بايتاسوۆتىڭ باستاپقى ساۋالى پارتياعا قاتىستى بولدى. تۇنەۋكۇنى وپپوزيسيا قاتارىنداعى قوعامعا تانىمال ءۇش ازامات تىزە قوسىپ دەموكراتيالىق پارتيا قۇراتىنىن حابارلاعان-تۇعىن.
بايتاسوۆ: «پارتيا قۇرۋدى قازىرگە مەجەلەگەنى قالاي جانە نەگە ءدال وسى ۇشەۋى ۇجىمداسا قالدى؟».
ساتپايەۆ:
«ەستىگەن بولارسىز وتكەندە مەلس ەلەۋسىزوۆ تە ەكولوگيالىق پارتيا قۇراتىنىن حابارلاعان.
ال جاڭا دەمپارتيانىڭ قۇرىلۋ سەبەپتەرىن جسدپ-نى جىككە بولگەن كونفليكتىمەن بايلانىستىرامىن. پارتيانىڭ سول تۇستاعى ءتوراعاسى ەرمۇرات باپي تىزگىندى جانبولات مامايعا تاپسىرماق ەدى.
بۇعان ءباپيدىڭ پارتيالاستارىنىڭ ءبىرازى قارسى بولىپ، اقىر اياعى جانبولات ماماي، تولەگەن جۇكەيەۆ جانە سەرگەي دۋۆانوۆ ۇشەۋى جەكە "وتاۋ قۇردى".
بۇل ۇشەۋى ءبىزدىڭ ەلدىڭ تاريحىندا بۇرىن-سوڭدى بولماعان توسىن ادىسكە جۇگىنبەك. پارتيا مۇشەلەرىنىڭ قاتارىن كوبەيتۋ ءۇشىن الەۋمەتتىك جەلىگە ارقا سۇيەمەكشى. ەسكىرگەن، تاپتالعان سۇرلەۋمەن جۇرگىسى جوق بۇل ۇشەۋىنىڭ.
البەتتە پارتيا قۇرامىز دەگەندەرى ءبىز ءۇشىن تاڭسىق ەمەس. وسى 30 جىلدا تالايى كەلىپ، تالاي كەتتى، ونىڭ ىشىندە «اق جول» مەن «ازات» تا بار"- دەيدى ساياساتتانۋشى.
ايتسە دە ساتپايەۆتىڭ پايىمداۋىندا بۇل قۇپتارلىق ءىس. ساياسي ومىردەگى ءولى تىنىشتىقتان قاجىعان حالىق جاڭا ويىنشىلاردىڭ كەلۋىن اسىعا كۇتىپ وتىر.
- ايتۋدايىن ايتتى-اۋ. الايدا تىركەتەر مە ەكەن ولاردى؟ بيلىكتى تاعى ءبىر سىناق كۇتىپ تۇر، انىعىندا. بۇل جولعىسى بۇرىنعىعا قاراعاندا الدەقايدا كۇردەلى، سالماقتى سىناق.
پارتيالار تۋرالى قازىرگى زاڭنىڭ ورەسكەل تۇستارى وتە كوپ – تىركەۋدەن ءوتۋ ءۇشىن 40 مىڭ ادامنىڭ قولىن جيناۋ، ءار وبلىستان وفيس اشۋ وركەنيەتتى ەلدەر كۇلەتىندەي تىرلىك.
مۇنداي زاڭنىڭ قانداي ماقساتپەن قابىلدانعانى دا بەسەنەدەن بەلگىلى. پارتيانى تىركەتۋگە قاجەتتى كورسەتكىشتى 20 مىڭ ادامعا دەيىن تومەندەتۋ جانە وڭىرلەرگە قاتىستى تالاپتى جۇمسارتۋ قاجەت-اق".
بايتاسوۆ ويىن ۇشتاي تۇسكىسى كەلگەن قوناعىنىڭ ءسوزىن وسى ارادان ءۇزىپ "مۇنداي تاۋەكەلگە بارسا ساياسي كۇشتەر كوبەيىپ كەتپەي مە؟" دەگەن ساۋال قويدى.
- كوبەيسە نە بولىپتى؟ كوبەيگەننەن قورقۋدىڭ قاجەتى جوق. جالعىز "نۇر وتان" كۇللى ەلدىڭ كوزقاراسىن بىلدىرمەسە كەرەك.
ءتىپتى جاستاردىڭ ءوزى تارام-تارام. اۋىل جاستارى، قالا جاستارى، ءقازاقتىلدى، ءورىستىلدى جاستارعا بولىنگەن بۇگىنگى بۋىن. ءارقايسىسىنىڭ ساياسي كوشباسشى قانداي بولۋى كەرەك دەگەنگە ءوز تۇسىنىگى، ءوز تۇجىرىمى بار.
پارتيانىڭ كوبەيگەنىنەن قورقۋدىڭ ءجونى جوق. ەلدىڭ ءسوزىن سويلەۋ ءۇشىن ولار وت پەن سۋدان ءوتىپ، باقتالاستىقتىڭ، باسەكەنىڭ ءدامىن تاتۋى ءتيىس.
قوعام ۇلتتىق دەموكراتيالىق باعىتتاعى جاڭا ساياسي كۇشتەرگە سۋساپ وتىر، ءتىپتى ەكولوگيالىق پارتيالارعا دا پارلامەنتتەن ورىن تابىلۋى ءتيىس، ەلدىڭ ەكولوگيالىق ساۋاتى ءوسىپ كەلەدى ويتكەنى" - دەدى دوسىم مىرزا.
كەزەكتەن تىس پارلامەنت سايلاۋىنا قاتىستى پىكىرىن ايتقان ساتپايەۆ ءازىر سايلاۋ وتكىزۋگە نەگىز جوق دەپ سانايدى.
- ماعان سايلاۋدىڭ مەرزىمى ماڭىزدى ەمەس، ناۋقان وتەردىڭ الدىندا قانداي قۇرىلىمدىق وزگەرىستەر بولاتىنى قىزىعىراق.
سايلاۋ وتكىزبەس بۇرىن ساياسي پارتيالار تۋرالى زاڭدى وزگەرتۋ، دەپۋتاتتار قۇرامىن تەڭدەستۋ ءۇشىن پارلامەنتكە ءوزىن ءوزىن ۇسىنعان ازاماتتاردى قايتارۋ قاجەت.
ال ەگەردە... - دەيدى ساتپايەۆ. جاڭا ساياسي كۇشتەر پايدا بولماسا باياعى جارتاستىڭ باسىندا سوپيعان كۇيىمىزدە قالامىز.
حالىق داۋىس ەركىندىگىنە، تاڭداۋ ەركىندىگىنە مۇحتاج. ەلگە ناقتى ساياساتكەردى تاڭداپ، سوعان داۋىس بەرەتىندەي مۇمكىندىك جاسالۋى كەرەك.
قوعامنىڭ ءۇنىن تۇنشىقتىرا بەرگەننەن تۇك ۇتپاسىن، ونىڭ دا ءبىر كۇنى بۋلىعاتىنىن بۇگىنگى جۇيە تۇسىنەتىن كەزگە جەتتى.
بايتاسوۆ قولتىعى قىزىپ كەلە جاتقان ۇزەڭگىلەسىنىڭ ءسوزىن جول ورتادان ءۇزىپ، اڭگىمە اۋانىن باسقا ارناعا بۇردى وسى كەزدە.
[perfectpullquote align="full" bordertop="false" cite="" link="" color="" class="" size=""]ۇلتتىق قوعامدىق كەڭەسكە دوسىمنىڭ نە سەبەپتى كىرمەگەنىن، بالكىم كىرگىسى كەلمەگەنىن بىلگىسى كەلدى بايتاسوۆ.
سويتسە ساتپايەۆتى شاقىرماپتى. ءوزى ايتتى بۇل تۋرالى.[/perfectpullquote]
- ونىڭ ۇستىنە ۇلتتىق كەڭەستە كوتەرىلگەن ماسەلەردى مەن سوڭعى 15 جىل بويى جىر قىلىپ ءجۇرمىن.
جاڭا ءبىر الاڭنىڭ پايدا بولعانى جاقسى ءۇردىس، ايتسە دە ۇلتتىق كەڭەس پەن پارلامەنت ءبىرىن-بىرى copypasta-پ قويا ما دەگەن ءقاۋىپ بار...- دەدى كەڭەستىڭ جۇمىسىنداعى شيكىلىكتەردىڭ شەتىن شىعارعان ساياساتتانۋشى.
بايتاسوۆ قوناعىنىڭ ءسوزىن قۇپ الماي، "كەلىسپەيمىن. ۇلتتىق كەڭەس ءوز ارناسىن تاپقان، ءتورت قۇبىلاسى تۇگەل، تولىققاندى ۇيىم" دەپ تويتارىس بەردى.
ساتپايەۆ جالما-جان جاۋاپ قاتتى وعان.
- ۇلتتىق كەڭەستىڭ ستاتۋسىن قاراساڭىز شەشىم قابىلداۋ مۇمكىندىگىن شەكتەپ تاستاعان، ەلدىڭ مۇڭى، حالىقتىڭ قامى ءسوز بولعانمەن شەشىم قابىلدايتىن قابىلەتى بولماعاندىقتان ايتىلعان ءسوز قۇمعا ءسىڭىپ جوعالا ما دەپ قاۋىپتەنەم.
جالپى ۇلتتىق كەڭەستى قۇرماي تۇرا، الدىمەن پارلامەنتتىك رەفورما جۇرگىزۋ ەدى، - دەدى ساتپايەۆ تاعى ءبىر تولعاقتى ماسەلەنىڭ شەتىن شىعارىپ.
ساياساتتانۋشى جاڭادان قۇرىلاتىن كەيبىر ساياسي ۇيىمداردىڭ قارجى تاپشىلىعىنا بايلانىستى پارلامەنتتەن ورىن الارىنا كۇمانمەن قارايدى.
بايتاسوۆ پىكىرلەسىنىڭ بۇل پايىمىمەن دە كەلىسپەيتىن سىڭاي تانىتتى.
- ءقازىر بۇرىنعىداي ەمەس دوسەكە، جۋان بايلاردىڭ (وليگارحتاردىڭ) اقشاسى ءرول وينامايدى، باستىسى ەلدىڭ ىنتا ىقىلاسى عوي - دەدى ارمانجان مىرزا سايلاۋعا سىلتەپ.
"سايلاۋدىڭ ءادىل وتكەنىنە مۇددەلى مىڭداعان باقىلاۋشى بىلەكتى ءتۇرىپ تاستاپ ناۋقاننىڭ بەل ورتاسىندا ءجۇردى" - دەدى ول.
- قايدام... جاڭا پارتيالاردى تىركەمەي، تەنتىرەتىپ جىبەرمەسە بولعانى - دەدى ساتپايەۆ بۇل جۇيەنىڭ جۇمسارا قالعانىنا سەنبەيتىنىن اڭعارتىپ.
بايتاسوۆتىڭ بۇعان بەرەر جاۋابى دا ءازىر بولىپ شىقتى.
"ايتكەنمەن جاقسىعا جوريىق. ەگەر زاڭ ورىندالىپ، جارلىق جاڭارىپ جاتسا پارتيانى تىركەمەي قايدا قاشار دەيسىز" - دەدى مەديابيزنەسمەن.
"ءيا، سەن جاقسىعا جورىعىشسىڭ" - دەدى ساتپايەۆ ءسوزدى كوبەيتكىسى كەلمەي.
بايتاسوۆ بۇدان سوڭ دوسىمنىڭ كۇنكورىسىنە، تابىستى قالاي، قالاي تابارىنا قاتىستى ساۋال قويدى.
بايتاسوۆ: "سىزدەر باتىستان قىرعىن اقشا الىپ ءىشىمىزدى ءىرىتىپ ءجۇر" دەيدى الدەكىمدەر...
ساتپايەۆ: ارەكە، مۇنى ماعان ەمەس فوربستىڭ ۇشار باسىندا تۇرعاندارعا قويعانىڭىز دۇرىس-اۋ؟ ولار مۇنشاما بايلىققا قالاي كەنەلىپ ءجۇر؟ - دەپ قارسى سۇراق قويدى ساتپايەۆ.
"ءبىز بۇل دايىندا ءجيى سۇرايمىز" - دەپ جىلى جابا سالدى بايتاسوۆ.
دوسىم مىرزا تاۋەكەلدى باعالايتىن كومپانيا قۇرعانىن، ءقازىر بۇل ۇيىم شەتەلدىك كومپانيالارعا اقىل-كەڭەس بەرەتىنىن ايتتى.
كومپانيادان تۇسكەن تابىستى جەكە جوبالارىن قارجىلاندىرۋعا جۇمسايتىنىن دا جاسىرعان جوق.
"ونىڭ ىشىندە كىتاپقا كوڭىل قويدىق. وسىعان دەيىن ءتۇرلى تاقىرىپتاعى 10 كىتاپ شىعاردىم" دەيدى ول.
بايتاسوۆ: "ەلگە كەلگىسى كەلەتىن ينۆەستورعا قانداي كەڭەس بەرەر ەدىڭ؟".
ساتپايەۆ: "كەزىندە تمد -عا كوز تىگەتىن ينۆەستور رەسەي، قازاقستان، ۋكراينامەن شەكتەلەتىن. ءقازىر بۇل تىزىمگە وزبەكستان قوسىلدى.
بۇل ەل ينۆەستور ءۇشىن ءقازىر قازاقستاننان دا قىزىق، سەبەبى ساياسي شارۋاسىن شەشكەن، بىزدەگى جارىم-جارتىلاي ترانزيت ينۆەستوردى تارتىنىپ جۇمىس ىستەۋگە ماجبۇرلەيدى".
بۇدان كەيىنگى اڭگىمە سوتتالعان سينولوگ كونستانتين سىروەجكينگە قاراي ويىستى.
- قازاقستاندا كاسىپكەر بولسىن، ساياساتكەر بولسىن ءبارى دە ينەنىڭ ۇشىندا، پىشاقتىڭ جۇزىندە ءجۇر. ەشكىم قورعالماعان. باسىڭ بالەگە قالسا ەشكىم ارا تۇسە المايدى. ءتىپتى ەليتانىڭ اراسىندا دا الشاڭ باسىپ جۇرەتىندەر از.
قازىرگى قۇقىقتىق جۇيە زاڭدى جاتتاپ، ادەپ ساقتاپ جۇرسەڭ دە قاۋىپسىزدىگىڭە كەپىلدىك بەرە المايدى. ءبارىمىزدى ءدۇربى ساپ باقىلاپ وتىر.
فەميدامىزدىڭ كوزى تاڭۋلى، اۋزى جابۋلى. سوتتار ساياسي جۇيەنىڭ قولبالاسى، بيلىك سوت جۇيەسىن ءوزىنىڭ سويىلسوعارى قىلىپ الدى.
زاڭ بار. ءبىراق ادام قۇقىعىن قورعاۋعا دارمەنسىز. مەشەل. مەڭىرەۋ.
ادامنىڭ تاعدىرىن زاڭنىڭ ۇكىمى ەمەس، قولىندا بيلىگى باردىڭ ءبىر عانا قوڭىراۋى شەشەتىن ەلدە ءومىر سۇرەمىز.
بۇل ىرىپ-شىرىگەن جۇيە تولىقتاي قيراۋى كەرەك - دەيدى ساياساتتانۋشى.
ساتپايەۆتىڭ سوزىنشە بۇگىنگى ساياسي جۇيەدە كەلمەسكە كەتكەن كەڭەستىك سيستەمانىڭ سارقىنشاعى بار.
قازىرگى جاعداي 80 جىلداردى ەسكە تۇسىرەتىنىن ايتتى ول.
- ءوز باسىم راديكالدى وزگەرىستى قۇپتامايمىن - دەدى وسى ارادا بايتاسوۆ. ال ءوزىڭ شە، ساياساتقا ارالاسار ويىڭ بار ما، دەپۋتاتتىققا تالاسقىڭ كەلمەي مە؟
- ءبىزدىڭ پارلامەنت بۇعان لايىق ەمەس، - كەسىپ ايتتى ساتپايەۆ. - ەگەر جۇيەدە وزگەرىس ورناپ، ساياسي رەفورما جۇرگىزىلەر بولسا البەتتە ب ا ق سىناپ كورۋگە بولار ەدى. ال ازىرگە وزگەرىستىڭ اتى بار دا، زاتى جوق. دەموكراتيالىق رەفورمالار جۇرگىزۋگە جۇلقىنىپ تۇرعان جۇيەنى كورىپ تۇرعان جوقپىن.
دۋمان بىقاي
