ايتا كەتسەك، 1 ماۋسىم بالالاردى قورعاۋ كۇنىنە وراي «ەرتەگىنى بىرگە سالايىق!» اتتى قازاقستاندىق جوبانىڭ تۇساۋى كەسىلگەن. 3 ماۋسىم كۇنى استانا مەن الماتىدا اتالعان شاراعا ارنالعان باسپا ءسوز وتىرىسى ۇيىمداستىرىلدى.
شارا اياسىندا بايقاۋ ۇيىمداستىرۋشىلارى «عىلىمي-مەديسينالىق قوعام» قوعامدىق بىرلەستىگى مەن «ۆاكسينولوگيا» قوعامدىق بىرلەستىگى جوبانىڭ اۆتورلارىن تانىستىردى. اتاپ ايتقاندا بۇلار: مۇقان قۋاتبايەۆ – ەرتەگى اۆتورى، فيلولوگ، ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن ۇستازى، ءسۇريا ەسەنتايەۆا – «عىلىمي-مەديسينالىق قوعام» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ ءتوراعاسى، ەلۆيرا يبراگيموۆا – الماتى قالاسى دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باس مامانى، ايناگۇل قۋاتبايەۆا – «ۆاكسينولوگيا» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ پرەزيدەنتى، دارىگەر-ەپيدەميولوگ جانە مارات بەكەيەۆ – سۋرەتشى، قازاقستان سۋرەتشىلەر وداعىنىڭ مۇشەسى.
«ەرتەگىنى بىرگە سالايىق» اتتى بالالار سۋرەتىنىڭ رەسپۋبليكالىق بايقاۋى ەرتەگىگە جەلىسىمەن سالىنعان سۋرەتتەردىڭ ۇزدىگىن ىرىكتەيدى ءارى 3-پەن 8 جاس ارالىعىنداعى بالالارعا ەرتەگى الەمىن ءوز قولىمەن ورنەكتەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. حالىقتىق داۋىس بەرۋ جانە ءادىل قازىلار شەشىمى بويىنشا سۋرەتى ۇزدىك دەپ تانىلعان 15 جەڭىمپاز الداعى ۋاقىتتا جارىق كورەتىن ەرتەگى كىتاپتىڭ بىرلەسكەن اۆتورلارى بولادى»، – دەدى بۇل رەتتە «عىلىمي-مەديسينالىق قوعام» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ ءتوراعاسى ءسۇريا ەسەنتايەۆا.
«ەرتەگىنى بىرگە سالايىق» بايقاۋىن ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ جانە «ۆاكسينولوگيا» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ قولداۋىمەن «عىلىمي-مەديسينالىق قوعام» قوعامدىق بىرلەستىگى وتكىزىپ وتىر. ەرتەگىلەر جانە دە بايقاۋعا قاتىسۋدىڭ تالاپ-شارتتارى www.konkurs.nmo.kz سايتىندا جاريالانعان.
ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، قاتىسۋشىلارعا ارنالىپ 5 تاقىرىپ ۇسىنىلعان. اتاپ ايتساق بۇلار:
1) جالماۋىز كەمپىر مەن ونىڭ جاقتاستارى؛
2) ۆاكسينانىڭ ومىرگە كەلۋى؛
3) جالماۋىز كەمپىر جاقىن قالدى؛
4) ۆاكسينا مەن باكتەريالاردىڭ ايقاسقا ءتۇسۋى؛
5) ۆاكسينانىڭ جەڭىسكە جەتۋى.
بايقاۋ 2017 جىلدىڭ 15ء-شى شىلدەسىنە دەيىن سوزىلادى. 16 شىلدە مەن 31 شىلدەنىڭ ارالىعىندا ونلاين-داۋىس بەرۋ جۇرگىزىلەدى. ال 01 تامىزدان باستاپ بايقاۋدىڭ ءادىل قازىلارى جۇمىسقا كىرىسىپ، ۇزدىكتەردى ىرىكتەيتىن بولادى. 15 تامىزدا بايقاۋدىڭ ناتيجەسى جاريالانادى. بيىلعى جىلدىڭ قازانىندا «سەنۋ جانە ءومىر ءسۇرۋ» اتتى الەۋمەتتىك-مەديسينالىق فورۋمىن وتكىزۋ جوسپارلانىپ وتىر. سونىڭ اياسىندا ورتا ازيادا العاش رەت ۆاكسيناسياعا ارنالعان كىتاپتىڭ تۇساۋى كەسىلەدى. سول ساتكە دەيىن «ەرجۇرەك ۆاكسينا» اتتى ەرتەگى كىتاپتىڭ 5 مىڭ داناسىن جارىققا شىعارۋ جوسپارلانىپ وتىر. كىتاپ ەلىمىزدەگى مەديسينالىق مەكەمەلەرگە، مەكتەپتەر مەن بالاباقشالارعا تەگىن تاراتىلادى.
بايقاۋدىڭ ماقساتى قازاقستان تۇرعىندارىن ءتۇرلى ينفەكسياعا قارسى ۆاكسينالاردى پايدالانۋداعى بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
«ۆاكسيناسيا ادام ءومىرىن بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە ۇزارتتى. ءبىز وسى ەستافەتانى قابىل الدىق. اتالعان شارالاردىڭ ارقاسىندا الەمدە قىزىلشا، ديفتەريت، پوليوميەليت، شەشەك پەن كوكجوتەل اۋرۋلارىنىڭ كورسەتكىشى تومەندەدى. كوپتەگەن اۋرۋ تۇرلەرى قازىرگى كۇنى جوعالىپ كەتتى، جاس دارىگەرلەر ولار تۋرالى كىتاپتان وقىپ بىلگەنى بولماسا، بەتپە-بەت كەزدەسپەگەن. بۇگىنگى تاڭدا قازاقستانداعى ەپيدەميولوگيالىق احۋال ءبىرقالىپتى. ءبىز قول جەتكىزگەن دۇنيەمىزدەن ايىرىلىپ قالماعانىمىز ابزال»، – دەدى وسى ورايدا دارىگەر-ەپيدەميولوگ ايناگۇل قۋاتبايەۆا.
ءوز كەزەگىندە الماتى قالاسى دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باس مامانى ەلۆيرا يبراگيموۆا ق ر تۇرعىندارىن قۇلاقتاندىراتىن اتالعان جوبا اياسىندا الماتىدا عانا ەمەس، ەلىمىزدەگى باسقا دا قالالاردا ءبىرقاتار شارالار وتەتىنىن تىلگە تيەك ەتتى. جوبا باسپا ءسوز بەتىندە جانە الەۋمەتتىك جەلىدە بارىنشا ناسيحاتتالاتىن بولادى.
ال بايقاۋعا 3-پەن 8 جاس ارالىعىنداعى قاتىسۋشىلاردىڭ تاڭدالىپ الىنعانى تەگىن ەمەس. ءدال وسى جاستا بالا مەديسينا مەن دەنساۋلىق تۋرالى ىرگەتاس بولارلىق ءبىلىمدى قۇلاعىنا قۇيادى. ال وسى جاستاعى بالالاردىڭ اتا-انالارى ينفەكسيالىق اۋرۋلاردىڭ الدىن-الۋ شارالارى تۋرالى تەكسەرىلگەن اقپاراتقا مۇحتاج.
جيىندا سونداي-اق «ەرجۇرەك ۆاكسينا» ەرتەگىسىنىڭ اۆتورى مۇقان قۋاتبايەۆتا ءسوز الدى. ول ءوزىنىڭ تۋعان اۋىلىندا ۆاكسينا تاپشى بولعاندىقتان كوز جۇمعان بالالار تۋرالى ايتىپ بەردى. مۇقان اتا اناسى ومىرگە اكەلگەن 18 بالانىڭ ىشىندەگى ءتىرى قالعان 3 بالانىڭ ءبىرى.
«ەل مۇنى اۋرۋ ەمەس، زۇلىم كۇشتەردىڭ اسەرى دەپ ەسەپتەگەن-تۇعىن. سوعان بايلانىستى ءتۇرلى ىرىمدار جاسايتىن. مەنىڭ اتا-انام دا بۇعان يمانداي سەندى. الايدا مەنىڭ ءومىرىمدى ۆاكسينا قۇتقارىپ قالدى. ءقازىر مەنىڭ 7 بالام بار. ولاردان 21 نەمەرە ءسۇيىپ وتىرمىن. وسى ەرتەگى ارقىلى باسىمنان وتكەن جاعدايمەن بولىسكىم كەلدى. وسى سەبەپتى ونى بالالار مەن ولاردىڭ اتا-اناسىنا تۇسىنىكتى قىلۋعا تىرىستىم»، – دەدى مۇقان اتا.
ال قازاقستان سۋرەتشىلەر وداعىنىڭ مۇشەسى مارات بەكەيەۆ «ەرتەگىنى بىرگە سالايىق» اتتى جوبا اۆتورلارىنا العىسىن ايتتى.
«بايقاۋدى ۇيىمداستىرۋشىلارعا مىڭ العىس. شىعارماشىلىق مەن مەديسينانى بايلانىستىرا ءبىلدى. بالا شىعارماشىلىعى شىنايى، كىرشىكسىز تازا بولادى. ول بالانىڭ ىشكى الەمىن سۋرەتتەپ تۇرادى. ال سۋرەتشى ۆاكسيناسى وسى ءبىر تازالىق پەن شىنايىلىقتى ۇزاق ۋاقىتقا ساقتايدى. ءوزىنىڭ سۋرەتشىسىن كۇتىپ وتىرعان ەرتەگىلەر قانشاما»، – دەدى ول ءوز سوزىندە.
