اۆتوماتتاندىرۋ بويىنشا وتاندىق ازىرلەمەلەر باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن كورسەتە الاتىن دەڭگەيگە جەتتى، الايدا ولار دايىن يمپورتتىق شەشىمدەردىڭ قىسپاعىنىڭ سالدارىنان تومەن سۇرانىسقا يە بولىپ وتىر. استانادا قازمەديا ورتالىعىندا وتكەن «قازاقستان: XXI عاسىرداعى اۆتوماتتاندىرۋ» العاشقى دوڭگەلەك ۇستەلىنىڭ قاتىسۋشىلارى وسىنداي قورىتىندىعا كەلدى.
تاجىريبەمەن الماسۋ جانە پىكىر-تالاس ناتيجەسىندە ۇلتتىق كومپانيالار، حالىقارالىق ازىرلەمەشىلەر، ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى مەن تاۋەلسىز ساراپشىلار قازاقستانداعى قازىرگى زامانعى اۆتوماتتاندىرۋ ءىسىن ءتيىمدى دامىتۋعا ارنالعان بەس باعىتتى انىقتادى، ولار: جوبالارعا قاتىستى كەشەندى ءتاسىلدى قولدانۋ، قولدانىلاتىن شەشىمدەردىڭ ماقساتقا سايكەستىگى، كادرلاردى دايارلاۋدى جۇيەلەندىرۋ، وتاندىق كومپانيالاردىڭ ونىمدەرى مەن قىزمەتتەرىنە سەنۋ، عىلىم، ءبىلىم، تەحنولوگيالار مەن ءوندىرىستى اۆتوماتتاندىرۋ اياسىندا جۇمىلدىرۋ.
[caption id="attachment_8513" align="alignright" width="341"]
نۇرلان يسين[/caption]
قازىرگى زامانعى اۆتوماتتاندىرۋدى ءجيى رەتتە اقپاراتتىق تەحنولوگيالار رەتىندە عانا قابىلدايدى. قازاقستاننىڭ IT-كومپانيالار قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرلان يسين «اۆتوماتتاندىرۋ – بۇدان دا كەڭىرەك ۇعىم جانە ول اقپاراتتاندىرۋ ءۇردىسى كومەگىمەن جاسالىنادى» دەگەن پىكىرىن ايتتى. ءىس-شارانىڭ باسقا قاتىسۋشىلارى دا وسى پىكىرگە قوسىلاتىنىن ءبىلدىردى.
وتاندىق كومپانيالاردىڭ ونىمدەرىنە سەنىم كورسەتۋ ماسەلەسى باسقا سۇراقتارعا باستاما بەرگەن ەڭ تالقىلانعان ماسەلەگە اينالدى. قاتىسۋشىلاردىڭ بارلىعى دەرلىك وتاندىق اۆتوماتتاندىرۋ ازىرلەمەلەرى ۇلكەن مىندەتتەردى شەشە الادى جانە شەشۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيدى. ARTA Software، NEWinttech، Asia Soft، Dynamics Technologies، ARTA Learning Solutions سەكىلدى وتاندىق ازىرلەمەشىلەردىڭ تاجىريبەسى قازاقستاندىق كومپانيالاردىڭ اۆتوماتتاندىرۋ بويىنشا جەمىستى تاجىريبە جيناقتاعانىن ايقىن بايقاتتى.
[caption id="attachment_8514" align="alignleft" width="329"]
سەرگەي نيكيتەنكو[/caption]
«قازاقستان تەمىرجولى» ۇلتتىق كومپانياسى وتاندىق عىلىمي-زەرتتەۋ جانە تاجىريبەلىك-قۇراستىرۋشى جۇمىستار، IT-شەشىمدەر كومەگىمەن قۇرىلعان جانە ەندىرىلىپ جاتقان اۆتوماتتاندىرۋدىڭ بىرەگەي اۋقىمدى بىرنەشە جوبالارىن ەندىرۋ تاجىريبەسىمەن تانىستىردى. قتج اقپاراتتىق تەحنولوگيالار ديرەكسياسىنىڭ ديرەكتورى سەرگەي نيكيتەنكو: «دامۋدىڭ كورسەتكىشى رەتىندە اۆتوماتتاندىرۋ نارىقتاردىڭ جاھاندانۋ جاعدايىندا كومپانيانىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن، ونىڭ ونىمدىلىگىن، باسقارۋ مادەنيەتىن، جالپى بيزنەستىڭ جانە كومپانياداعى جەكەلەگەن قىزمەتكەرلەردىڭ قانشالىق جەتىلگەندىگىن، سونداي-اق، تەحنولوگيالىق ۇردىستەردىڭ قاۋىپسىزدىك دەڭگەيىن كورسەتەدى».
ARTA Software كومپانياسى ۇيىمدى باسقارۋدىڭ تولىق سيكلىن قامتاماسىز ەتۋگە ارنالعان ءوزىنىڭ SYNERGY باعدارلامالىق ءونىمىن ەندىرۋ تاجىريبەسىمەن ءبولىسىپ، NEWinttech كومپانياسى بيزنەس-ۇردىستەردى اۆتوماتتاندىرۋعا ارنالعان Documentolog وتاندىق پلاتفورماسىن تانىستىردى. جالپى العاندا، بۇگىنگى كۇنى قازاقستاندا ون مىڭداعان كومپانيالار، ونىڭ ىشىندە ق ر پرەزيدەنتى ىستەرىن باسقارۋ اكىمشىلىگى، «بايتەرەك» ۇلتتىق حولدينگى، ق ر سالىق كوميتەتىنىڭ بولىمشەلەرى، ەلىمىزدىڭ سۋپەرماركەتتەرى جانە بارلىق وقۋ مەكەمەلەرى دەرلىك وتاندىق اۆتوماتتاندىرۋ ونىمدەرىندە جۇمىس جاسايدى. وتاندىق ازىرلەمەلەر ءقازىر شەتەلدە ۇسىنىلعان. ەسەپكە الۋ جۇيەلەرىن ازىرلەۋگە ارنالعان وتاندىق OR3 پلاتفورماسى، مەملەكەتتىك ورگاندارعا ارنالعان ە-قىزمەت، قوزعالمالى نىساندارعا سپۋتنيكتەن مونيتورينگ جاساۋعا ارنالعان NOMAD GPS، BanksGate جانە ServiseGate ونىمدەرى جانە باسقا دا ونىمدەر جوعارى بەدەلگە يە.
وسى رەتتە قازاقستاندى اۆتوماتتاندىرۋدا يمپورتتىق شەشىمدەرگە باسىمدىق بەرىلىپ كەلەدى. قازاقستاننىڭ IT-كومپانيالار قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرلان ءيسيننىڭ پىكىرىنشە، بانك، مۇناي-گاز، مەتاللۋرگيا، كولىك جانە ەنەرگەتيكا سەكىلدى ەلىمىزدىڭ كوپتەگەن سالالارى ءالى كۇنگە شەيىن تەك اسا قىمبات شەتەلدىك شەشىمدەردى ەندىرىپ وتىر.
«ۆەندەرلەر مەن شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ شەشىمدەرىنىڭ ىقپالىمەن جۇرە بەرۋگە بولمايدى، - دەيدى يسين مىرزا. - قازاقستاندىق ازىرلەمەشىلەرگە باسىمدىق بەرىلىپ، ولاردىڭ ونىمدەرىنە سۇرانىستى قامتاماسىز ەتۋ تۋرالى ويلانۋ قاجەت، ايتپەسە ەلىمىز شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ تۇتقىنىندا قالىپ، ال بارلىق وتاندىق ماماندار ولاردىڭ جۇمىسشىلارىنا اينالاتىن بولادى».
[caption id="attachment_8516" align="alignleft" width="465"]
وتاندىق ماماندار مەن ازىرلەمەشىلەردىڭ ءتيىستى دەڭگەيدە وسپەۋى جانە اۆتوماتتاندىرۋ باعىتىنىڭ كادرلارمەن قامتاماسىز ەتىلمەۋ ماسەلەسى دە اسا وزەكتى بولىپ تۇر.[/caption]
دوڭگەلەك ۇستەلگە قاتىسۋشىلاردىڭ بارلىعى وتاندىق اۆتوماتتاندىرۋداعى ازىرلەمەلەردىڭ يمپورتىن الماستىرۋ باعدارلاماسى كومپانيا نەمەسە جوبانىڭ ومىرلىك سيكلىن ەسەپكە الا وتىرىپ، ماقساتقا ساي بولۋى ءتيىس. شاعىن نەمەسە ورتا بيزنەس كومپانياسى تۋرالى ايتاتىن بولساق، 1س سەكىلدى قاراپايىم شەشىمدەردى قولدانعان جوق، ال ەكسپورتتالعان باسشىلىعى بار ترانسۇلتتىق دەڭگەيدەگى كومپانيالار بولسا، ولارعا بارىنەن بۇرىن SAP سەكىلدى باعدارلامالار قاجەت بولۋى مۇمكىن. جالپى العاندا، ءجيى رەتتە اسا قىمبات شەشىمدەر تاڭداپ الىنا سالادى، بۇل بارلىق وتاندىق ازىرلەمەشىلەردىڭ كوزقاراسىنشا، قازاقستاندا شەكتەن تىس «SAP» باعدارلاماسىن قولدانۋعا اكەلىپ سوقتى. قاتىسۋشىلاردىڭ پىكىرىنشە، بۇل باعدارلامالىق جابدىقتامانى جاساپ شىعاراتىن وتاندىق ازىرلەۋشىلەردىڭ كاسىبي دامۋىن تەجەپ، اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىككە ءقاۋىپ توندىرەدى.
وتاندىق ماماندار مەن ازىرلەمەشىلەردىڭ ءتيىستى دەڭگەيدە وسپەۋى جانە اۆتوماتتاندىرۋ باعىتىنىڭ كادرلارمەن قامتاماسىز ەتىلمەۋ ماسەلەسى دە اسا وزەكتى بولىپ تۇر. Darmen Consulting كومپانياسىنىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا ءدال اۆتوماتتاندىرۋ باعىتىندا ساپالى ماماندارعا دەگەن ۇلكەن سۇرانىس بار. بۇل سۇرانىستى تەك شەتەلدىك مامانداردى تارتۋ ارقىلى عانا قامامتاسىز ەتۋگە بولادى. Darmen Consulting كومپانياسىنىڭ ديرەكتورى اسەل مۇراتوۆا: «قازىرگى جاعدايدا قازاقستاننىڭ ۋنيۆەرسيتەتتەرى مەن جوعارعى وقۋ ورىندارى ناقتى كومپانيالاردىڭ تاپسىرىسى بويىنشا ستۋدەنتتەردى وقىتۋى ءتيىس. كادرلاردى «كومپانياعا ارناپ» دايىندايتىن بولساق، ول كادرلار وسىندا، قازاقستاندا قالاتىن بولادى». كوپتەگەن كومپانيالار، مىسالى قتج، ەلىمىزدىڭ جوعارعى وقۋ ورىندارىندا وقىتۋ سەكىلدى كادرلىق باعدارلامالاردى ەندىرۋگە كىرىستى. «ۇلتتىق اقپاراتتىق تەحنولوگيالار» اق جوبالار ءوفيسىنىڭ ديرەكتورى ازات يگەنبەرلين «ارينە، جاقسى تاجىريبە، وكىنىشكە قاراي، جەكە ءتارتىپ بويىنشا وتۋدە جانە ونىڭ بارىنشا ءتيىمدى بولۋى ءۇشىن ورتالىقتاندىرىلعان بىرلەسكەن جۇيەلى تاسىلدەمە قاجەت» دەيدى.
[caption id="attachment_8515" align="alignright" width="366"]
الەكساندر ليەۆيتانۋس[/caption]
«ترانستەلەكوم» اق ۆيسە-پرەزيدەنتى الەكساندر ليەۆيتانۋستىڭ پىكىرىنشە: «اۆتوماتتاندىرۋ باعىتىنىڭ الدىندا اۆتوماتتاندىرۋدى ەنگىزۋ قاجەت ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ جانە اۆتوماتتاندىرۋمەن بايلانىستى كاسىپتەردى تانىمال ەتۋ مىندەتى تۇر، 5-10 جىلدان كەيىن دايىن كادرلاردى الۋ ءۇشىن جانە اۆتوماتتاندىرۋ ونىمدەرىن تۇتىنۋعا دايىن قوعامدى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن مۇنى مەكتەپ وقۋشىلارىنان باستاعان دۇرىسىراق شىعار».
وسى كۇردەلى مىندەتتەردى تەك كۇش جۇمىلدىرا شەشۋگە بولادى جانە بۇل تۋرالى دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ ءاربىر قاتىسۋشىسى ايتىپ ءوتتى. قازاقستاننىڭ يننوۆاسيالىق كاسىپورىندار قاۋىمداستىعىنىڭ ديرەكتور ورىنباسارى جۇماديلدين باقتىباي اتاپ وتكەندەي، «قازىرگى تاڭدا اۆتوماتتاندىرۋ باعىتىندا تەك اقپاراتتاندىرۋ ۇردىسىنە باستى كوڭىل ءبولىنىپ وتىر، قازاقستاندا قازىرگى زامانعى اۆتوماتتاندىرۋدى ءتيىمدى دامىتۋ ءۇشىن عىلىم، ءبىلىم، اقپاراتتىق جانە وندىرىستىك تەحنولوگيالاردى جۇمىلدىرۋ قاجەت».
ەڭلىك اقجىگىت
