ءيا، تاۋەلسىزدىك العان باقىتتى حالىقپىز. جەر بەتىندەگى 2000-نان اسا ۇلتتىڭ مۇنداي باقىتقا قول جەتكىزگەندەرى 200-دەن اسپايدى ەكەن. تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا شۇكىر دەسەك بولادى. ءبىراق سول تاۋەلسىزدىكتى قورعاۋ ءۇشىن، ماڭگىلىك ەتۋ ءۇشىن اۋىز جۇزىندەگى شۇكىرشىلىك بىزگە كومەكتەسە مە؟ ءبىز ءوزىمىزدى تاۋەلسىزدىگى جوق حالىقتارمەن سالىستىرىپ، «شۇكىر، انالاردى قاراشى، وتانى جوق، تەنتىرەپ ءجۇر» دەپ جۇباتامىز. تاۋەلسىزدىكتى باياندى ەتۋ ءۇشىن سان عاسىرلاپ سوعىسقان بابالارىمىزدى تەز ۇمىتقانىمىز قالاي؟ ولار نە بولسا دا، كۇرەسپەي، ءۇنسىز وتىرا بەرىڭدەر، تاۋەلسىزدىك سوندا عانا باياندى بولادى دەپ اماناتتاعان جوق قوي... نەگە ءبىز ءوزىمىزدى تاۋەلسىزدىگى جوق حالىقپەن ەمەس، سان عاسىر بويى ەشكىمگە بودان بولماعان ەلدەرمەن سالىستىرمايمىز؟! سولاردىڭ جيناعان تاجىريبەسى مەن جەتكەن جەتىستىكتەرىن ەسكەرىپ، ۇلگى الماي، نە ءۇشىن قورلىق پەن زورلىق كورگەن، وت پەن وقتىڭ ورتاسىندا، اشتىق پەن تاقسىرەتتىڭ يلەۋىندە جاتقان ەلدەرگە قاراپ، «شۇكىر، شۇكىر» دەۋگە قۇمارمىز... تۇسىنبەيمىن.
اللا شۇكىرشىلدەردى ۇناتادى دەيدى. بۇل «شۇكىر» مەن ول «شۇكىردىڭ» ايىرماسى جەر مەن كوكتەي ەكەنىن كوپ حالىق ۇعىنبايتىن بولسا كەرەك. ءدىني تانىمدا شۇكىرشىلدىك قاناعات ۇعىمىمەن استارلاسادى. بىزدىكى تىم ارىعا كەتكەن، اش-ارىق بولساڭ دا، قايىرشى بولساڭ دا، وزگەلەرگە كۇندە ەسەڭ كەتىپ جۇرسە دە «بۇل كۇنىڭە شۇكىرشىلىك ەت» دەۋگە بەيىم تۇرامىز. سوندا ءبىزدىڭ حالىق – ەن بايلىقتىڭ ۇستىندە وتىرعان قازاق حالقى نە ءۇشىن وزگەلەردەن قور، وزگەلەردەن تومەن ءومىر ءسۇرۋ كەرەك! تاۋەلسىزدىك ۇركەردەي توپتىڭ بايۋى ءۇشىن، سولاردىڭ راحاتتا ءومىر ءسۇرۋى ءۇشىن بۇيىرعان با؟ نەگە ءوزىمىزدىڭ ۇلەسىمىزدى، ءوزىمىزدىڭ تيەسىلى توككەن تەرىمىزدىڭ اقىسىن سۇرامايمىز...
...كەلىسپەيمىن! مۇنداي جاساندى شۇكىرشىلىك بۇگىنگى بيۋروكراتيالىق قوعامدى قۇرۋشىلاردىڭ وزىنە وتە ءتيىمدى. بيلىك باسىنداعى «الپاۋىتتار» شوعىرىنا قازاقتىڭ «شۇكىرشىلدىگى» كەرەك. ءوزىنىڭ مۇددەسىن تالاپ ەتپەيتىن، ءوزىنىڭ ارمان-ماقساتىن، ازاماتتىق كوزقاراسىن ايتا المايتىن، «قۇداي سالدى، قۇل كوندىلىك» ناۋمەز مىنەز ولاردىڭ ويلاعانىن ويداعىداي جۇزەگە اسىرۋىنا تاپتىرمايتىن كوزىر. ايتپەسە، مىناۋ ەن دالانىڭ ءاستى-ۇستى تولى بايلىعىن ادىلەتتىلىكپەن پايدالانسا، ءبىزدىڭ جۇرت ەل قاتارلى كۇن كەشىپ، ءبىلىمدى، بىلىكتى ۇرپاق ءوسىرىپ، ەشكىمگە جالتاقتامايتىن، جالپاڭدامايتىن تۋرا مىنەزدى ازاماتتار شوعىرىن قالىپتاستىرىپ ۇلگەرمەس پە ەدى؟!
ءبىزدىڭ بيلىك – قۇلدىقتان شىققان بيلىك. باياعىدا نەگرلەردى افريكادان الىپ كەتەردە: «سەندەردى قۇلدىقتان قۇتقارامىز» دەپ، امەريكا اسىرىپ، قۇلدىققا ساتپاپ پا ەدى... تاۋەلسىز ەل بولدىق دەگەندى ۇرانداتىپ، حالىقتى وزدەرىنىڭ قۇلدارىنا اينالدىرۋدى ماقسات تۇتاتىن تۇتاس جۇيە جۇمىس ىستەپ جاتقانداي كورىنەدى كەيدە... ولارعا، بايلىققا كەنەلگەن ات توبەلىندەي توپقا حالىقتىڭ «شۇكىرشىل» بولۋى بەك كەرەك. ال دىنشىلدەردىڭ دەنى وسىنى «ءمىنسىز» اتقارۋعا كىرىسكەن...
تاعى ءبىر دانانىڭ: «بۇرىن قۇل ەدىم، ءقازىر قۇلداردىڭ قۇلىنا اينالدىم» دەگەن ءسوزى بار. ءبىز بۇرىن كەڭەس وداعىنىڭ بۇراتانا حالقى ەدىك، ءقازىر تاۋەلسىز ەلدىڭ بۇراتانا حالقىنا اينالدىق.
ءتىلىڭ شۇبار، ءدىنىڭ الاباجاق، ءداستۇر-سالتىڭ مىڭقۇراۋ، ءبىراق سوندا دا «وسى كۇنىڭە، وسى كۇنگە جەتكىزگەن كوسەمدەرگە اللادان مەدەت سۇراپ» «شۇكىرلىك» ەتۋىڭ قانشالىقتى ادىلەتتى؟!
ادەتتە، ءبىزدىڭ سوڭىمىزدا پالەن ەل بار دەپ كەۋدە كەرەمىز، ال الدىمىزدا ءبىزدىڭ شاڭ قاپتىرىپ كەتكەن قانشاما جۇرت بار، ولار تۋرالى نەگە ويلامايمىز؟!
ءبىزدىڭ 25 جىلدىق جەتىستىگىمىزدىڭ بوس ءسوز بەن قۇرعاق ماقتان ەكەنىن ءبىر جىلعا جەتپەيتىن «داعدارىس» ايپاراداي اشىپ بەرگەن جوق پا؟ وسىنشا ۋاقىت تىنباستان «شۇكىرشىلىك» ايتقان ۇلت بولسا، قازاقتاي-اق بولسىن! كوسەگەمىز وسىدان كوگەرەر بولسا، الدەقاشان «اللا سۇيەر ەلگە» اينالار ەك. جوق. اللا قۇرعاق شۇكىرشىلىكتى ەمەس، ادىلەتتى جاقتاۋشىنى ءارى سونى تالاپ ەتىپ، قورعاۋشى ەلدى سۇيسە كەرەك. تويىمسىزدىق، نىساپسىزدىق، قورقاۋلىقتى كورە وتىرىپ، وعان ءتايت دەي الماعان ەلدىڭ باعى جانباس بولار...
ە. قامالبەكوۆ.
