ءماجىلىس دەپۋتاتى ەرلان سايروۆ شەكارا ماڭىنداعى اۋداندارداعى حالىق سانى ازايىپ جاتقانىن ايتتى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
دەپۋتات مەملەكەتتىك شەكارا – ەل تاۋەلسىزدىگى مەن ەگەمەندىگىنىڭ باستى بەلگىسى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
"ونى كوزدىڭ قاراشىعىنداي قورعاۋ، بابادان قالعان ۇلان بايتاق جەرىمىزدى باسى ءبۇتىن كەلەر ۇرپاققا اماناتتاۋ – ورتاق پارىزىمىز. بۇل رەتتە، قازاقستاننىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىن ساقتاۋدا شەكارالىق اۋدانداردىڭ ستراتەگيالىق ماڭىزى زور"، دەيدى دەپۋتات.
سايروۆتىڭ سوزىنشە، قازىرگى تاڭدا قازاقستاننىڭ 14 وبلىسى كورشىلەس 5 ەلمەن (رەسەي، جۇڭگو، وزبەكستان، قىرعىزستان جانە تۇركىمەنستان) شەكتەسەدى. شەكارالىق ايماقتاردا 65 اۋدان بار. وندا 3،5 ملن ادام تۇرادى. ال شەكارانىڭ تۇبىندە، ياعني شەكارادان 50 شاقىرىمدىق ارالىقتا 1،7 ملن. حالىق تۇراتىن 1 283 ەلدى مەكەن ورنالاسقان.
"الايدا، كەزىندە جۇرگىزىلگەن اۋدانداردى بىرىكتىرۋ، كليماتتىڭ قولايسىزدىعى، جۇمىسسىزدىق، كولىك قاتىناسىنىڭ ناشارلىعى، الەۋمەتتىك جانە ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمنىڭ توزۋى، كەڭەس وداعى كەزىندە شەكارالىق اۋدانداردا حالىق سانىن تۇراقتاندىرۋ ءۇشىن قولدانىلعان جەڭىلدىكتەردىڭ جويىلۋى سەكىلدى كوپتەگەن سەبەپتەن بۇگىندە 65 شەكارا ماڭىنداعى اۋداننىڭ 40-ىندا حالىق سانى ازايىپ كەتكەن. اسىرەسە، بۇل اۋا-رايى قاتاڭ سولتۇستىك قازاقستان، قوستاناي، پاۆلودار، شىعىس قازاقستان وبلىستارىندا انىق بايقالۋدا.
وسىعان بايلانىستى مەملەكەت باسشىسىنىڭ تىكەلەي باستاماسىمەن شىعىس قازاقستان، اباي وبلىستارىندا قاتون-قاراعاي، مارقاكول، تارباعاتاي، ماقانشى اۋداندارىنىڭ اشىلۋى وتە ورىندى ءىس بولعانىن اتاپ وتكەن ءجون. بۇل سول اۋدانداردىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنا وڭ اسەر ەتتى"، دەيدى دەپۋتات.
سونىمەن بىرگە، پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس وسى كەزگە دەيىن دايىندالعان وڭىرلەردى دامىتۋعا باعىتتالعان ءبىرقاتار مەملەكەتتىك ستراتەگيالىق قۇجاتتار مەن باعدارلامالاردا دا شەكارالىق اۋماقتارعا قولداۋ كورسەتۋ شارالارى قامتىلعان.
دەگەنمەن، وسى قۇجاتتاردا قاراستىرىلعان شەكارالىق ەلدى مەكەندەرگە بەرىلۋى ءتيىس جەڭىلدىكتەر ءالى دە ءىس جۇزىنە اسپادى.
بۇل شەكارالىق اۋداندارعا قاتىستى كوزدەلگەن مەملەكەتتىك قولداۋ تەتىكتەرىنىڭ ءتۇرلى نورماتيۆتىك اكتىلەردە شاشىراپ كەتۋىنە، ولاردى ۇيلەستىرەتىن جاۋاپتى ۋاكىلەتتى ورگاننىڭ بەكىتىلمەۋىنە، مەملەكەتتىك سۋبسيديالاردى بولۋدە جانە ۇلتتىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋدا بەلگىلى ءبىر ساناتتارعا ناقتى باسىمدىقتاردىڭ بەلگىلەنبەۋىنە بايلانىستى بولىپ وتىر.
"سونىڭ سالدارىنان شەكارالىق اۋداندارداعى ءبىرقاتار ەلدى مەكەندەردەن تۇرعىنداردىڭ جاپپاي كوشۋى تولاستاماي تۇر. بۇل ءوز كەزەگىندە شەكارا ماڭىنداعى اۋماقتاردىڭ بوس قالىپ، ۇلتتىق، اۋماقتىق قاۋىپسىزدىكتىڭ السىرەۋىنە الىپ كەلۋدە.
«بوس جاتقان جەر جاۋ شاقىرادى» دەگەن. سوندىقتان بۇل ماڭىزدى ماسەلەگە ءجىتى نازار اۋدارىپ، ونى ءتيىمدى شەشۋ جولدارىن شۇعىل قاراستىرعانىمىز ءجون.
ماسەلەن، اۋماعى ۇلكەن جانە حالقى از ەلدەردىڭ (كانادا، نورۆەگيا جانە اۆستراليا) تاجىريبەسى شالعايداعى جانە شەكارا ماڭىنداعى اۋماقتاردى دامىتۋ ءۇشىن جەرگىلىكتى تۇرعىندارعا ءتۇرلى جەڭىلدىكتەر بەرۋ ءتيىمدى (سالىقتىق، الەۋمەتتىك، نەسيەلىك، ەنەرگەتيكالىق جانە ت.ب.) ەكەنىن كورسەتەدى"، دەيدى سايروۆ.
سوندىقتان ەلىمىزدىڭ شەكارالىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ، شەكارالىق اۋدانداردا حالىقتىڭ تۇراقتاۋىن ىنتالاندىرۋ، ىشكى كوشى-قوندى رەتتەۋ جانە ەڭبەك رەسۋرستارىن ءتيىمدى پايدالانۋ ءۇشىن شەكارالىق اۋداندارعا ارنايى مارتەبە بەرۋدى كوزدەيتىن «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ شەكارالىق اۋماقتارىن دامىتۋ تۋرالى» ارنايى زاڭ قابىلداۋ وتە ماڭىزدى.
"بۇل زاڭ قابىلدانسا، ەل اۋماعىن ءتيىمدى پايدالانۋعا، شەكارالىق اۋدانداردى مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىن ءبىر جۇيەگە تۇسىرۋگە، حالىقتىڭ شەكارالىق اۋماقتاردا تۇراقتانۋىنا، ءوڭىردىڭ دامۋىنا جانە اۋماقتىق قاۋىپسىزدىگىمىزدى قامتاماسىز ەتۋگە زور سەرپىن بەرەدى دەپ ەسەپتەيمىز.
وسى رەتتە، «AMANAT» پارتياسى جاقىن ارادا مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس اتالعان زاڭ جوباسىن دايىنداپ، ۇسىناتىنىن مالىمدەيمىز"، دەيدى سايروۆ.
