مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىمەن بەس قۇتقارۋشى قىزمەتتىك بورىشىن ورىنداۋداعى ادالدىعى، سونداي-اق تۇركيا رەسپۋبليكاسى مەن جانە سيريا اراب رەسپۋبليكاسىنداعى توتەنشە جاعدايلاردا كورسەتكەن ەرلىگى ءۇشىن «ايبىن»، 2-دارەجەلى جانە «قۇرمەت» وردەندەرىمەن ماراپاتتالدى. ولاردىڭ قاتارىندا اقمولا وبلىسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىق-قۇتقارۋ جۇمىستارى قىزمەتى №1 مامانداندىرىلعان ءورت ءسوندىرۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى ايدىن جولامانوۆ، ق ر ۇلتتىق ۇلانىنىڭ 3656 اسكەري ءبولىمى اۆياسيالىق وتريادىنىڭ كەمە كومانديرى قۇرمانعالي توپانوۆ، استانا قالاسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىق-قۇتقارۋ جۇمىستارى قىزمەتى بولىمشە باستىعىنىڭ ورىنباسارى ارداق ايتپايەۆ، قازاقستان رەسپۋبليكاسى تجد ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىق-قۇتقارۋ جۇمىستارى قىزمەتى باسقارماسىنىڭ ءبولىم باستىعى ارداق ايتپايەۆ. قاراعاندى وبلىسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتىنىڭ قۇتقارۋشىسى رۋسلان سويكو، تجم رەسپۋبليكالىق جەدەل-قۇتقارۋ جاساعىنىڭ باسشىسى ۆلاديمير سوي بار. تاعى ون ءبىر قۇتقارۋشى، اۆياسيا ماماندارى، كينولوگتار مەن دارىگەرلەر «ەرلىگى ءۇشىن»، «جاۋىنگەرلىك ەرلىگى ءۇشىن»، «ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» مەدالدارىمەن، 112ء-سى قۇرمەت گراموتالارىمەن جانە العىس حاتتارمەن ماراپاتتالدى.
ەسكە سالا كەتەيىك، قازاقستاندىق قۇتقارۋشىلار قايعىلى وقيعا ورنىنا العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ جەتىپ، گازيانتەپ پەن نۇرداعى قالالارىنداعى ەڭ قيىن ۋچاسكەلەردە جەدەل ىزدەستىرۋ-قۇتقارۋ جۇمىستارىن جۇرگىزە باستادى. ءبىزدىڭ جىگىتتەر ءوز ومىرلەرىن قاتەرگە تىگىپ، كوبىنە ۇيىندىلەردى قولمەن تازارتىپ، كۇنىنە 16 ساعات بويى تىنىمسىز جۇمىس ىستەدى. ولار ساناۋلى كۇننىڭ ىشىندە 250 مىڭ تەكشە مەتر ءۇيىندىنى تازارتىپ ۇلگەردى. توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنەن اتاپ وتكەندەي، «قۇتقارۋشىلار تار ساڭىلاۋلار مەن جارىقتار ارقىلى قيراعان قۇرىلىس ماتەريالدارىنىڭ ءۇيىندىسى مەن تۇرمىستىق جيھاز قالدىقتارىنىڭ استىن تۇگەل تەكسەرىپ شىقتى. ايتا كەتۋ كەرەك، قوقىس ءۇيىندىسى كوبىنە ءقاۋىپتى جانە قايتالاناتىن قۇلاۋعا اكەلۋى ابدەن مۇمكىن. جول بويىندا قۇتقارىلعان ادامداردى الىپ ءجۇرۋ جانە تولىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. قۇتقارۋشىلار ءۇيىندى استىندا ءجۇرىپ، قۇتقارىلىپ جاتقان ادامدى بارىنشا امان-ەسەن الىپ شىعۋعا كۇش سالدى. قۇتقارۋشىلاردىڭ بۇل جۇمىس ءتۇرى اسا ءقاۋىپتى جانە جوعارى كاسىبيلىكتى، قىراعىلىق پەن جەدەلدىكتى تالاپ ەتەدى».
جەر بەتىنەن ءىس جۇزىندە جويىلىپ كەتكەن قالالاردا بولىپ جاتقان ماشاقاتتى ەسكەرسەك، قازاق قۇتقارۋشىلارى جەتى ادامنىڭ ءومىرىن ساقتاپ قالدى، بۇل ءوز الدىنا اسا كەرەمەتكە تولى دەسەك، قاتەلەسپەيمىز. وكىنىشكە قپراي، كوبىنەسە جانسىز دەنەلەردى، سونىڭ ىشىندە كىشكەنتاي بالالاردىڭ مايىتتەرىن الىپ شىعۋعا تۋرا كەلدى.
ءبىر قىزىعى، باۋىرلاس حالىقتارىمىزدىڭ تاعدىرىنداعى وسىناۋ سۇمدىق وقيعالار كەزىندە قازاقستان پرەزيدەنتى مالىك عابدۋللين اتىنداعى ازاماتتىق قورعانىس اكادەمياسىنا – قازاقستانداعى كاسىبي قۇتقارۋشىلاردى دايارلايتىن بىردەن-بىر وقۋ ورنىنا بارىپ، ونىڭ ەرەكشە ءرولىن اتاپ ءوتتى. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ تۇرعىندار مەن قورشاعان ورتانى قورعاۋشىلاردىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن ءال-اۋقاتىن قامتاماسىز ەتۋ مەملەكەتتىڭ ەڭ ماڭىزدى باسىمدىعى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. «ەڭ الدىمەن كاسىبي قۇتقارۋشىلارعا ۇلكەن سەنىم مەن جوعارى جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلەدى. ازاماتتىق قورعاۋ قىزمەتى - وتە ماڭىزدى سالا. سوڭعى ۋاقىتتا الەمدە توتەنشە جاعدايلار جيىلەپ كەتتى. حالىق مۇنداي وقيعالار ورىن العان جاعدايدا ارەكەت ەتۋگە دايىن بولۋى كەرەك»، – دەدى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى.
سوندىقتان دا ازاماتتىق قورعاۋ قىزمەتى وزىق حالىقارالىق تاجىريبەنى ەسكەرە وتىرىپ، ۇنەمى تۇرلەنىپ، جاڭعىرتىلىپ وتىرۋى ءتيىس. ال ونىڭ وكىلدەرى – ۇنەمى الدىڭعى شەپتە جۇرگەندەر وزدەرىنىڭ ءبىلىمى مەن تاجىريبەلىك داعدىلارىن تۇراقتى جەتىلدىرىپ وتىرۋعا مۇمكىندىك الادى. ءدال وسى كەشەندى ءتاسىل مامانداردى دايىنداۋ مەن تۇتاستاي العاندا بۇكىل قىزمەتتى جابدىقتاۋ – باتىلدىقتى تاربيەلەۋگە ىقپال ەتۋى ءتيىس. مەملەكەت باسشىسىنىڭ پايىمىنشا، «قۇتقارۋشىلار قىزمەت بارىسىندا ءجيى ناعىز ەرلىك كورسەتۋگە تۋرا كەلەدى. وزگەنىڭ ءومىرى ءۇشىن كەيدە ءوز ءومىرىن دە قۇربان ەتەدى»، «باتىرلاردىڭ ەسىمى ەل جادىندا ساقتالادى. ءبىز ولاردىڭ ەرلىكتەرىن ەشقاشان ۇمىتپايمىز»، - دەگەنى دە سوندىقتان ونىڭ.
بۇل ەسىمدەردىڭ ءبىرى، ارينە، وتكەن جىلدىڭ سوڭىندا ءوز ءومىرىن قيىپ، استانالىق تۇرعىن ءۇي كەشەندەرىنىڭ ءبىرىنىڭ ءۇش تۇرعىنىن ورتتەن امان الىپ قالعان اسقار زابيكۋلين ەكەنىن ۇمىتپاۋىمىز قاجەت. ول قىزدى، ونىڭ اجەسىن جانە ون جاسار بالانى جالىننىڭ اراسىنان امان-ەسەن الىپ شىقتى، الايدا ءوزى العان كۇيىكتەن قايتىس بولدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىمەن اسقار زابيكۋلين 1-دارەجەلى «ايبىن» وردەنىمەن ماراپاتتالدى. استاناداعى كوشەگە دە ونىڭ ەسىمى بەرىلدى.
اسقار زابيكۋليننىڭ ءومىرىن قيعان ورتتە ەرلىك كورسەتكەن تاعى ءبىر باتىر – ءورت ءسوندىرۋ جانە توتەنشە جاعدايلار قىزمەتىنىڭ №10 ءورت ءسوندىرۋ ءبولىمىنىڭ كومانديرى استانا قالاسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتىنىڭ قۇتقارۋ جۇمىستارى ايان كەمپىروۆ. ول دا ءىىى دارەجەلى «ايبىن» وردەنىمەن ماراپاتتالعان.
راس، وتكەن جىل قازاقستاندىق قۇتقارۋشىلار ءۇشىن قيىن دا اۋىر بولدى. ەلىمىزدىڭ شىعىسى مەن سولتۇستىگىندە تۇتانعان جالىندار تالاي جۇرەكتەردى ورتەپ، كوپ ادامنىڭ باسىنا قايعى سالىپ كەتتى. ءبىر عانا قوستاناي وبلىسىندا ءورتتى سوندىرۋدەگى ەرلىگى ءۇشىن 20 ءورت ءسوندىرۋشى مەن اۆياسيا سالاسىنىڭ ماماندارى مەملەكەتتىك ناگرادالارعا ۇسىنىلدى. ولاردىڭ قاتارىندا ءۇش استانالىق ءورت ءسوندىرۋشىنىڭ ءاتى-جونى – ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىق-قۇتقارۋ جۇمىستارى قىزمەتى 5-مامانداندىرىلعان ءورت ءسوندىرۋ ءبولىمىنىڭ اعا ءورت ءسوندىرۋشىسى الديار اكىم، ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىق-قۇتقارۋ جۇمىستارى قىزمەتى №2 مامانداندىرىلعان ءورت ءسوندىرۋ ءبولىمىنىڭ كومانديرى سۇلتان احمەتقالييەۆ، قوستاناي وبلىسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىق-قۇتقارۋ جۇمىستارى قىزمەتى №17 ءورت ءسوندىرۋ ءبولىمىنىڭ ءورت ءسوندىرۋشىسى ازات ءابۋقالىق، قوستاناي وبلىسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىق-قۇتقارۋ جۇمىستارى قىزمەتى №23 ءورت ءسوندىرۋ ءبولىمىنىڭ كومانديرى نۇرسۇلتان باعىتجانوۆ، سونداي-اق «قازاۆياپاس» اق اۋە كەمەلەرىنىڭ كومانديرى ەرجان بازاروۆ بار.
ەسكە سالا كەتەيىك، وتكەن جىلى جەتى ادامدى، ۇشەۋى بالالار، قۇتقارۋ كەزىندە كورسەتكەن باتىلدىعى مەن كاسىبيلىگى ءۇشىن الماتى قالاسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىق-قۇتقارۋ جۇمىستارى قىزمەتىنىڭ 6-مامانداندىرىلعان ءورت ءسوندىرۋ ءبولىمىنىڭ كومانديرى قايرات نۇرجاۋبايەۆ، «ەرلىگى ءۇشىن» مەدالىن ەنشىلەدى.
ارينە، قازاقستاندىق قۇتقارۋشىلار اراسىندا ناعىز باتىرلار كوپ، ولاردىڭ بارلىعىن ءتىزىپ شىعۋ، ءتىپتى مۇمكىن ەمەس. ماراپاتتى ءتورت قاباتتى عيماراتتان ادامداردى قۇتقارۋدا ەرلىك كورسەتكەن الماتى وبلىسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىق-قۇتقارۋ جۇمىستارى قىزمەتى №2 مامانداندىرىلعان ءورت ءسوندىرۋ ءبولىمىنىڭ كومانديرى - ءورت ءسوندىرۋشى رەنات نۇرمەتوۆ تا ەنشىلەدى. بۇل، ءبارىمىزدىڭ ەسىمىزدەن كەتپەيتىن تالعارداعى ءورت ەدى. ارىپتەستەرىنىڭ ايتۋىنشا، شاقىرۋ ورنىنا كەلگەن كەزدە پاتەر اشىق جالىنمەن ورتەنىپ جاتقان. ال تۇرعىنداردىڭ سوزىنە قاراعاندا، ىشىندە ادامدار بولۋى مۇمكىن ەكەنى انىقتالدى.
گاز جانە تۇتىننەن قورعاۋ قىزمەتىن باسقاراتىن رەنات نۇرمەتوۆ پاتەرگە كىرىپ كەتىپ، ءورتتى سوندىرۋگە كىرىستى. بارلاۋ بارىسىندا ادامداردى ءقاۋىپسىز جەرگە كوشىرىپ، ءورتتىڭ تۇرعىن ۇيلەرگە تارالۋ ءقاۋپىنىڭ الدىن الدى، سونىمەن قاتار جوعارعى قاباتتاردان 9 ادامدى، ونىڭ 6-ۋى بالالاردى قۇتقاردى. رەنات نۇرمەتوۆتىڭ شەبەر ارەكەتىنىڭ ارقاسىندا ادام شىعىنىن بولدىرماۋ جانە ءورتتى دەر كەزىندە ءسوندىرۋ مۇمكىن بولدى. اسكەري جانە قىزمەتتىك بورىشىن ۇلگىلى ورىنداعانى، زاڭدىلىق پەن ءتارتىپتى قامتاماسىز ەتۋدەگى كورسەتكەن ەرلىگى مەن جانقيارلىعى، ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگى مەن قورعانىس قابىلەتىن نىعايتۋعا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن جاساق كومانديرى «ەرلىگى ءۇشىن» مەدالىن كەۋدەسىنە تاقتى.
قاھارماندىق ەرلىكتەرى مەن ءمىنسىز قىزمەتى ءۇشىن الماتى قالاسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىق-قۇتقارۋ جۇمىستارى قىزمەتى 9-مامانداندىرىلعان ءورت ءسوندىرۋ ءبولىمىنىڭ كومانديرى ازاماتتىق قورعاۋ ستارشيناسى ميربەك دوششانوۆ تا «ەرلىگى ءۇشىن» مەدالىن يەلەنگەندەردىڭ قاتارىندا. توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى حابارلاعانداي، «ميربەك باسقارما باسشىسى كەزىندە المالى اۋدانىنداعى Hotel Plaza Almaty ءقوناقۇيىن شارپىعان ءورتتى جويۋعا قاتىستى. ءورت، ءتۇتىن جانە جوعارى تەمپەراتۋرا قوناقتاردىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىنا ءقاۋىپ توندىرگەن بولاتىن. ميربەك دوششانوۆتىڭ كاسىبيلىگىنىڭ ارقاسىندا 15 ادام امان قالدى، ونىڭ ۇشەۋى ەس-تۇسسىز جاتقان ەدى.
بارلىق باتىرلاردىڭ ەسىمدەرىن ءتىزىپ شىعۋ مۇمكىن ەمەس. جىل سايىن ونداعان قازاقستاندىق قۇتقارۋشىلار ومىرلەرىن قاتەرگە تىگىپ، ازاماتتىق جانە ادامدىق بورىشىن وتەۋدە. ال مۇنى ماراپات ءۇشىن تاعى ايتا المايمىز. تەك ولاردىڭ قانىندا ەرەكشە ءبىر گەن بار – ەرلىك گەنى.
