالىعىنىڭ 2025 جىلدىڭ ءى-توقسانىنا جۇرگىزگەن تالداۋىندا جىل باسىندا كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەر تاراپىنان نەسيەگە سۇرانىستىڭ ارتقانى باسا كورسەتىلگەن. دەگەنمەن، بۇل قارقىن بىلتىرعى دۇركىرەگەن كەزەڭمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا باياۋ، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"جالپى نەسيە بويىنشا وتىنىمدەر سانى جىلدىق ولشەممەن 12%-عا، ال وتكەن جىلدىڭ سوڭعى توقسانىمەن سالىستىرعاندا بىردەن 43%-عا وسكەن. مۇنداي سەرپىن شاعىن (+12%) جانە ءىرى (+39%) بيزنەستىڭ بەلسەندىلىگى ەسەبىنەن قامتاماسىز ەتىلگەن. ءبىراق ورتانقول بيزنەستىڭ كرەديتكە دەگەن تابەتى كۇرت تومەندەگەن (-25%). وسىنىڭ اسەرىنەن جالپى نەسيە بەرۋ قارقىنى بىلتىرعى 33،1%-دان 4،7%-عا دەيىن باسەڭدەپ قالدى. بۇل جەردە شاعىن بيزنەستىڭ ءرولى ەرەكشە: جالپى ءوسىمنىڭ 73%-ىن سولار قامتيدى. ولاردىڭ مۇنشا بەلسەندىلىك تانىتۋىنا بىرنەشە فاكتور اسەر ەتتى. بىرىنشىدەن، ەكونوميكالىق كونيۋنكتۋرا ولارعا قولايلى بولۋدا: بانكتەر ۇزاق مەرزىمدى ءارى كاپيتالى كوپ جوبالاردان گورى، قىسقا مەرزىمدە اينالىمعا تۇسەتىن شاعىن جوبالاردى قارجىلاندىرۋعا ىڭعاي تانىتۋدا. ەكىنشىدەن، مەملەكەت تاراپىنان جەڭىلدىكتى قاراستىراتىن قارجىلاندىرۋ قۇرالدارىنىڭ اۋقىمى كەڭەيدى، اسىرەسە ازىق-تۇلىك ءوندىرىسى سياقتى سالالاردا وسى باعىت جاقسى كورىنىس بەرۋدە"، - دەيدى قازاقستان قارجىگەرلەرى قاۋىمداستىعىنىڭ ساراپشىلارى.
دەگەنمەن، بۇل جايت ينۆەستيسيالىق جوبالارعا وڭاي تيمەي وتىر. ۇلتتىق بانكتىڭ پايىزدىق مولشەرلەمەنى كوتەرۋى كاسىپورىنداردىڭ ينۆەستيسيالىق جوبالاردى قايتا قاراۋىنا الىپ كەلدى، ءتىپتى كەيبىرىنىڭ قارجىلاندىرۋعا ءوز رەسۋرستارىن جۇمساۋىنا تۋرا كەلۋدە. بانكتەر پايىزدىق قارىزدىڭ قىمباتتاۋىنان ۇزاق مەرزىمدى جوبالاردان بويىن اۋلاق ۇستاۋ تۇرعىسىندا قارجى ساياساتىن وزگەرتكەن.
قىزىعى سول، شاعىن بيزنەستە ۇزاق مەرزىمدى نەسيەلەردىڭ ۇلەسى 54%-دى قۇراسا، ورتا بيزنەستە – 27%، ءىرى كاسىپورىنداردا نەبارى 11% عانا. مۇنىڭ ءوزى قازىرگى نارىقتاعى پسيحولوگيالىق احۋالدى انىق كورسەتەدى: بيزنەس قاۋىمى ۇزاق مەرزىمدى ءارى كاپيتالدى كوپ قاجەت ەتەتىن جوبالارعا قاراجات سالۋعا ساقتىقپەن قاراي باستاعان. وسىنىڭ سالدارىنان كورپوراتيۆتىك نەسيە پورتفەلى دە جىل باسىنان بەرى 0،3%-عا ازايدى.
نەسيەلىك پورتفەل قۇرىلىمىندا سالا بويىنشا دا ءبىرقاتار اۋىتقۋلار بار. اسىرەسە، بايلانىس سالاسىنداعى تومەن بازالىق اسەر مەن نەسيەلەردىڭ ساناتىنىڭ ءجيى اۋىسۋى بايقالادى.
جالپى العاندا، كاسىپكەرلەردىڭ وتىنىمدەرىن ماقۇلداۋ دەڭگەيىندە وزگەرىس (42%) بولماعانىمەن، ونىڭ ىشكى قۇرىلىمى قۇبىلعان: شاعىن بيزنەستە ماقۇلداۋ دەڭگەيى 35%-دان 31%-عا، ورتا بيزنەستە 39%-دان 36%-عا تومەندەپ، كەرىسىنشە ءىرى بيزنەستە 51%-دان 57%-عا ارتقان.
"ال 2025 جىلدىڭ ءىى-توقسانىندا نەسيەلەندىرۋ بەلسەندىلىگىنىڭ تومەندەۋى جالعاسۋى مۇمكىن. ءىرى بيزنەستىڭ سۇرانىسى پايىزدىق مولشەرلەمەلەردىڭ قىمباتتاۋىنا بايلانىستى كەميتىنى بولجانىپ وتىر، ەسەسىنە شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ قارقىنى تۇراقتى ساقتالادى دەگەن ءۇمىت بار. ءبىراق ءىرى بيزنەس ۇلەسىنىڭ بيىلعى جاڭا نەسيەلەر كولەمىنىڭ 46%-ىن قۇراپ وتىرعانىن ەسكەرسەك، بۇل جالپى نارىقتىق كورسەتكىشتەرگە كەرى اسەر ەتپەي قويمايدى. وسى ورايدا مەملەكەت بيزنەستىڭ نەسيەگە قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن ءتۇرلى قۇرالداردى ىسكە قوسۋدا. جاقىندا عانا كەپىلدىكپەن قامتاماسىز ەتە المايتىن كاسىپكەرلەردى قولداۋ ماقساتىندا ەكى جاڭا مامانداندىرىلعان كەپىلدىك قورى اشىلدى. بۇعان قوسا، "بايتەرەك" حولدينگىن 1 ترلن تەڭگەگە كاپيتاليزاسيا جاساۋ كوزدەلگەن. مۇنىڭ ءوزى كاسىپكەرلىكتى قولداۋ باعدارلاماسى اياسىندا قوسىمشا 8 ترلن تەڭگە كولەمىندە نەسيە رەسۋرسىن تارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل شارالار قورلاندىرۋدىڭ جوعارى قۇنىنان تەجەۋشى فاكتوردى وتەۋگە جانە باسىمدىق بەرىلگەن سالالارداعى بيزنەستىڭ ينۆەستيسيالىق بەلسەندىلىگىن ىنتالاندىرۋعا باعىتتالعان. دەگەنمەن، مۇنداي ساياساتتىڭ كەرى جاعى دا بار. مەملەكەتتىڭ قارجى قۇيۋى فيسكالدىق جۇكتەمەنى ارتتىرىپ، نارىقتىق مەحانيزمدەردى ىعىستىرىپ، كاپيتالدى ءتيىمدى بولە جۇمساۋ ساپاسىن ناشارلاتۋى مۇمكىن. بۇل جاعدايدا بيزنەس اكىمشىلىك شەشىمدەرگە تىم تاۋەلدى بولىپ كەتۋ ءقاۋپى بار. سوعان قاراماستان، قازىرگى ساتتە شاعىن بيزنەستىڭ ءوسىمى ەكونوميكانىڭ نەگىزگى قوزعاۋشى كۇشى بولىپ وتىر"، دەلىنگەن ققق ساراپشىلارى تالداۋىندا.
قورىتا كەلە، ەگەر وسى ءۇردىس جالعاسسا، قازاقستان ەكونوميكاسىندا ءارتاراپتاندىرىلعان ءارى باسەكەگە قابىلەتتى شاعىن بيزنەس سەگمەنتى جاڭا ساپالىق دەڭگەيگە كوتەرىلۋى ىقتيمال. ءبىراق بۇل ءۇشىن نارىقتىق مەحانيزمدەر مەن مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ تەپە-تەڭدىگىن ساقتاۋ اسا ماڭىزدى مىندەت بولماق.
بۇعان دەيىن سايتىمىزدا "حالىقارالىق ۆاليۋتا قورى قازاقستان ەكونوميكاسىنا ءتونىپ تۇرعان قاۋىپ-قاتەرلەردى اتادى" دەگەن ماتەريال جاريالانعان بولاتىن.
