بىزدە نەگە اجىراسۋ كوپ؟

Dalanews 13 ناۋ. 2017 10:02 942

وتباسىلىق قۇندىلىق دەگەن نە؟ اجىراسۋدىڭ ءتۇپ-تامىرى قايدا جاتىر؟ قازىرگى جاستار وتباسىن ساقتاپ قالۋعا نەگە ۇمتىلمايدى؟

"ەۋرازيا الەمى" پىكىرسايىس كلۋبىندا وسىنداي ماڭىزدى ماسەلە تالقىعا سالىندى. "پوستكەڭەستىك كەڭىستىكتەگى وتباسى ينستيتۋتى جانە وتباسىلىق ساياسات" اتتى تاقىرىپپەن ۇيىمداستىرىلعان شارادا وسى ماسەلەگە قاتىستى وزەكتى پىكىرلەر ورتاعا سالىندى.

ساياساتتانۋشى ەدۋارد پولەتايەۆتىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدە وتباسىلىق قۇندىلىقتاردى ناسيحاتتاۋدا ۇلكەن جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.
"2013 جىلدان باستاپ قىركۇيەك ايىنىڭ ءار جەكسەنبىسىندە قازاقستاندا وتباسى كۇنى وتكىزىلەدى. بىلتىرعى جىلدىڭ اقپان ايىندا قازاقستاندا بالا قۇقىعى بويىنشا وكىلەتتى ينستيتۋت قۇرىلىپ، ءدال سول جىلدىڭ اياعىندا قازاقستاننىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى وتباسىلىق جانە گەندەرلىك ساياساتقا قاتىستى تۇجىرىمداماسى قابىلداندى. وتباسى قۇندىلىعىن ارتتىراتىن بايقاۋلار دا تۇراقتى تۇردە وتكىزىلىپ وتىرادى. ايتالىق، "مەرەيلى وتباسى" ۇلتتىق بايقاۋىنا قاتىساتىن جانۇيالاردىڭ سانى جىل سايىن ارتىپ كەلە جاتىر" دەدى ول.

ءوز كەزەگىندە "نۇر وتان" پارتياسى الماتى قالاسى بويىنشا فيليالىنىڭ ءتوراعاسى جۇلدىز وماربەكوۆا بۇعان قارسى ءۋاج ايتتى.
"ستاتيستيكا باسقاشا سويلەيدى. سوندىقتان شىندىقتىڭ كوزىنە تۋرا قاراۋ كەرەك دەپ سانايمىن.
جىل وتكەن سايىن ەلىمىزدە اجىراسۋ سانى ارتىپ كەلەدى.

مىسالعا 2012 جىلى قازاقستاندا 47 598 اجىراسۋ تىركەلگەن جانە جىل سايىن ارتىپ وتىرعان. دالەل كەرەك پە؟ 2013 جىلى - 51 305، 2014 جىلى - 54 438، 2015 -
53 007 اجىراسۋ جاعدايى تىركەلىپتى. سايىپ كەلگەن كەزدە ەلىمىزدەگى ءاربىر ءتورتىنشى وتباسى اقىر اياعى اجىراسىپ تىنادى دەگەن ءسوز.
مىنە، قازاقستانداعى وتباسىلىق قۇندىلىق ماسەلەسى تۋرالى ايتقاندا وسى سانداردان اتتاپ كەتە المايمىز" دەدى ول.

ال عالىم ەۆگەنيي پاستۋحوۆتىڭ ايتۋىنشا، نەكە تۋرالى تۇسىنىكتىڭ ءوزى مەملەكەتتىك دەڭگەيدەگى دۇنيە. بۇل مورال ماسەلەسى. ال مورال ماسەلەسىنە كەز-كەلگەن مەملەكەتتە سول ەلدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايى اسەر ەتەدى.

"ايتالىق، ءبىز نەگە سوڭعى كەزدەرى كوڭىلدەس پەن توقال ماسەلەسىن ءجيى تالقىلاپ كەتتىك. سەبەبى، قوعامدىق مورال ءبىزدى سوعان يتەرمەلەپ وتىر" دەدى پاستۋحوۆ.
تاقىرىپتى تۇيىندەگەن ساياساتتانۋشى ءزامىر قاراجانوۆ جيىنعا قاتىسۋشىلارعا "بىزدە وتباسىعا قولداۋ كورسەتە الاتىن نەندەي دۇنيە بار؟" دەگەن ساۋال قويدى.
– ايتالىق، قازاقستاندا وتباسىمەن بىرگە دەمالاتىن ساۋدا ويىن-ساۋىق ورتالىقتارىنان باسقا نە بار، ايتىڭىزدارشى؟الماتىدا وتكەن ۋنيۆەرسيادا ويىنداعى ەلىمىزدە وتباسىلىق دەمالىسقا دەگەن سۇرانىستىڭ جوعارى ەكەنىن كورسەتىپ بەردى. سايىپ كەلگەندە، بۇل ءاربىر وتباسىلى ادامنىڭ الدىنان شىعاتىن ساۋال. وتباسىڭمەن بىرگە قايدا بارىپ دەمالۋعا بولادى؟ بۇل ماڭىزدى دۇنيە" دەدى ساياساتتانۋشى.

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار