– وتكەندە ەلباسى ماسىموۆتەن جەر كوميسسياسىنىڭ جۇمىس ناتيجەسىن سۇرادى. اتقارىلعان جۇمىس بويىنشا ناتيجە بار دەپ ايتۋعا بولا ما؟ الدە ءالى دە بولسا تالقىلاۋلاردان اسپاي وتىرمىز با؟
وسى ۋاقىتقا دەيىن كوميسسياسىنىڭ 8 وتىرىسى ءوتءىپءتى. 8 وتىرىستىڭ ءارقايسىسى تورت-بەس ساعاتتان كەم وتكەن جوق. ارينە، كوپتەگەن ماسەلەلەر كوتەرىلدى. ەموسياعا بەرىلگەن كەزىمىز دە از ەمەس. بۇعانتاڭقالۋعا بولماس. انىعىندا، پىكىرتالاس دەگەنىمىز وسى.
ەڭ باستىسى،
ءاۋ باستا بيلىكتىڭ ۇستانىمىن جاقتاپ شىققان كوميسسيا قۇرامىنداعى ازاماتتاردىڭ كوپشىلىگى قازىرگى كۇنى پىكىرىن وزگەرتكەن.
بۇگىندە ولار ۇلتتىق تۇرعىداعى ويلارىن ايتىپ جاتىر. كوميسسيانىڭ سوڭعى وتىرىسىنداعى سابيليانوۆتىڭ ءسوزى سوعان دالەل.
«كوميسسيا وتىرىسىنىڭ اياسىندا ءوزىمنىڭ وكرۋگىمنىڭ 27 اۋىلىنىڭ ازاماتتارىمەن كەزدەستىم. مەنىڭ جەرگە قاتىستى ۇستانىمىم وسى ازاماتتاردىڭ پىكىرىمەن ۇندەس» دەدى ول.
بىلايشا ايتقاندا، كوميسسيا قۇرامىنداعى ازاماتتاردىڭ كوپشىلىگى ءوزىنىڭ وي جۇيەسىن، ساياسي ۇستانىمدارىن بەلگىلى ءبىر ەۆوليۋسياعا ءتۇسىرىپ جاتىر. بۇل جامان ەمەس. حالىقتىڭ پىكىرىمەن ساناسقاندىقتىڭ بەلگىسى.
– ال ەكىنشىسى شە؟
– ەكىنشى ماسەلە، جەردىڭ جايىن بىزدەن جاقسى بىلەتىن كاسىپكەرلەر:
«جەردى 49 جىلعا جالعا بەرۋ» تۋرالى ەسكى زاڭدى قالدىرا بەرگەن دۇرىس ەدى. بيلىك بولسا، جەر كودەكسىنە موراتوريي جاريالاپ تاستادى. بۇل مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسىپ جۇرگەن بىزدەرگە كادىمگىدەي قيىندىق تۋعىزىپ وتىر» دەيدى.
مىنە، وسى ماسەلەنى ەرتەرەك شەشۋدى قولعا الۋ قاجەت.
جالپى كوميسسيانىڭ وتىرىستارى قازىردەن-اق ناتيجە بەرىپ جاتىر دەپ ايتا الامىن. بۇلاردىڭ ىشىندە «جايىلىم تۋرالى»، «جەردىڭ قۇنارلىلىعىن ارتتىرۋ» تۋرالى قۇجاتتار دايىندادىق.
– بۇدان بۇرىن جەر كوميسسياسىنىڭ جۇمىسىنداعى كەيبىر كەمشىلىكتەردى سىنعا العان ەدىڭىز…
بۇل ءارى سىن، ءارى ۇسىنىس بولاتىن. مۇمكىندىگىنشە، كوميسسياداعى ءتورت جۇمىس توبىنىڭ ورنىنا، ءبىر جۇمىس توبىن قۇرىپ جەر كودەكسى تۋرالى زاڭنىڭ جاڭا نورمالارىن قاعازعا ءتۇسىرۋ جۇمىسىنا كىرىسۋ كەرەك دەگەنمىن.
سوسىن ءبىز بارلىق ءوڭىردى ارالاپ شىعۋعا ءتيىسپىز. ول جاقتاعى حالىقتىڭ وي-پىكىرىن تىڭداۋعا مىندەتتىمىز. وسىنى تەزدەتۋ كەرەك.
– جەر كوميسسياسى شىعاراتىن شەشىمنىڭ زاڭدىق كۇشى بولا ما وسى؟
– بىردەن ايتايىن كوميسسيا زاڭ قابىلداي المايدى. ونىڭ مۇنداي كۇشى، ياعني، قۇزىرەتى جوق. ءبىراق، پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسىمەن قۇرىلعاننان كەيىن، كوميسسيانىڭ زاڭ جوباسىن ازىرلەيتىن وكىلەتى بار. بىلايشا ايتقاندا، جەر داۋىنا قاتىستى ناقتى-ناقتى ۇسىنىستاردى پارلامەنتكە ۇستاتامىز.
– بۇل بەلگىلى بولدى. ءبىراق، كوميسسياسىنىڭ ۇسىنىستار بيلىك ەسكەرەدى، قابىلدايدى دەگەن سەنىم بار ما؟
– كوميسسيا جۇمىسىنىڭ قورىتىندىسىنداعى ەڭ نەگىزگى ماسەلە وسى: ءبىز ازىرلەگەن ۇسىنىستى ۇكىمەت پەن پارلامەنتتىڭ قابىلداۋى نەمەسە قابىلداماۋىندا جاتىر.
– بيلىككە سەنبەيتىن ازاماتتار كوپ. ولار: «جەر كوميسسياسىنىڭ شەشىمى تۇككە جارامايدى. مۇنىڭ ءبارى انشەيىن قۋىرشاق سپەكتاكلى»، — دەيدى ولار. بۇعان نە دەيسىز؟
– مۇنداي پىكىرلەردى الەۋمەتتىك جەلىلەردەن كۇندى وقىپ ءجۇرمىز عوي. كوڭىلگە قونىمدى وي-پىكىرلەردىڭ كوپشىلىگىن كوميسيا مۇشەلەرىنە جەتكىزۋگە تىرىسامىز. ءبىراق، الگىندەي ازاماتتاردىڭ پىكىرى دۇرىس ەكەن دەپ، بارلىق جەرگە تىقپالاۋعا بولمايدى. سەبەبى، بۇگىن-ەرتەڭ جەر ماسەلەسىن شەشىپ تاستاساق تا، تابيعاتىندا ەشكىم دە، ەشتەڭەنى دە ۇناتپايتىن ازاماتتار بار. ولار سىناۋ ءۇشىن سىنايدى. قازىرگى ۇكىمەتتىڭ تىرشىلىگىن كورىپ، تۇڭىلەتىن ولاردى دا تۇسىنۋگە بولادى، ءبىر جاعىنان.
دەگەنمەن ۇكىمەتتە وتىرعان ازاماتتاردىڭ بارلىعىن قازاقتىڭ جاۋى دەپ ايتۋعا بولمايدى. بيلىك حالىقتىڭ پىكىرىن تىڭداپ، ءبىر شەشىمگە كەلۋگە نيەت تانىتىپ وتىر. ايتالىق،
«جەر شەتەلدىكتەرگە ساتىلماسىن، جالعا بەرىلمەسىن» دەگەن ماسەلەدە بيلىك بۇقارانىڭ سوزىنە قۇلاق اسقان سياقتى.
ءوز باسىم سولاي ويلايمىن.
– «جەر ساتىلماسىن، شەتەلدىكتەرگە جالعا بەرىلمەسىن» دەپ الاڭعا شىققان ماكس بوقايەۆ پەن تالعات ايان تۇرمەدە وتىر. بۇلاردىڭ ءارى قارايعى تاعدىرى نە بولادى؟
– بۇل ماسەلەنى جەر كوميسسياسىنىڭ ءار وتىرىسىندا ايتۋدايىن ايتىپ جاتىرمىز. بۇلاردى سوتقا دەيىنگى ۋاقىتتا ۇيلەرىنە جىبەرۋى قاجەت دەگەن ماسەلە كوتەردىك.تالعات پەن ماكس تۋرالى ايتقاندا، بۇلارعا ۇقساس قىلمىستىق ىستەر الماتىدا، قىزىلوردادا جانە باسقا دا ايماقتاردا قوزعالعان. ول جاقتاعى قۋدالانعان، تۇرمەگە قامالعان ازاماتتارعا دا ءدال وسىلارعا ۇقساس ايىپ تاعىلعان بولاتىن.
جالپى بيلىك ويلانۋى كەرەك. بۇل جەردە ەشكىمنىڭ باسى جارىلىپ، كوزى شىققان جوق. بىرەۋدىڭ مۇلكى ءبۇلىندى مە؟ جوق. قالانىڭ تاس-تالقانى شىقتى ما؟ بۇل تازا ساياسي اكسيا بولدى. ءارى مادەنيەتتى تۇردە ءوتتى. حالىق جينالدى. پىكىرىن ايتتى. تاراپ كەتتى.
بيلىك وسىنىڭ ءبارىن ەسكەرىپ تالعات ايان مەن ماكس بوقايەۆتى ساياسي پروسەستىڭ قۇربانى قىلماي، دۇرىس شەشىم قابىلداۋى كەرەك.
ولار قىلمىس جاساعان جوق.
