كاسىپكەرلىكتى قولداۋ مەملەكەتتىڭ باستى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. ونى جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا بيزنەستى دامىتۋعا باعىتتالعان ەكونوميكالىق جانە قۇقىقتىق جاعدايدى جاساۋدى تالاپ ەتەدى. العا قويىلعان ماقساتتارعا قول جەتكىزۋ ماقساتىندا الماتى قالاسى ادىلەت دەپارتامەنتى دەف جبقي كورسەتكىشتەرىن جاقسارتۋ ماقساتىندا بيزنەستى باستاۋعا جانە ونىڭ قىزمەت ەتۋ بارىسىندا تۋىندايتىن اكىمشىلىك راسىمدەردى جەڭىلدەتۋ ءۇشىن تۇراقتى تۇردە ءىس-شارالار جۇرگىزىلىپ وتىرادى.

جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك تۋرالى ەسەپ دۇنيەجۇزىلىك ەكونوميكالىق فورۋمنىڭ جىل سايىنعى بايانداماسى بولىپ تابىلادى. باسەكەگە قابىلەتتىلىك يندەكسى مەملەكەتتەردىڭ ءوز حالقىنا قولايلى جاعداي جاساۋ جولىنداعى جوعارى قىزمەتىن باعالايدى. ادىلەت مينيسترلىگى دەف ءجبقي-دىڭ 7 ينديكاتورى بويىنشا ورىنداۋشى بولىپ تابىلادى. ونىڭ ىشىندە 4 ينديكاتور بويىنشا ق ر ءام جاۋاپتى ورىنداۋشى جانە 3 ينديكاتور بويىنشا بىرلەسىپ ورىنداۋشى.

اتالعان رەيتينگپەن باعالاناتىن اۋماقتىق بولىمشەلەردىڭ قىزمەتىنە مىنالار جاتادى: زاڭدى تۇلعالاردى مەملەكەتتىك تىركەۋ، جىلجىمايتىن مۇلىككە قۇقىقتاردى مەملەكەتتىك تىركەۋ، اۆتورلىق قۇقىقتاردى مەملەكەتتىك تىركەۋ. قازىرگى تاڭدا زاڭدى جانە جەكە تۇلعالارعا ادىلەت ورگاندارىنىڭ تاراپىنان مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋ نەگىزىندە اۋماقتىق بولىمشەلەرمەن جۇزەگە اسىرىلادى.

جالپى ادىلەت ورگاندارىمەن ىسكە اسىرىلاتىن ءىس-شارالار، زاڭدى جانە جەكە تۇلعالارمەن كەزدەسۋلەر جانە ادىلەت ورگاندارىنىڭ قىزمەتى تۋرالى ماقالالار، ازاماتتار مەن بيزنەس سۋبەكتىلەرىنىڭ قۇقىقتىق ساۋاتىن جوعارىلاتىپ، ادىلەت ورگاندارىنىڭ قىزمەتى تۋرالى تۋىندايتىن سۇراقتارىنا جاۋاپ تابۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.

كاسىپكەرلىك قىزمەتتى جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا جەكە كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرى مەملەكەتتىك تىركەۋ ورگانىمەن تىكەلەي بايلانىستى قارىم-قاتىناسقا تۇسەدى، اتاپ ايتقاندا، قۇرىلتايشىنى وزگەرتۋ، جارعىلىق قوردىڭ مولشەرىن ازايتۋ، اتاۋىن وزگەرتۋ، حابارلاما جانە دە قۇرىلتاي قۇجاتتارىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ. تىركەۋ ورگانىنا جۇگىنگەن كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرى كەي جاعدايلاردا زاڭ تالاپتارىن ساقتاماعانى سەبەپتى مەملەكەتتىك ورگانمەن باس تارتۋ نەمەسە مەرزىمىن توقتاتا تۇرۋ تۋرالى بۇيرىق شىعارىلادى، بۇل ءوز كەزەگىندە تاراپتاردىڭ اراسىندا بەلگىلى ءبىر داۋ تۋىنداتۋى مۇمكىن.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ازاماتتار جانە ۇيىمدار ، ەكىنشى جاعىنان مەملەكەتتىك ورگاندار مەن لاۋازىمدى تۇلعالار اراسىنداعى داۋلار ق ر ازاماتتىق ءىس جۇرگىزۋ كودەكسىنىڭ 29 تاراۋى «مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ، جەرگىلىكتى ءوزىن-وزى باسقارۋ ورگاندارىنىڭ، قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ، ۇيىمداردىڭ، لاۋازىمدى ادامدار مەن مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ شەشىمدەرى مەن ارەكەتتەرىنە (ارەكەتسىزدىگىنە) داۋ ايتۋ تۋرالى ىستەر بويىنشا ءىس جۇرگىزۋ» ارقىلى رەتتەلەدى.

قورىتا كەلگەندە، ەكى تاراپتىڭ دا قولدانىستاعى زاڭ تالاپتارىن قاتاڭ ساقتاعانى جاعدايىندا مەملەكەتتىك ورگان مەن كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرى اراسىندا كەلىسپەۋشىلىكتەردىڭ ورىن  المايتىنىن ەسكەرۋىمىز قاجەت.

 

 

ا.ش.ماحامبەتوۆ، الاتاۋ اۋدانى ادىلەت باسقارماسىنىڭ باسشىسى