شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى ەرمەك كوشەربايەۆ ەلىمىزدەگى سۋ تاسقىنى سالدارىنان بولعان اۋىر جاعدايعا بايلانىستى مەملەكەت باسشىسىنىڭ ۇندەۋى بويىنشا جەدەل كەڭەس وتكىزىپ، وندا ىقتيمال سۋ تاسقىنىنىڭ الدىن الۋعا باعىتتالعان ءىس-قيمىلداردى تالقىلادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz اكىمدىك سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
قازىرگى ۋاقىتتا شىعىس قازاقستانداعى سۋ تاسقىنىنا قاتىستى جاعداي تۇراقتى. الدىن الۋ ءىس-شارالارىنىڭ ارقاسىندا ءبىرىنشى تولقىن شىعىنسىز ءوتتى. الايدا، كەلەسى اپتادا سىرتقى تەمپەراتۋرا كوتەرىلىپ، بىرنەشە كۇن بويى جاڭبىر جاۋادى دەپ كۇتىلۋدە. بۇل جاعدايدى قيىنداتۋى مۇمكىن. جالپى، وبلىس بويىنشا قار جامىلعىسىنىڭ اۋدانى 60%-دان اسادى. ءقاۋىپتى ايماقتا ريددەر قالاسى، كاتونقاراعاي، شەمونايحا، مارقاكول، گلۋبوكوە، ۇلكەن نارىن جانە التاي اۋداندارى بار.
ايتا كەتەيىك، وڭىردە بارلىق ىقتيمال تاۋەكەلدەردىڭ كارتاسى ازىرلەندى، ونىڭ ىشىندە سۋ تاسقىنى بولۋى مۇمكىن ايماقتار كورسەتىلگەن. ءوڭىر باسشىسى قالالار مەن اۋدانداردىڭ اكىمدەرىنە كارتانىڭ دەرەكتەرىن ۇنەمى جاڭارتىپ وتىرۋ قاجەتتىگىن ەسكەرتتى.
– كارتا تاريحي دەرەكتەردى ەسكەرە وتىرىپ جاسالعان، – دەدى ەرمەك كوشەربايەۆ. – ونداعى دەرەكتەر جاڭالانىپ، وزەكتىلىگىن جوعالتپاۋى كەرەك. ءاربىر اۋىل، كەنت اكىمى ءوز ەسەبىن جۇرگىزىپ، اۋدان اكىمىنە تاپسىرىپ وتىرۋعا ءتيىس. ال اۋدان اكىمى اقپاراتتى وبلىسقا جىبەرۋى قاجەت. سيفرلىق ەگىز دەگەن وسى، مىنە وسىعان ۇمتىلىۋىمىز كەرەك.
شقو اكىمى بارلىق قىزمەتتەردىڭ جۇمىسىن ۇيلەستىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى. قاجەت بولسا، جۇمىسقا قارۋلى كۇشتەر مەن ۇلتتىق ۇلاندى دا تارتۋ كەرەك. ناقتى الگوريتم قاجەت، وندا ءار ماماننىڭ ارەكەتتەرى جانە ولاردىڭ بايلانىس دەرەكتەرى جازىلادى. بۇعان قوسا، توتەنشە جاعداي كەزىندە ادامداردى ەۆاكۋاسيالاۋ جوسپارىن ەگجەي-تەگجەيلى پىسىقتاۋ قاجەت.
بارلىق بولىمشە ايماق تۇرعىندارىن شىنايى اقپاراتپەن قامتۋ جانە دۇربەلەڭ تۋعىزباۋ ءۇشىن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەپ، ءبىرىڭعاي اقپارات بەرۋى كەرەك.
– بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىن قوسا العاندا، بارلىعىمىز جۇمىلا ارەكەت ەتۋگە ءتيىسپىز، – دەپ اتاپ ءوتتى ەرمەك كوشەربايەۆ. – قاتە اقپارات نەگىزسىز دۇربەلەڭگە اكەلۋى مۇمكىن. بۇعان جول بەرۋگە بولمايدى. اقپارات ناقتى تەكسەرىلگەن، سەنىمدى بولۋى شارت.
سانيتارلىق جانە ەپيدەميولوگيالىق قاۋىپسىزدىككە نازار اۋدارۋ ماڭىزدى. سۋ قويمالارى، ورتالىقتاندىرىلماعان سۋمەن جابدىقتاۋ كوزدەرىن، زيراتتاردى، مال قورىمدارىن، قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتار پوليگوندارىن سانيتارلىق تازارتۋ، سونداي-اق وسى نىساندارعا اپاراتىن جولداردى تازالاۋ قاجەت. الدىن الۋ شارالارى ەپيدەميولوگيالىق ماڭىزى بار نىسانداردى سۋ باسۋدان ساقتايدى. ماماندار، سونىمەن قاتار سۋ باسۋ ايماعىنداعى ساياجايلاردى تەكسەرىپ، ول جەردەن ادامداردى ەۆاكۋاسيالاۋ جولدارىن قاراستىرۋى قاجەت. سونداي-اق، وڭىردە زارداپ شەككەندەر بولعان جاعدايدا زالالدى وتەۋ تەتىگى ازىرلەنەدى.
– باستى مىندەت – حالىقتى قورعاۋ، – دەپ تۇيىندەدى ايماق باسشىسى.
تاريحي دەرەكتەرگە سۇيەنە وتىرىپ، سۋ تاسقىنى كەزەڭىندەگى جۇمىس تاجىريبەسى بولاشاقتا وسىنداي جاعدايلارعا دايىندىقتىڭ نەگىزىنە اينالۋعا ءتيىس. وسىنداي جۇمىستى باسقا توتەنشە جاعدايلارعا، اتاپ ايتقاندا ورتتەر مەن جەر سىلكىنىستەرىنە دايىندىق كەزىندە دە جۇرگىزۋ قاجەت.
