ءماجىلىس دەپۋتاتى نارتاي سارسەنعالييەۆ قازاقستاندىقتاردىڭ جەكە دەرەكتەرى اشىق تارالىپ جاتقانىن ايتىپ، دابىل قاقتى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
دەپۋتاتتىڭ سوزىنشە، 2025 جىلدىڭ باسىندا قازاقستاندىقتاردىڭ كرەديتتىك پورتفەلى 24،1 ترلن تەڭگەگە جەتكەنى جاريالانعان. بۇل ءبىر جىل بۇرىنعى بەرەشەكتەن 22،9% كوپ.
"بۇرىن بۇقارا كرەديتتى بارىپ الاتىن ەدى، ءقازىر كرەديت ءوز اياعىمەن كەلىپ ءجۇر. سەبەبى ينتەرنەتتى اشىپ قالساڭ، تەلەفوندى قوسىپ قالساڭ نەسيە ۇسىنعان كومپانيالاردان اياق الىپ جۇرە المايسىڭ. بانك تەلەفون شالىپ، "كرەديت الىڭىز" دەپ قيىلىپ تۇرادى، قالا بەردى زايم، نايم، ميكروزايم، ايلىققا دەيىنگى قارىز دەگەن نەشە ءتۇرلى اتاۋمەن تەلەفونىمىزعا كۇن سايىن نەسيە الۋعا ۇندەيتىن سانسىز حابارلاما كەلەدى. ءتىپتى كوبى "سىزگە وسىنشا تەڭگە نەسيە شىقتى، كەلىپ الىڭىز نەمەسە سىلتەمەمەن ءوتىڭىز" دەپ جازادى.
اعايىندى اشىندىراتىنى وسى، بۇكىل ەلدىڭ تەلەفون ءنومىرى، جەكە دەرەكتەرى، قۇجاتتاعى رەسمي اقپاراتتارى اينالاداعى بولماسا ايدالاداعى كومپانيالاردا قايدان ءجۇر؟ ساندىق تەحنولوگيانى دامىتامىز دەپ ەلدىڭ جەكە مالىمەتى جينالعان ساندىقتى كىم اشىپ تاستادى؟ الاياقتار مەن كرەديت بەرگىش كومپانيالارعا ءبىزدىڭ دەرەكتەردى كىم ۇسىنىپ ءجۇر؟ سيفرلىق دامۋ مينيسترلىگى باستاعان ۆەدومستۆالاردىڭ جەكە دەرەكتى مۇقيات ساقتايمىز دەگەنى وسى ما؟ بۇعان كىم جاۋاپ بەرەدى؟ مىنە مەنىڭ وزىمە قانشا سمس كەلدى" - دەپ اشىندى ول.
ول بۇعان دەيىن دەنساۋلىققا قاتىستى دەرەكتەر دە تاراپ كەتكەنىن ەسكە سالدى.
"بۇدان بۇرىن ازاماتتارىمىزدىڭ دەنساۋلىعىنا قاتىستى دەرەكتەر تاراپ كەتتى، كەيىن وتباسى مۇشەلەرىنە، بالا-شاعامىزعا قاتىستى دەرەكتەر جەلىدە ءجۇردى، ەندى جەكە قۇجاتتاعى مالىمەتتەرىمىز بەن تەلەفون نومىرلەرىمىز اركىمنىڭ قولىندا ءجۇر؟ بۇل قالاي بولعانى؟
ءقازىر قانداي دا ءبىر مەملەكەتتىك نەمەسە جەكە قوسىمشاعا كىرەيىن دەسەڭ "ءسىزدىڭ جەكە مالىمەتتەرىڭىزدى وڭدەۋگە رۇقسات بەرىڭىز" دەگەن باتىرما شىعادى. وعان كەلىسپەسەڭ ءبىتتى، ەشقانداي قىزمەت كورسەتپەيدى. ول جەكە دەرەكتى العاندار ونى كەيىن قايدا قولدانادى، كىمگە بەرەدى قۇداي ءبىلسىن"، - دەدى دەپۋتات.
نارتاي ارالباي ۇلى مۇنىڭ ارتى الاياقتىققا اكەپ سوعاتىنىن جەتكىزدى.
"ارتىنشا ازاماتتار الدانىپ جاتىر دەپ الاشاپقىن بولامىز. سەبەبى جەكە دەرەگى قولدى بولعان ازاماتتار جاپپاي الاياقتاردىڭ قۇرىعىنا ءتۇسىپ جاتىر. "ءازىل ايتۋ مەن قارىز الۋ كەنەت بولۋ كەرەك" دەيدى قازاق، ءقازىر قارىزعا كىرۋ دە كەنەت بولادى. ناقتى دەرەك، 2024 جىلى قازاقستاندىقتار 22 900 رەت ينتەرنەت الاياقتارعا الدانعان، كەلتىرىلگەن شىعىن 45،5 ملرد تەڭگە. ازاماتتار "اقشامدى ەسەپشوتىمنان سىپىرىپ العان الاياقتى تابىڭىز" دەپ پولياسياعا ارىز جازادى. ءبىراق ودان ناتيجە جوق. سەبەبى ينتەرنەت الاياقتىققا قاتىستى قوزعالعان ىستەردىڭ 81،8 پروسەنتى "قىلمىس جاساعان ادامنىڭ انىقتالماۋىنا بايلانىستى" جابىلىپ قالادى. ءبىتتى. ەسەپشوتىڭ تۇرعان بانك وزىنە مۇلدەم جاۋاپكەرشىلىك المايدى. تەرگەۋشى تاپپايدى. جەكە دەرەكتەرىڭدى، بانكتەگى ەسەپشورتتارىڭدى كىمنىڭ، قاشان، قالاي قولدى قىلعانىن دا ءبىلۋ مۇمكىن ەمەس. سوندا ساندىق تەحنولوگيانى حالىقتى سان سوقتىرۋ ءۇشىن ويلاپ تابىلدى ما؟" - دەپ اشىندى ول.
دەپۋتات بىلتىر ينتەرنەت الاياقتار مەملەكەتتىك مەكەمەلەردى الداپ، 8،4 ميلليون تەڭگەسىن ۇرلاپ كەتكەنىن، بۇل پارادوكس ەكەنىن مالىمدەدى.
"ەل بولسا مەملەكەتتىك مەكەمەلەر ءبىزدى قۇتقارادى دەپ سەنىپ ءجۇر..."، - دەدى ول.
