تەڭگەمىز دۇنيەگە كەلگەلى، وندا سەگىز تۇلعانىڭ بەينەسى بەينەلەنىپتى. ال تاۋەلسىزدىك الا سالىسىمەن، جارىق كورگەن 1،3،5،10،20،50،100،200،500 تەڭگەلىكتەردىڭ بۇگىندەرى باعاسى قىمبات ءارى كوللەكسيونەرلەر تاراپىنان جوعارى سۇرانىسقا يە ەكەن، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
1993 جىلعى 15 قاراشادا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى – تەڭگە اينالىمعا ەنگىزىلدى. ال، 1997 جىلدان بەرى مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىمەن 15 قاراشا – ءتول ۆاليۋتامىزدىڭ تۋعان كۇنى ءارى قارجىگەرلەر كۇنى رەتىندە اتالىپ وتەدى.
ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العان تۇستا، سول كەزدەگى ۇكىمەت باسشىسى سەرگەي تەرەششەنكونىڭ باسشىلىعىمەن ارنايى كوميسسيا قۇرىلدى. وعان قارجى سالاسىنىڭ اتاسى سانالاتىن، سول كەزدەگى پرەمەر-مينيستردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى داۋلەت سەمبايەۆ، قارجى ءمينيسترى ەركەشباي دەربىسوۆ، ەكونوميكا ءمينيسترى بەيسەنباي ىزتىلەۋوۆ، ۇلتتىق بانك ءتوراعاسى عالىم باينازاروۆ، پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ قارجى كوميتەتىنىڭ سول كەزدەگى ءتوراعاسى ساۋىق تاكەجانوۆ سىندى ازاماتتار ەندى. تەڭگە ديزاينىنا مەڭدىباي الين، دوسبول قاسىموۆ، اعىمسالى دۇزەلحانوۆ سىندى سۋرەتشىلەر تەر توكتى.
جالپى، ءتول تەڭگەمىزدى دايىنداۋ جۇمىستارى 1992 جىلى قولعا الىنىپ، سول جىلدىڭ 27 تامىزى كۇنى ۇلتتىق بانك تەڭگە كۋپيۋراسىنىڭ ۇلگىلەرىن بەكىتتى. 1993 جىلى العاشقى تەڭگە پارتياسى انگليانىڭ ەڭ كونە ءارى ايگىلى "حارريسون جانە ۇلدارى" فابريكاسىندا باسىلدى. تەڭگەنى ەلگە تاسىمالداۋ ءۇشىن ءتورت يل-76 ۇشاعى تۇماندى البيون ەلىنە 18 رەت قاتىنادى. ءتول ۆاليۋتامىزدىڭ العاشقى پارتيالارىن ساقتاۋ ءۇشىن ارنايى جەراستى قويمالارى دايىندالىپ، ءدال وسى قويمالاردان ۇلتتىق تەڭگەمىز ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرلەرىندەگى بانكتەرگە 8 كۇن ىشىندە جەتكىزىلگەن ەدى.
ءتول ۆاليۋتامىز پايدا بولعالى وندا سەگىز تۇلعانىڭ سۋرەتى بەينەلەنگەن ەكەن. اتاپ ايتقاندا، 1 تەڭگەدە (1993)، 200 تەڭگەدە (1994)، 500 تەڭگەدە، 1000 تەڭگەدە (2000)، 5000 تەڭگەدە (1998)، 10 000 تەڭگەدە (2003) - ءابۋ ناسىر ءال-فارابي، 3 تەڭگەلىكتە - ءسۇيىنباي، 5 تەڭگەلىكتە - قۇرمانعازى، 10 تەڭگەلىكتە - شوقان، 20 تەڭگەلىكتە - اباي، 50 تەڭگەلىكتە - ءابىلقايىر حان، 100 تەڭگەلىكتە - ابىلاي حان، 10000 جانە 20000 تەڭگەدە – نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
سوڭعى 10 مىڭ تەڭگەلىك 2016 جىلى تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىعىنا ارنالىپ شىعارىلعان. مەرەيتويلىق 10 مىڭ تەڭگەلىك بانكنوتاعا قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ سۋرەتى باسىلدى. ول 100 مىڭ دانامەن شىقتى. 2021 جىلدىڭ 1 جەلتوقسانىندا تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعىنا وراي شەكتەۋلى تيراجبەن نۇرسۇلتان نازاربايەۆ بەينەلەنگەن 20 مىڭ تەڭگەلىك قاعاز اقشا اينالىمعا ەندى. 2022 جىلى قازاندا نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ پورترەتى كۋپيۋرادان الىنىپ تاستالدى.
قازىرگى تاڭدا تاريح قويناۋىنا ەنىپ ۇلگەرگەن، تاۋەلسىزدىك باستاۋىنداعى اقشالار كوللەكسيونەرلەر ءۇشىن تاپتىرماس دۇنيە. كوكشەتاۋلىق كوللەكسيونەر ۆيتاليي شامايەۆ، ماسەلەن شوقان ءۋاليحانوۆ بەينەلەنگەن اا سەريالى بانكنوتى وتە سيرەك كەزدەسەتىنىن ايتادى.
"قۇنى ساپاسىنا قاراي بەلگىلەنەدى. مۇقيات قاراۋ كەرەك، كۋپيۋرا قولدانىستا بولعان، كەي جەرلەرى ازداپ جىرتىلعان، مايىسقان بولسا، ونى 5-10 مىڭ تەڭگەگە ساتىپ الىپ بولۋعا بولادى. ال، ەگەر جاعدايى جاقسى، بانكتەن كۇنى كەشە شىققانداي جىپ-جىلتىر بولسا، باعاسى بىرنەشە ەسەگە جوعارىلايدى"، - دەيدى ول.
Dalanews.kz رەداكسياسى ءوز كەزەگىندە قارجىگەرلەر قاۋىمىن كاسىبي مەرەكەسىمەن، جالپى ەل حالقىن ءتول اقشاسى - ۇلتتىق ۆاليۋتا كۇنىمەن قۇتتىقتايدى.
