دىنمۇحامەد ءتاجدينوۆ[/caption]
بۇيرەكتىڭ جۇمىسى بۇزىلعاندا ادامنىڭ اعزاسىندا كالييدىڭ مولشەرى جوعارىلايدى. ول تەك بۇيرەك ارقىلى شىعادى. ال ونىڭ قاننىڭ قۇرامىنداعى مولشەرى شەكتەن تىس ءوسىپ كەتسە، جۇرەك كەز-كەلگەن ساتتە توقتاپ قالۋى مۇمكىن...
بۇيرەك ترانسپلانتاسياسى بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاننىڭ ەكى قالاسىندا – استانا جانە الماتىدا جاسالادى. سوڭعى جىلدارى بۇيرەك الماستىرۋ وتاسىن شەتەلدىك مامانداردىڭ كومەگىمەن شىمكەنتتىك دارىگەرلەر دە جاساپ جۇرگەن جايى بار. ال سىزعانوۆ اتىنداعى ۇلتتىڭ حيرۋرگيا ورتالىعىندا بۇيرەك ترانسپلانتاسياسى سوناۋ 1978 جىلدان بەرى جاسالىپ كەلەدى.
ورتالىقتاعى بۇيرەك ترانسپلانتاسياسىن جۇرگىزەتىن حيرۋرگ دىنمۇحامەد ءتاجدينوۆتىڭ ايتۋىنشا وسى 30 جىلدان استام ۋاقىتتا 700-گە جۋىق بۇيرەك الماستىرۋ وپەراسياسى ورىندالىپتى. ەلىمىزدەگى ترانپلانتاسياسىنىڭ بۇل ءتۇرى باسىم كوپشىلىگىندە تۋىستىق بۇيرەك الماستىرۋعا جاتادى.
– ناۋقاستىڭ باۋىرلارى، اكە-شەشەسى ءبىر بۇيرەگىن جاقىنىنا بەرۋ ارقىلى، ونىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جوعارىلاتادى. بۇدان كەيىن ناۋقاس جاساندى بۇيرەك اپپاراتىنىڭ كومەگىنە جۇگىنبەيتىن بولادى. ءبىزدىڭ ورتالىق ميىنا قان قۇيىلعان نەمەسە جول اپاتىنا ۇشىراعان ازاماتتاردى دونور رەتىندە قاراستىراتىنى بەلگىلى. سەبەبى بۇلار – ءۇشىنشى دارەجەلى كوماعا ۇشىراعان، بىلايشا ايتقاندا بەتى بەرى قاراۋى نەعايبىل، تىرشىلىكتەن ءۇمىت ۇزگەن جاندار. مۇندايدا مايىتتىك ترانسپلانتاسيا جۇرگىزىلەدى. دونور رەتىندە قاراستىرىلاتىن ادامداردىڭ ناۋقاستارعا سايكەستىگىن انىقتاپ، كورسەتكىشى ساي كەلگەن جاعدايدا جاڭا بۇيرەككە مۇحتاج ناۋقاسقا سالامىز. مۇنىڭ بارلىعى دونوردىڭ تۋعان-تۋىسقانىنىڭ كەلىسىمىمەن عانا جۇزەگە اسادى، – دەيدى ول.
بۇيرەك الماستىرۋ وتاسى تۋرالى ايتقاندا ءبىز ناقتى كەيىپكەرگە توقتالا كەتكەندى ءجون كوردىك. سونىڭ ءبىرى – ءلايلا چەچيدزە. وعان ورتالىق دارىگەرلەرى بيىلعى جىلدىڭ 30 قازاندا بۇيرەك ترانسپلانتاسياسىن جاساعان ەكەن. دارىگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، ءدال ءقازىر ونىڭ جاعدايى جاقسى. جاڭا بۇيرەك اعزامەن تولىقتاي ارەكەتتەسىپ، قالىپتى جۇمىس ىستەۋگە كوشكەن.
– 2013 جىلى قاتتى سىرقاتتانىپ، قۇلاپ ءتۇستىم. قان قىسىمىم كوتەرىلىپ، دەنەم ءىسىنىپ كەتتى. نە ىستەرىمدى بىلمەدىم. بارماعان جەرىم جوق. ءسويتىپ جۇرگەندە دياليزگە ءتۇسىپ قالدىم. ەكى جىل بويى قانىمدى وسى دياليز ارقىلى تازارتىپ ءجۇردىم. كەيىن سىزعانوۆ اتىنداعى ورتالىقتىڭ كۇتۋ پاراعىنا بۇيرەك ترانسپلانتاسياسىنىڭ كەزەگىنە تۇردىم. اناليز تاپسىرىپ 3-4 اي بويىنا كەزەك كۇتتىم. قۇداي قولداپ كۇندەردىڭ كۇنىندە دارىگەرلەر كورسەتكىشى جاعىنان مەنىڭ اعزاما ساي كەلەتىن دونوردىڭ تابىلعانىن ايتتى. ءسويتىپ وپەراسياعا جاتتىم. ورتالىق دارىگەرلەرىنە ايتار العىسىم شەكسىز. ومىرگە قايتا كەلگەندەي بولدىم. ءدال ءقازىر جاعدايىم جاقسى. جامانشىلىقتىڭ ءبارى ارتتا قالدى دەپ ويلايمىن. دارىگەرلەر ماعان ەكىنشى رەت ءومىر سىيلادى. باستىسى، مۇنىڭ ءبارى تەگىن، مەملەكەت ەسەبىنەن جۇرگىزىلەدى. ايتپەسە مۇنداي وتانى قالتام كوتەرمەس ەدى، – دەيدى ءلايلانىڭ ءوزى.
[caption id="attachment_8495" align="alignleft" width="279"]
ناۋقاستار جاساندى بۇيرەك اپپاراتىنىڭ كومەگىمەن قانىن تازارتىپ، ونداعى ۋىتتى زاتتاردى شىعارادى. [/caption]
قازىرگى تاڭدا ەل كولەمىندە بۇيرەك ترانپلانتاسياسىن قاجەت ەتەتىن، ياعني ەكى بۇيرەگى دە ءوز قىزمەتىن توقتاتقان ناۋقاستاردىڭ سانى – 3 مىڭعا جۋىق. ولاردىڭ بارلىعى جاساندى بۇيرەك اپپاراتىنىڭ كومەگىمەن ەم الۋعا ءماجبۇر. ەلىمىزدە مۇنداي ناۋقاستارعا كومەك كورسەتەتىن بىرنەشە گەمودياليزدىك ورتالىقتار اشىلعان. ناۋقاستار اپتاسىنا 3 كۇن 4 ساعاتتان جاساندى بۇيرەك اپپاراتىنىڭ كومەگىمەن قانىن تازارتىپ، ونداعى ۋىتتى زاتتاردى شىعارادى. سايىپ كەلگەندە ولار وسى قۇرىلعىعا تاۋەلدى. سەبەبى، بۇيرەكتىڭ جۇمىسىن ءدال وسى جاساندى اپپارات اتقارىپ تۇرادى. ال مۇنىڭ بىردەن-شەشىمى بۇيرەك ترانسپلانتاسياسى.
دۋمان بىقاي
