ءوندىرىس ورنىنىڭ اشىلۋىنا بەينە بايلانىس رەجيمىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-مينيسترى ءاليحان سمايىلوۆ، MOL Group كومپانياسىنىڭ بارلاۋ جانە ءوندىرۋ جونىندەگى اتقارۋشى ۆيسە-پرەزيدەنتى جومبور مارتون، Sinopec International Petroleum Exploration & Production Corporation كومپانياسىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى گو يۋەليان قاتىستى. كەن ورنىن باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى ناريمان تورەعالييەۆ، «قازمۇنايگاز» ۇك» اق-نىڭ باسقارما ءتوراعاسى ماعزۇم مىرزاعالييەۆ، MOL Group رەسەي/قازاقستان باس ديرەكتورى ەۆگەنيي لاپشين جانە First International Oil Corporation Limited (Sinopec كومپانياسىنىڭ ەنشىلەس كاسىپورنى) كومپانياسىنىڭ ۆيسە-پرەزيدەنتى چجاو ۆەنمين سالتاناتتى تۇردە ىسكە قوستى.
– مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆتىڭ جاڭا كەن ورىندارىن بارلاۋ، ولارعا ينۆەستيسيا تارتۋ تۋرالى تاپسىرماسىن ىسكە اسىرۋ اياسىندا جۇزەگە اسىپ جاتقان بۇل جوبانىڭ ستراتەگيالىق ماڭىزى زور. 530 ميلليون اقش دوللارى كولەمىندە ينۆەستيسيا تارتىلعان روجكوۆ كەن ورنى تابيعي گاز كولەمىنىڭ قوسىمشا كوزى بولادى. كەن ورنىندا وندىرىلەتىن شيكىزات «جايىقمۇنايگاز» كومپانياسىنىڭ قۋاتتىلىعىندا وڭدەلەتىن بولادى. جوبا شەتەلدىك سەرىكتەستەرمەن بىرلەسە وتىرىپ جۇزەگە اسىرىلادى. بۇل وزىق حالىقارالىق تاجىريبەنى ەسكەرە وتىرىپ قاجەتتى جوبالىق شەشىمدەردى دايىنداۋ مەن ەنگىزۋدە قولدانۋعا مۇمكىندىك بەردى.
بۇدان باسقا 12 حالىقارالىق كومپانيامەن بىرلەسىپ، پەرسپەكتيۆالىق، گەولوگيالىق بارلاۋ جۇرگىزۋگە جانە قولدانىستاعى كەن ورىندارىن قوسىمشا بارلاۋعا ارنالعان جوبالار پىسىقتالۋدا. ەلىمىزدە حالىق سانى مەن ونەركاسىپتىڭ ءوسۋى گاز رەسۋرستارىن ءوندىرۋ جانە وڭدەۋ قۋاتىن ارتتىرۋدى تالاپ ەتەدى. مەملەكەت باسشىسى 2030 جىلعا دەيىن تاۋارلىق گاز ءوندىرىسىنىڭ كولەمىن 30 ملرد تەكشە مەترگە دەيىن جەتكىزۋ جونىندە ماقسات قويىپ وتىر. وسىعان بايلانىستى قاشاعان مەن قاراشىعاناق كەن ورىندارىندا جانە جاڭاوزەن قالاسىندا جاڭا گاز وڭدەيتىن زاۋىتتار سالىنادى، – دەدى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-مينيسترى ءاليحان سمايىلوۆ.
سالتاناتتى جيىندا Sinopec International Petroleum Exploration & Production Corporation كومپانياسىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى گو يۋەليان تىكەلەي ترانسلياسيا ارقىلى اسپان استى ەلىنەن سالەم جولدادى. «Sinopec كومپانياسىنىڭ اتىنان روجكوۆ گاز كەن ورنىندا رەسمي تۇردە كوممەرسيالىق ءوندىرۋ جۇمىسىنىڭ باستالۋىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىن. قازاقستان ۇكىمەتىنە جۇمىس بارىسىندا تۇراقتى قولداۋ كورسەتىپ كەلگەنى ءۇشىن، سونىمەن بىرگە وپەراسيالىق كومپانيانىڭ («ورال ويل ەند گاز» ج ش س) باسشىلارىنا اتقارىلعان جۇمىس ءۇشىن شىنايى ريزاشىلىعىمدى بىلدىرەمىن»، – دەدى قىتايلىق كومپانياسىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى گو يۋەليان.
ۆەنگريا استاناسى – بۋداپشەتتەن بەينەبايلانىس ارقىلى سويلەگەن MOL Group كومپانياسىنىڭ بارلاۋ جانە ءوندىرۋ جونىندەگى اتقارۋشى ۆيسە-پرەزيدەنتى جومبور مارتون بىرلەسكەن جوبانىڭ بولاشاعى زور ەكەنىن ايتتى. «ءبىز قازاقستان مەن ماجارستان ۇكىمەتىنىڭ MOL كومپانياسىنىڭ قازاقستاندىق مۇناي-گاز سەكتورىنداعى قىزمەتىن ەكونوميكالىق جوبالار اياسىندا ەكى ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ وزىق ۇلگىسى رەتىندە مويىنداعانىن جوعارى باعالايمىز. MOL جانە «ورال ويل ەند گاز» كومانداسىنا، سونداي-اق سەرىكتەستەرىمىزگە، ەكى ەلدىڭ ۇكىمەتىنە بىرلەسكەن جۇمىس ءۇشىن العىس بىلدىرەمىن»، – دەپ اتاپ ءوتتى جومبور مارتون.
«قازمۇنايگاز» ۇك اق-نىڭ باسقارما ءتوراعاسى ماعزۇم مىرزاعالييەۆ بۇل جوبا باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنا ىقپال ەتەدى دەپ ەسەپتەيدى.
«ورال ويل ەند گاز» جشس-نىڭ جۇمىستارى مەن قىزمەتتەرىندەگى جەرگىلىكتى قامتۋ ۇلەسى كەم دەگەندە 74% قۇرايدى. جوباعا قۇرىلىس كەزىندە 450-دەن استام ادام جۇمىلدىرىلىپ، 80 تۇراقتى جۇمىس ورنى اشىلدى. «بىلتىر قازان ايىندا ەنەرگەتيكا سالاسىن دامىتۋ جونىندەگى كەڭەستە مەملەكەت باسشىسى تاۋار گازى ءوندىرىسىنىڭ كولەمىن ارتتىرۋدى تاپسىردى. ءبىز بيىل مامىر ايىندا وڭتۇستىك اقساي كەن ورنىن، جەلتوقسان ايىنىڭ باسىندا شىعىس ورىكتاۋ كەن ورنىن ىسكە قوستىق، ال جىل سوڭىندا روجكوۆ كەن ورنىن پايدالانۋعا بەرىپ وتىرمىز»، – دەدى ماعزۇم مىرزاعالييەۆ.
كەن ورنىندا جىلىنا شامامەن 1 ملرد تەكشە مەتر گاز، 500 مىڭ توننادان استام كوندەنسات وندىرىلەدى، ال سۇيىتىلعان كومىرسۋتەكتى گاز ءوندىرىسىنىڭ دەڭگەيى 150 مىڭ تونناعا جەتەدى. كەن ورنىنان الىنعان شيكى گاز «جايىقمۇنايگاز» ج ش س گاز وڭدەۋ كاسىپورنىنا بەرىلەدى، وڭدەلگەن تاۋار گازى ىشكى نارىققا جەتكىزىلەدى. «قازمۇنايگاز» ۇك اق-نىڭ باسقارما ءتوراعاسى ماعزۇم مىرزاعالييەۆ باستاپقىدا بۇل جوبانى ىسكە قوسۋ وڭاي بولماعانىن، جۇمىس بارىسىندا كەدەرگىلەردى بىرتىندەپ ەڭسەرگەنىن جەتكىزدى. باسقارما ءتوراعاسى ماڭعىستاۋ مەن اتىراۋ وبلىستارىنداعى مۇناي-گاز كەن ورىندارىن دامىتۋ جوسپاردا بار ەكەنىن جەتكىزدى.
– بۇل جوبانىڭ ەلىمىز ءۇشىن، ونىڭ ىشىندە ءبىزدىڭ وبلىس ءۇشىن ماڭىزى وتە زور. باتىس قازاقستان وبلىسىندا كوكتەم مەن كۇز ايلارىندا جانە قىس كەزىندە سۇيىلتىلعان گاز تاپشىلىعى تۋىندايدى. باسقا وڭىرلەردەگى كاسىپورىنداردان سۇيىلتىلعان گاز ۋاقتىلى جەتكىزىلمەي، اۋتوگاز قۇياتىن بەكەتتەر قيىندىققا دۋشار بولىپ جاتادى. ەندى شيكىزات تابۋ ماسەلەسى روجكوۆ كەن ورنى ەسەبىنەن شەشىلەدى. زاۋىتتا جەرگىلىكتى تۇرعىندار جۇمىسقا الىنادى. وبلىستىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنا وڭ اسەر ەتەتىن جوبا دەپ ەسەپتەيمىن، – دەدى باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى ناريمان تورەعالييەۆ.
روجكوۆ كەن ورنى بايتەرەك اۋدانىنىڭ اۋماعىندا، ورال قالاسىنان سولتۇستىك-شىعىسقا قاراي 70 شاقىرىمدا جايىق وزەنىنىڭ وڭ جاعالاۋىندا ورنالاسقان. ونىڭ ماڭىندا چەبوتاريەۆو، پەتروۆو، حامينو ەلدى مەكەندەرى بار.
2024 جىلى شامامەن 318 ملن تەكشە مەتر شيكى، 263 مىڭ توننا كوندەنسات جانە 44 مىن توننا سۇيىتىلعان كومىرسۋتەك گازى (سكگ) ءوندىرۋ جوسپارلانۋدا. «روجكوۆ گازكوندەنسات كەن ورنى 2008 جىلى اشىلدى. شيكىزات ءوندىرۋ ءۇشىن توعىز ۇڭعىما قازىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا ءبىر ۇڭعىما جۇمىس ىستەپ تۇر. 2024 جىلدىڭ 7-8 ايىندا ءتورت ۇڭعىمانى ىسكە قوسامىز دەگەن جوسپار بار. كەن ورنىنىڭ قورىندا 12،5 ملن. توننا كوندەنسات، 26،9 ميلليارد تەكشە مەتر شيكى گاز بار. كاسىپورىنعا مەيلىنشە جەرگىلىكتى تۇرعىنداردى جۇمىسقا تارتۋدامىز»، – دەدى «ورال ويل ەند گاز» جشس-نىڭ باس ديرەكتورى دانيار ورازبايەۆ.
نۇرتاي التاي ۇلى
Dalanews.kz سايتى
