وسى ءبىر قۇندى دۇنيەنىڭ تۇتاستاي بولماسا دا، ءبىرشاما بولىگىن جاريالاپ وتىرمىز.
قازىرگى كوزبوياۋشى ستراتەگيالار مەن جولداۋلار «قازاق ميسسياسىنىڭ» ەتەگىنەن ۇستاۋعا دا جارامايدى ەكەن.
ءبىراق... «قازاق ميسسياسى» ورىندالعان جوق.
ال بەرىك ابدىعالييەۆ بۇگىن ۇلىتاۋ اۋدانىنىڭ اكىمى بوپ تاعايىندالدى. ول ەندى «قازاق ميسسياسىنا» قايتىپ ورالا ما، جوق پا بەلگىسىز...
...
قازاقستانداعى ساياسي جانە الەۋمەتتىك تۇراقتىلىق، ونىڭ بۇگىنى مەن ەرتەڭى مەملەكەت قۇرۋشى ۇلت قازاقتاردىڭ دامۋ دەڭگەيىنە تاۋەلدى.
تەك قازاق ميسسياسى – قازاقتاردىڭ جاڭا ۇلتتىق يدەنتتىلىگى («ەرەكشەلەنۋى»)، بۇل قاۋىپتەن قۇتقارا الادى.
...
ءبىزدىڭ ارمانداعانىمىز مۇلدە باسقا قازاقستان بولاتىن. ءبىز ۇركەردەي عانا بايلار مەن ىشەر اس، كيەر كيىمگە جارىماعان ميلليونداعان ادامنىڭ اراسىنداعى ايىرما جەر مەن كوكتەي ەلدە ەمەس، كەدەي-كەپشىگى جوق، جەمقورلىقتان ادا، ەڭ باستى قاجەتتىلىكتەرى – جۇمىسپەن، تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتىلىپ، قاۋىپسىزدىكتە ءومىر ءسۇرىپ، بالا-شاعاسىنىڭ بولاشاعىنا الاڭدامايتىن ەلدى كوكسەدىك.
ءبىز ارمانداعان قازاقستاندا دەموكراتيا مەن ادىلدىك يدەيالارى سالتانات قۇرىپ، ءادىل دە جاۋاپكەرشىلىگى مول مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر ەل مۇددەسىنە قىزمەت ەتىپ ءجۇرۋى ءتيىس ەدى.
...
الايدا بۇگىندە بيلىك پەن حالىق اراسىنداعى ارا-جىك ۇلعايىپ بارادى.
بۇل كۇندە بيلىك تۇراقتىلىقتىڭ كەپىلى ەمەس.
...
ەرەسەن تابيعات بايلىعىنىڭ قوماقتى بولىگى بيلىكتىڭ قوماعاي پەنداۋي ماتەريالدىق قاجەتتىلىگىن قاناعاتتاندىرۋعا ىسىراپ بولىپ جاتىر.
كوپشىلىگى قالىڭ كوپشىلىكتىڭ ورتاسىنان شىققان بۇل «ەليتا» اياق استىنان كوكتەن تۇسكەن شەتسىز-شەكسىز بايلىققا باسى اينالىپ، قولعا تۇسكەن جىلتىراق اتاۋلىنى ماقتان ءۇشىن قارپىپ قالۋعا تىرىسۋدا. ولاردىكى – كورسەقىزارلىق پەن حايۋاني كورسوقىرلىق.
...
قازاق حالقىنىڭ ءتۇرلى الەۋمەتتىك توپتارى وزگەرگەن الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق كەڭىستىكتە وزدەرىنىڭ الەۋمەتتىك ءرولى قانداي ەكەنىن باجايلاي الماي، اڭىرايىپ قالدى.
قازاقتار قۇندىلىقسىز بوس كەڭىستىكتە وتىر.
...
مادەني ەليتانىڭ ۇلكەن بولىگى ءبىر جاعىنان بيزنەس قۇرىلىمدارىمەن بىتە قايناسقان كوررۋپسياعا باتقان مەملەكەتتىك بيۋروكراتيانىڭ ەسىگىندەگى قىزمەتشىسىنە اينالسا، ەكىنشى جاعىنان سول بيۋروكراتياعا جاپسىرىلعان ونىڭ ءوز بولشەگىنە اينالدى.
...
قازاقتىڭ زيالى قاۋىمى ۇلتتىڭ رۋحاني تاعدىرىنا، تەمىرقازىق بولار قۇندىلىقتارىن انىقتاۋعا بايلانىستى باستى مىندەتتەرىن ورىنداپ وتىرعان جوق. دەمەك، ولار ۇلتتىڭ ار-نامىسى دەگەن اتقا دا لايىق ەمەس دەپ ايتۋعا ءماجبۇرمىز.
...
قازاقتاردىڭ كوپشىلىگى تەك انا تىلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن شەكسىز جىرلاپ، وعان قارسى تۇرعان جاۋلاردى ىزدەيتىن كوزبوياۋشىلىقتى قاجەت ەتپەيدى. تەك ءقازىر عانا قازاقتار «قازاق ۇلتتىق يدەياسى» دەپ ۇسىنعان يدەيالاردىڭ شىن مانىسىندە بيلىك ەليتاسىنىڭ قارنىن تويدىراتىن قۇرالعا اينالىپ كەتكەنىن تۇسىنە باستادى، ونداي ەليتانىڭ مۇددەسى حالىقتىڭ شىن مۇددەسىمەن قابىسپايتىنىن ەندى اڭعاردى.
...
حالىق جان-جاقتى دامۋعا مۇمكىندىك العان جوق، ونىڭ ورنىنا بيلىكتەگى ۇركەردەي توپ بيلىك، تابيعات جانە ەكونوميكا رەسۋرستارىن وڭدى-سولدى پايدالانۋعا شەكسىز مۇمكىندىك الدى.
سونىڭ سالدارىنان ءبىز ءتىپتى بىرەۋلەر ويلاپ جۇرگەندەي، ەتنوكراتيالىق مەملەكەتكە ەمەس، بۇكىل قوعامنىڭ، سونىڭ ىشىندە قازاق حالقىنىڭ دا مۇددەلەرىمەن قابىسپايتىن، ءوزىنىڭ توپتىق مۇددەلەرىمەن عانا شەكتەلىپ قالعان «ەتنيكالىق كورپوراسياعا» اينالدىق.
ەليتا مەملەكەتتى وپ-وڭاي جەكەشەلەندىرىپ الدى دا، ونى ءوزىنىڭ اس ءىشىپ، اياق بوساتار ورنىنا اينالدىردى.
...
مەملەكەتتىڭ ۇلتتىق ساياساتىندا ناقتىلىق جوق، ويتكەنى ۇلتتىق پروسەستەردىڭ باستى سۋبەكتىسى – قازاق حالقى كورسەتىلمەگەن.
...
قازاقستاننىڭ ءاربىر قالاسىن قايىرشىلىق بەلدەۋى قورشاپ جاتىر. الماتى ماڭىندا 300 ءۇيدىڭ قيراتىلۋى كوپ نارسەنىڭ بەتىن اشتى.
...
قازاقستانداعى ەتنيكالىق توپتاردىڭ ساناسىندا دا وزگەرىس جاسالۋى كەرەك.
ەڭ نەگىزگىسى – قازاق حالقىنىڭ ىشكى داعدارىسىنا ءمان بەرمەۋ اقىر اياعى ەلدەگى تۇراقتىلىقتىڭ بۇزىلۋىنا ۇشىراتىپ تىناتىنىن ءتۇسىنۋ.
ەليتا ۇسىنعان «قازاقستان – 2030» جانە باسقا دا يدەولوگيالىق ۇراندار حالىققا بەرەتىن ەش نارسەسى جوقتىعىن، بۇل ەكەۋىنىڭ جولى قيىسپايتىن ەكى بوتەن الەم ەكەنىن مويىندايتىن كەز جەتتى.
...
داعدارىستىڭ پايدا بولىپ، ۋشىعا ءتۇسۋىنىڭ بارلىق العىشارتتارىن ءوزى جاساپ بەرگەنىن بيلىك مويىنداۋى ءتيىس.
بيلىك قوعامداعى تۇراقتىلىق سياقتى يلليۋزيامەن ءوزىن دە، وزگەنى دە جۇباتۋدى دوعارۋى كەرەك، ويتكەنى ۇستىنە شىعىپ بيلەسەڭ دە قىڭق دەمەيتىن قوعام جاساعان بيلىكتىڭ – ءوزى. مۇنداي حالىق نەشە جىلدان بەرى جينالعان پروبلەمالاردى مادەنيەتتى تۇردە شەشەدى دەپ ءۇمىت ەتۋ قيىن.
...
قازاق ىشىندەگى جانە ۇلتارالىق قارىم-قاتىناستاعى پسيحولوگيالىك احۋال قيىنداپ بارادى. جاعداي شيەلەنىسە بەرسە، جاقىن بولاشاقتا قوعامنىڭ ەڭ كەدەي بولىگىنىڭ شىدامى ۇزاققا بارمايدى، ونىڭ شارت ءۇزىلۋى مۇمكىن.
...
جۇزدەگەن مىڭ ادام ءوز وتانىندا وگەي بالانىڭ كۇنىن كەشىپ وتىر. مۇنىڭ الەۋمەتتىك زاردابى تىم تاياۋ ارادا كورىنۋى ىقتيمال.
ەڭ باستى ءقاۋىپ، مۇنداي جاعدايدا ەتنيكالىق ىنتىماق پايدا بولاتىندىقتان، قازاقتاردىڭ لاق ەتىپ توگىلگەن اشۋ-ىزاسى ەسسىز توبىر تۇرىندە ەڭ الدىمەن، باسقا ۇلتتاردىڭ وكىلدەرىنە سوققى بەرۋى مۇمكىن.
...
يگىلىكتەن ماقۇرىم قالعان قازاق بۇقاراسىنىڭ پروبلەمالارىن شەشۋ تەز ارادا ءارى باتىل تۇردە قولعا الىنباسا، سان ءتۇرلى ۇلتارالىق جانجالداردان كوز اشا الماي قالاتىنىمىز انىق.
...
ءتۇپتىڭ تۇبىندە قازاقتىڭ پروبلەماسى سىرتقا تەبەدى، ءسويتىپ جالپىحالىقتىق سيپات الادى. ويتكەنى بۇگىندە قازاقتار دەموگرافيالىق كوپشىلىككە اينالدى. بالەندەي ءقاۋىپ جوق، ءبارى وزدىگىنەن شەشىلىپ، ورنىنا كەلەدى دەپ ويلايتىن ادام قاتتى قاتەلەسەدى. ەرتەڭ ءبارى كەش بولادى.
...
قازاقتار مەملەكەتشىل بولۋى كەرەك، جاۋاپكەرشىلىكتى باسقارۋشى بيلىككە، «ەليتاعا» اۋدارماۋى ءتيىس. بۇل توپ قانشالىق «مەملەكەتشىل» ەكەنىن ىستە كورسەتىپ بولدى.
...
بۇگىندە «قازاق ماسەلەسى» تۋرالى ءسوز قوزعاۋ سانگە اينالدى. قازاقتىڭ دامۋىنىڭ وتكىر پروبلەمالارىن كوتەرەتىن عالىمدار مەن جازۋشىلار كوبەيدى. وكىنىشتىسى، شىنتۋايتىندا، ولار كوبىنە قازاقتىڭ جاندى جەرىنە شي جۇگىرتىپ، وتكەن ءۇشىن قارىمتا قايتارۋعا شاقىرۋمەن، ءسويتىپ قازاقتىڭ بويىندا الەۋمەتتىك-مادەني جانە پسيحولوگيالىق داعدىنى قالىپتاستىرۋمەن اينالىسىپ ءجۇر.
كوپشىلىكتى ازشىلىقتان قورعايتىن الدە ءبىر ينستيتۋسيونالدى شارتتار جاساۋ ەلدەگى ەتنوساياسي احۋالدى تۇزەپ، قازاقتىڭ پسيحولوگيالىق سانا-سەزىمىن ساۋىقتىرا المايدى. ونىڭ ەمى – قوعامنىڭ ۇلتتىق جاقىنداسۋى ىسىندەگى قازاقتاردىڭ شىنايى ءرولى تۋرالى تۇسىنىگىن قالىپتاستىرۋ.
...
قازاق ءتىلىنىڭ تارالۋىن كەڭەيتۋ ستراتەگياسىن جاساپ، ونىڭ نەگىزگى كەزەڭدەرى مەن ۋاقىتىن بەلگىلەۋ قاجەت.
اعا بۋىندى قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋگە ماجبۇرلەۋدىڭ تيىمسىزدىگىن مويىنداعان دۇرىس. ءبىراق ولار جالپىۇلتتىق ينتەگراسيا ءۇشىن بالالارى مەن نەمەرەلەرىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋىن قولداۋى كەرەك.
...
قوعامنىڭ قازاق ەمەس بولىگى تاريحتى قايتا قاراۋ مەن كوشە، ەلدى مەكەن اتتارىن وزگەرتۋدى ورىسقا قارسى جاسالىپ وتىرعان ارەكەت دەپ قابىلداماعانى ءجون. بۇل پروسەسس – ءبىر كەزدە ءوزىن تانىپ، وتكەنىن زەرتتەمەك بولعانى ءۇشىن قاتاڭ جازاعا ۇشىراعان قازاقتىڭ وزىندىك «مەنىن» قايتا قالىپتاستىرۋ جولىنداعى تابيعي ىس-ارەكەتى. سوندىقتان دا بۇل ارادا ورىنسىز سوگۋ ەمەس، ءوزارا ءتۇسىنىسۋ قاجەت.
...
قازاقستان ءپاتريوتيزمىنىڭ قالىپتاسۋىنداعى پروبلەما – بيلىك ونى قازاقتان تىس نارسە سياقتى «جوعارىدان» سىڭىرگىسى كەلەدى. قازاقستان ءپاتريوتيزمى قازاق پاتريوتيزمىنە نەگىزدەلۋى ءتيىس.
وزگە ۇلىستاردىڭ الدىندا قازاقتىڭ بەدەلى بيىكتەسە عانا ولار قازاقتىڭ تاريحىن، ءتىلىن بىلۋگە نيەت ءبىلدىرىپ، قازاقستاندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىنا ماقتاناتىن بولادى.
...
مەملەكەتتىك ورگاندار مەن قوعامدىق-ساياسي كۇشتەر ۇلتتىق ينتەگراسيا ستراتەگياسىن جاساۋى كەرەك، ونىڭ ورتالىق پۋنكتى جاڭا قازاقي يدەنتتىلىك پەن قازاقستان ءپاتريوتيزمىن قالىپتاستىرۋ يدەياسى بولۋى ءتيىس.
جاڭا قازاقي يدەنتتىلىكتى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىكتى كوتەرە الاتىن جاڭا ەليتا، زيالى قاۋىم كەرەك.
...
قازاق ۇلتىنىڭ جانى مەن تانىندە ءجۇرىپ جاتقان ساياسي ىشكى پروسەستەر «قازاق ميسسياسىنىڭ» نەگىزگى دەتەرمينانتى بولادى. بۇل ەسكەرىلمەگەن جاعدايدا ۇلت، ۇلتتىڭ رۋحى ازىپ-توزادى، ناتيجەسىندە قازاقستان قوعامىنىڭ باسىم بولىگى مورالدىق كۇيزەلىسكە ۇشىرايدى.
P.S. بەرىك ابدىعالييەۆ ءقازىر ۇلتتىق كەڭەسكە مۇشە. ول ەندى «قازاق ميسسياسىنا» قايتىپ ورالا ما، جوق پا بەلگىسىز.
ورالسا توقايەۆتىڭ الدىندا ءوزىنىڭ وسىدان 12 جىل بۇرىنعى ۇسىنىستارىن قايتالاۋى قاجەت-اق!
دۋمان بىقايدىڭ فەيسبۋك پاراقشاسىنان
