"كەنجەحان" بازارىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى قۋانىش جاڭبىربايەۆ ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قارىنداسى ءانيپا نازاربايەۆا بازاردى ادەيى بانكروت جاسادى دەپ ايىپتادى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz Orda.kz-كە سىلتەپ.
"ەسكى قازاقستاننىڭ قۇرباندارى" قوزعالىسىنىڭ باسپا ءسوز كونفەرەنسياسىندا قۋانىش جاڭبىربايەۆ بازار سالۋ تۋرالى شەشىمدى 1997 جىلى قابىلداعانىن ايتادى. بۇعان دەيىن 1950 جىلدان بەرى بازاردىڭ ورنىندا قوقىس جاتقان. كەيىن ول جەر تازالانىپ، ساۋدا ورتالىعى اشىلىپ، كومپانيا "سۇلتان قورعان" ج ش س رەتىندە تىركەلگەن.
ءبىراق ىقپالدى ادامداردىڭ قولداۋىنسىز جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ ماقۇلداۋىنسىز بۇل جوبانى قولعا الۋ مۇمكىن بولماعان. وسىلايشا بازار قۇرىلتايشىلارىنىڭ قۇرامىندا ءانيپا نازاربايەۆا پايدا بولعان. بازاردىڭ 30 پايىز ۇلەسى نازاربايەۆاعا تيەسىلى بولعان. باستاپقىدا ەشقانداي جانجالسىز جۇمىس ىستەپ جۇرگەن قۇرىلتايشىلاردىڭ اراسىندا بىرنەشە جىلدان سوڭ پروبلەمالار تۋىنداي باستاعان.
كومپانيانىڭ باسقا مۇشەلەرىنىڭ سوزىنشە، 2002 جىلى ءانيپا نازاربايەۆا كومپانيانى ادەيى بانكروتتىققا ۇشىراتقان. ونىڭ بۇرىنعى سەرىكتەستەرىنىڭ ايتۋىنشا، ول نارىقتى ءوز قولىنا الىپ، ونى الدىن الا تىركەلگەن "كەنجەحان" جشس-نە قايتا رەسىمدەپ العان.
بانكروتتىق كەزىندە "سۇلتان قورعان" ج ش س قۇنى 41 مىڭ تەڭگەگە باعالانعان، ال ەكونوميكالىق ساراپتاما بويىنشا قۇرىلتايشىلار بازاردى سالۋعا 44،9 ميلليون تەڭگە جۇمساعان.
"ەرنات سىبانقۇلوۆ (سول كەزدەگى مەدەۋ اۋدانى پروكۋرورىنىڭ كومەكشىسى) كەلىپ، جالعان كەلىسىم جاساپ، كومپانيانىڭ 50 پايىزىن ءانيپا نازاربايەۆاعا، قالعان 50 پايىزىن وزىمە قالدىرۋدى ۇسىندى. مەن باس تارتتىم. ءسويتىپ ول (نازاربايەۆا) جاڭا "كەنجەحان" ج ش س قۇرىپ، "سۇلتان قورعاندى" بانكروت جاساپ، كومپانيانىڭ جالعىز قۇرىلتايشىسى بولىپ قالدى. ءبىز ارىز جازدىق، قىلمىستىق ءىس قوزعالدى"، - دەيدى جاڭبىربايەۆ.
قازىرگى تاڭدا قۋانىش جاڭبىربايەۆ سول كەزدەگى جاعدايعا قاتىستى تەرگەۋ ءادىل وتكەنىن قالاپ وتىر. ءبىراق، بازاردىڭ نەگىزىن قالاۋشى ازاماتتىڭ سوزىنشە، تەرگەۋ ءالى جۇرمەي جاتىر - سەبەبى ىسكە ەرنات سىبانقۇلوۆتىڭ قاتىسى بار. ول پروكۋروردىڭ كومەكشىسى قىزمەتىنەن كەيىن ەلىمىزدىڭ باس كولىك پروكۋرورى قىزمەتىنە دەيىن جەتكەن. سىبانقۇلوۆ 2022 جىلى قاڭتار وقيعاسىنان كەيىن قىزمەتىنەن كەتكەنىمەن باس پروكۋراتۋراداعى ىقپالى ءالى دە جوعارى كورىنەدى.
قازىرگى تاڭدا بازار باسشىلىعى اۋىسىپ كەتكەن. 2022 جىلدىڭ ناۋرىزىندا ءانيپا نازاربايەۆا "كەنجەحان" بازارىن ساتىپ الۋ-ساتۋ شارتىن ءۇش جىلعا ءبولىپ-بولىپ تولەۋمەن 640 ملن تەڭگەگە كەلىسىم جاساستى. وسىلاسشا "كەنجەحاننىڭ" 99 پايىزى "ميترا كونسالتينگ" ج ش س قولىنا وتەدى. بۇل كومپانيانىڭ بەنەفيسيارى نازاربايەۆتار اۋلەتىمەن بايلانىسى بار سەرگەي كيم.
2023 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ ورگانى جاڭبىربايەۆتىڭ ءوتىنىشى بويىنشا قىلمىستىق ءىستى توقتاتقان. قاراشا ايىندا بازاردىڭ نەگىزىن قالاۋشى بۇل شەشىمگە شاعىمداندى، ءبىراق سەگىز كۇننەن كەيىن الاتاۋ اۋدانىنىڭ پروكۋراتۋراسى وعان شاعىمدى قاناعاتتاندىرۋدان باس تارتقان. ءقازىر قوعامدىق بەلسەندىلەر سوتقا دەيىنگى تەرگەۋدى توقتاتۋ تۋرالى شەشىمنىڭ كۇشىن جويۋعا جانە "كەنجەحاننىڭ" ءىسىن مۇقيات قاراۋعا شاقىرادى.
