ەڭبەك جانە ەڭبەك ەتۋ – ادام ءومىرىنىڭ قوزعاۋشى ءارى دامۋىنا ىقپال ەتەتىن كۇش. ادام سۇيىكتى ىسىمەن اينالىسۋ ارقىلى تابىسقا جەتىپ قانا قويماي، ءوزىنىڭ ويىنداعى ءومىرىن قالىپتاستىرا الارى ءسوزسىز. ادام ومىرگە كەلگەن ساتتەن باستاپ ەڭبەكتەنە باستايدى. كەيدە ادامدار ءبىر ەمەس بىرنەشە ماماندىقتىڭ «قۇلاعىندا ويناۋى» مۇمكىن. ال كەيدە ءبىر ماماندىقتىڭ وزىمەن تابىسقا كەنەلىپ تە جاتادى.
سولاردىڭ ءبىرى ماڭعىستاۋلىق دانيال تولەۋىشوۆ. 23 جاستاعى دانيالدىڭ تۇيە سۇتىنەن جاسالعان ۇلتتىق «ءاقدام» تاتتىلەر دۇكەنى بار. بۇل كاسىپپەن بىرنەشە جىلدان بەرى اينالىسىپ كەلە جاتقان ونىڭ نەگىزگى ماقساتى – ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋ ارقىلى قازاقستاننىڭ اتىن الەمدىك برەندتە قالىپتاستىرۋ. جاس كاسىپكەرمەن ۇلتتىق ونىمدەرىنىڭ ەرەكشەلىگى، ءوندىرۋ ارتىقشىلىعى تۋرالى سۇحباتتاستىق.
"ءاقدامنىڭ" نەگىزى 4-كۋرستا قالادىم
دانيال بۇل كاسىپتى اشۋدى ستۋدەنت كەزىنەن باستاپ جوسپارلاعان.
– اكەم جاستايىنان مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسسا، انام ءۇي شارۋاشىلىعىن قرشىقشا ءيىردى.
ءوزىم استاناداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە ينجەنەر-مەحانيك ماماندىعىندا ءتامامداپ شىقتىم. ءبىزدىڭ وقىپ جۇرگەن كەزىمىزدە تاجىريبەدەن وتۋگە كومپانيالارعا جىبەرەتىن. ءبىراق تاجىريبەدەن ءوتىپ جۇرگەندە ماماندىقتىڭ ماعان ۇنامايتىنىن ءتۇسىندىم. سودان باستاپ، كاسىپپەن اينالىسامىن دەپ شەشىم قابىلدادىم.
3-كۋرس وقىپ جۇرگەندە كارانتين بولدى. سول ۋاقىتتا وزىندىك دامۋ كەزەڭى باستالدى. ترەنينگتەرگە، كۋرستارعا قاتىستىم. جالپى "ءاقدامنىڭ" نەگىزى 4-كۋرس وقىپ جۇرگەندە قالاندى دەپ ايتار ەدىم. ول كەزدە ونلاين وقىپ جۇرگەن ەدىم، – دەيدى جاس كاسىپكەر. دانيال ءوزىن-وزى دامىتۋ ماقساتىندا 2020 جىلى كارانتين ۋاقىتىندا الماتىعا وقۋعا كەلگەن.
– ءبىر كاسىپپەن اينالىسقىم كەلدى. نەگىزگى تابىس مال شارۋاشىلىعىنان تۇسەتىن بولعاندىقتان "مالدىڭ ونىمىنەن دايىن ءونىم جاساۋ كەرەك" دەپ ويلاندىم.
جالپى، اكەم ءوزى مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقانىمەن مەنى ارالاستىرمادى. "وقى، ەل، جەر كور" دەدى. سوندىقتان مال شارۋاشىلىعىنا سىرتىنان قىزىعىپ ءجۇردىم. كەز كەلگەن ەلگە بارساڭىز، ءتاتتىسىن الىپ كەلۋ تۋريستەرگە ءتان. تۇركيادا پاحلاۆا، وزبەكستاندا داندەر، ازەربايجاننىڭ ءوز ءتاتتىسى بار.
بىزدە "ماڭعىستاۋدا وزگەشە نە بار؟" دەپ ويلاندىم. سول كەزدە تۇيە ونىمدەرىن ادەمى قاپتامامەن برەند ەتىپ شىعارسام دەپ ويلادىم. بىزدە مۇندايدى جاسايتىندار كوپ بولعانىمەن، قاپتاماسى، حالىققا بەرۋ ءتاسىلى قاراپايىم بولعاندىقتان تۋريستەرگە ۇسىنۋعا كەلمەيتىن، – دەدى ول. دانيالدىڭ نەگىزگى ماقساتى – ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋ، الەمدىك برەند قالىپتاستىرۋ.
– يدەيام دايىن بولعان سوڭ، قاپتاما الۋدان باستادىم. وعان 600-700 مىڭ تەڭگە كەتتى. سەبەبى ديزاين، قاپتاما ءبارىن الماتىدان دايىنداتتىم. انام يدەيامدى بىردەن قولداپ، قۋاندى.
الماتىدان اۋىلعا كەلىپ، ونىمدەردى دايىن قاپتامالارعا سالىپ، الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشادا ساتا باستادىم. باستاپقىدا تاپسىرىس تۇسپەدى. جەرگىلىكتى بلوگەرگە جارناما بەرگەن سوڭ وتە كوپ تاپسىرىس تۇسە باستادى.
سول كەزەڭدە ءوزىم ساتۋشى، تاپسىرىس جەتكىزۋشى، ماركەتولوگ بولدىم. كۇندىز تاپسىرىسقا شىعىپ، تۇندە يدەيا ويلاستىراتىنمىن. الەۋمەتتىك جەلىدە قىزىعۋشىلىق بىلدىرگەن ادامدارعا حابارلاسىپ، "ءاقدام" تۋرالى ايتىپ بەرەتىنمىن. بىرتىندەپ سولاي حالىق اراسىندا تانىمال بولا باستادى، – دەيدى دانيال. ونىڭ ايتۋىنشا، كاسىپ اشۋعا اقشانى اتا-اناسى بەرگەن.
– كاسىپ اشۋعا بارلىق اقشانى العاشىندا اكەمنەن الدىم. ءقازىر شۇكىر، بىرنەشە ەسە وستىك. كاسىپ بولعان سوڭ الىس-بەرىس بولادى. اراسىندا مەملەكەتتەن 500 000 تەڭگە گرانت ۇتىپ الدىق. وعان توڭازىتقىش، مۇزداتقىش ساتىپ الدىق. بۇل دا ءبىر ۇلكەن كومەك بولدى، - دەپ دانيال ويىن ورتاعا سالدى. جاس كاسىپكەر ونىمدەرىنىڭ ءبارى قالا ىشىندەگى سەحتا دايىندالاتىنىن تىلگە تيەك ەتتى.
– "ءاقدام" – تۇيە سۇتىنەن جاسالعان تاتتىلەر. نەگىزى تۇيە سۇتىنەن جاسالعان ونىمدەر ماڭعىستاۋدا عانا ەمەس، قازاقستاندا بىرنەشەۋى بار. ءبىزدىڭ ەرەكشەلىك – ەشقانداي قوسپاسىز ساپالى ءونىم، ادەمى قاپتاما.
قازىرگى تاڭدا 8 ادامدى جۇمىسپەن قامتىپ وتىرمىز. ونىمدەر سەحتا دايىندالادى. سول جەردەن قاپتالىپ، حالىققا جىبەرىلەدى. سەح قالانىڭ ىشىندە ورنالاسقان. كەيدە تۇتىنۋشىلاردىڭ اراسىندا قولىمەن ۇستاپ، ءدامىن كورىپ العىسى كەلەتىندەر بار. سونداي كەزدە سەحقا كەلىپ، بارلىعىن كورۋگە مۇمكىندىگى بار، – دەيدى كاسىپكەر.
بيزنەستە تاۋەكەلگە بارا ءبىلۋ كەرەك!
سونىمەن قاتار جاس كاسىپكەر ءار ءونىمنىڭ ارنايى سەرتيفيكاتى مەن ساقتالۋ مەرزىمى بار ەكەنىن دە ايتتى.
– تۇيە سۇتىنەن دايىندالعان ونىمدەرگە قوسپا قوسىلمايدى. ماسەلەن، بىزدە ەڭ كوپ سۇرانىسقا يە بالقايماقتىڭ قۇرامىنا توقتالسام، وعان ءسۇت پەن شەكەر عانا قوسىلادى. دايىندالعان كۇننەن باستاپ 1 اي ساقتالادى. سەحتا 4 ساعات قايناتىلىپ دايىندالادى.
ءسۇتتى مال وسىرەتىن اۋىلداعى ادامدار اكەلىپ بەرەدى. قازىرگى تاڭدا سەحتا 11 ءتۇرلى ءونىم بار. اتاپ ايتسام، بالقايماق، تۇيە مەن سيىردىڭ سۇتىنەن جاسالعان قۇرت، ىرىمشىك، جەنت، قاتتى شەكەر، تارى، تالقان، رافاەللو قۇرت جانە بال.
ونىمدەردى دايىنداۋعا كۇنىنە 40-50 ليتر ءسۇت كەتەدى. حالىق اراسىندا سۇرانىس كوپ. نەگىزىنەن تۇيەنىڭ قۇرتى مەن بالقايماققا تاپسىرىس كوپ تۇسەدى. ءبىرقاتار ونىمگە سەرتيفيكات بار. ونىمدەردىڭ ىشىندە ىرىمشىكتەر 15 كۇن ساقتالادى. تارى تالقان قۇرعاق جەر بولسا تۇرا بەرەدى، – دە ءيدى قلتتىق ءونىمدى كاسىپتىڭ كوزىنە اينالدىرعان دانيال.
اڭگىمە بارىسىندا دانيال تولەۋىشوۆ بۇل كاسىپپەن 3 جىلدان بەرى اينالىسىپ كەلە جاتقانىن تىلگە تيەك ەتتى.
– كەيدە شىعىنداردى جابا الماعان، قارىزدانعان ساتتەرىم دە بولدى. جالپى كاسىپكەر بولۋ ءۇشىن كۇندە شەشىم قابىلداۋعا دايىن بولۋ كەرەك ەكەن.
جەكە كاسىپتە جۇيەنىڭ قۇرىلۋىنا سەبەپشى بولاتىن ادام – ونىڭ يەسى. ءار كاسىپتىڭ ءوز جۇيەسى بار. ونى جاساۋ ءۇشىن كۇندەلىكتى شەشىم قابىلداۋ كەرەك. ەر ادامدى ءتۇرلى شيەنەلىستىڭ شەشىمىن تابۋ شيراتادى. ول ءۇشىن كوبىرەك تاۋەكەلگە بارۋ قاجەت. ماعان وسى ۆايب ۇنايدى، – دەدى ول.
ونىڭ ايتۋىنشا، جەكە برەندتى دامىتۋ كاسىپكە دەگەن تۇتىنۋشىنىڭ سەنىمىن ارتتىرادى.
– كاسىپكەر ءارقاشان ءبىلىم الىپ، رۋحاني جاعىنان دامىپ وتىرۋى كەرەك. سونداي-اق، ءارقاشان دا ادامدارعا اشىق بولعانى دۇرىس. ءتۇرلى ورتا مەن جيىندارعا قاتىسۋ ءار كاسىپكەر ءۇشىن پايدالى دەر ەدىم. نەتۆوركينگ كەزىندە كەز كەلگەن ادامنان ينسايت الۋ مۇمكىندىگى بولادى.
ەڭ باستىسى – قازىرگى تاڭدا حالىق جەكە برەندكە ەرەكشە نازار اۋدارىپ جاتىر. ادام ارقىلى ونىڭ ءونىمىن ساتىپ الادى. سوندىقتان، الەۋمەتتىك جەلىنى جاقسى جۇرگىزىپ، ارتىقشىلىققا اينالدىرۋ كەرەك. بۇل تۇتىنۋشىنىڭ كاسىپكە دەگەن سەنىمدىلىگىن ارتتىرادى، – دەدى دانيال.
