قازاقستاندا اۆتوليزينگكە قىزىعۋشىلىق ارتىپ كەلەدى. الايدا بۇل قارجىلاي قۇرالدىڭ تيىمدىلىگى مەن قاۋىپتەرى ءالى دە كوپ ادامعا تۇسىنىكسىز. ەكونوميست راسۋل رىسمامبەتوۆ Dalanews.kz اگەنتتىگىنە بەرگەن سۇحباتىندا اۆتوليزينگتىڭ نەگىزگى تاۋەكەلدەرىن جان-جاقتى ءتۇسىندىردى.

اۆتوليزينگ كىمدەرگە ءتيىمدى؟

ساراپشىنىڭ سوزىنشە، اۆتوليزينگ ەڭ الدىمەن شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە ءتيىمدى.

“تاكسي، جەتكىزۋ قىزمەتى، جۇك تاسىمالى سەكىلدى سالادا جۇمىس ىستەيتىن كاسىپكەرلەر كولىكتى تابىس تابۋ ءۇشىن پايدالانا الادى. مۇنداي جاعدايدا ليزينگ اقشانى بىردەن جۇمساماۋعا، كولىك قۇنىن بىرتىندەپ تولەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. وسىلايشا قاراجاتتى ءوز اينالىمىندا قالدىرادى”، – دەدى ەكونوميست.

ال قاراپايىم ازاماتتار ءۇشىن اۆتوليزينگتىڭ قولجەتىمدىلىگى شەكتەۋلى.

“سەبەبى باستاپقى جارنا ادەتتە 20–30%-دى قۇرايدى، ال ءتيىمدى مولشەرلەمە اۆتوكرەديتكە قاراعاندا ءسال جوعارى. حالىققا بۇل ءونىم پرەميۋم ساناتقا جاتادى”، – دەپ ءتۇسىندىردى ول.

ليزينگ پەن اۆتونەسيەنىڭ ايىرماشىلىعى

رىسمامبەتوۆ جەكە تۇلعالار ءۇشىن اۆتونەسيە، ال كاسىپكەرلەر ءۇشىن ليزينگ ءتيىمدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

“نەگىزگى ايىرماشىلىق - مەنشىك قۇقىعىندا. اۆتونەسيە راسىمدەلگەن كەزدە كولىك بىردەن ساتىپ الۋشىنىڭ اتىنا تىركەلەدى، ال ليزينگتە تولىق وتەلگەنگە دەيىن ساتۋشىنىڭ مەنشىگىندە قالادى. بۇگىندە اۆتوكرەديتتەردىڭ پايىزدىق مولشەرلەمەسى 18–20%، ال اۆتوليزينگتە ول 22–26% شاماسىندا. ءبىراق وتە تومەن پايىزبەن بەرىلەتىن جەڭىلدەتىلگەن اۆتونەسيە دە بار. ءسىز كاسىپكەر بولساڭىز، ليزينگتىڭ سالىقتىق ارتىقشىلىقتارى بار. ماسەلەن، ققس پەن امورتيزاسيانى ەسەپتەن شىعارۋ مۇمكىندىگى قاراستىرىلعان. اسىرەسە كولىك جۇمىس ءۇشىن پايدالانىلسا جانە كولىك سانى كوپ بولسا”، - دەپ قوستى ول.

اۆتوباعانىڭ وزگەرۋى قانداي ءقاۋىپ تۋدىرۋى مۇمكىن؟

ساراپشى اۆتوليزينگ الۋشىلار ءۇشىن ەڭ ۇلكەن تاۋەكەلدىڭ ءبىرى “اكتيۆ باعاسىنىڭ” وزگەرۋى ەكەنىن ايتادى.

“ەگەر كولىكتىڭ نارىقتاعى باعاسى تۇسسە، قارىزدىڭ قالعان سوماسى اۆتوكولىكتىڭ وزىندىك قۇنىنان كوپ بولىپ كەتۋى مۇمكىن. مۇنداي جاعدايدا كەلىسىمدى بۇزۋ نەمەسە مەرزىمىنەن بۇرىن توقتاتۋ كليەنتكە ءتيىمسىز”، – دەيدى ول.

ال باعالار وسكەن جاعدايدا ەسكى كەلىسىمدەر تيىمدىرەك بولعانىمەن، جاڭا كەلىسىمدەر قىمباتتاي بەرەدى. سەبەبى كومپانيالار ينفلياسيالىق تاۋەكەلدەردى الدىن الا قوسادى.

“مەنىڭشە، كولىك شەتەلدىك پە، الدە قازاقستاندا وندىرىلگەن بە، وسىنىڭ دا ايىرماشىلىعى بار”، - دەيدى ول.

ۆاليۋتا باعامىنا تاۋەلدىلىك

رىسمامبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، كەي ليزينگتىك كومپانيالار سىرتقى نارىقتان دوللار نەمەسە ەۋرومەن قارىز الادى، سوندىقتان تەڭگە قۇنسىزدانسا كليەنتتەر دە قوسىمشا شىعىنعا ۇشىرايدى.

“كۋرس باعاسى 10–15% وسسە، تولەمدەر دە شامامەن سونداي مولشەرگە قىمباتتايدى”، – دەپ ەسكەرتتى ساراپشى.

اۆتوموبيل قۇنىنا قاتىستى شەكتەۋلەر

ەكونوميستتىڭ ايتۋىنشا، كوپتەگەن باعدارلامادا ليميتتەر بار.

“جەڭىل كولىكتەرگە 25–30 ملن تەڭگە شاماسىندا شەكتەۋلەر بولۋى مۇمكىن. ال جۇك كولىكتەرى مەن ارنايى تەحنيكالاردا مۇنداي ليميت جوق. ءبىراق شەشىم كليەنتتىڭ تولەم قابىلەتىنە جانە كومپانيانىڭ قارجىلىق ليميتتەرىنە قاراي قابىلدانادى”، – دەيدى ول.

ەكونوميكا ءۇشىن ماڭىزى

ساراپشى اۆتوليزينگتىڭ ەكونوميكانىڭ ناقتى سەكتورىنا ىقپالىن دا اتاپ ءوتتى.

“ليزينگ – بۇل ۇزاق مەرزىمدى قارجىلاندىرۋ قۇرالى.  ول بيزنەسكە اۆتوپاركتى جاڭارتۋعا، ونىمدىلىكتى ارتتىرۋعا جانە بانكتىك كرەديتكە جۇگىنبەي-اق جۇمىس ورىندارىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. لوگيستيكا، سەرۆيس، قۇرىلىس، اگروسەكتور سەكىلدى سالالار كوبىنەسە ليزينگ ارقىلى داميدى. مىسالى، تراكتور نەمەسە جۇك كولىگىن ليزينگكە الۋعا بولادى. سونداي-اق بۇل قۇراستىرۋ كاسىپورىندارى مەن ديلەرلىك جەلىلەردىڭ دامۋىن ىنتالاندىرادى، دەمەك سالىق تۇسىمدەرى مەن ونەركاسىپتىك ءوندىرىستىڭ وسۋىنە ىقپال ەتەدى”، – دەدى رىسمامبەتوۆ.

ليزينگ الۋشىلار جىبەرەتىن باستى قاتەلىكتەر

ەكونوميست ليزينگ الۋدا كليەنتتەردىڭ جىبەرەتىن نەگىزگى قاتەلىكتەرىنە توقتالدى.

“كوبىنەسە ليزينگ الۋشىلار ۇزاق مەرزىمدى كەلىسىمدەردە ۆاليۋتالىق تاۋەكەلدەردى ەلەمەيدى. سودان سوڭ ءوز تابىسىن اسىرا كورسەتىپ، ناقتى قارجىلاي اعىندارىن ءدال ەسەپتەمەيدى. كوپ جاعدايدا تەك ليزينگتى الۋ ءۇشىن شەكتەن تىس وپتيميستىك بولجام جاسايدى، ءبىراق كەيىن تولەمدەردى جابۋ ءۇشىن قارجى ىزدەپ قينالادى. ۇشىنشىدەن، ساقتاندىرۋ، تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋ، سالىق سەكىلدى قوسىمشا شىعىندارعا ءمان بەرمەيدى. ال ەڭ كەڭ تاراعان قاتەلىكتىڭ ءبىرى — كەلىسىمشارتتى تولىق وقىماۋ. سونىڭ سالدارىنان ايىپپۇلدار، ءوسىمپۇلدار مەن كەلىسىمدى بۇزۋ ءتارتىبى كوپ جاعدايدا كليەنت ءۇشىن جاعىمسىز توسىنسىيعا اينالادى”، — دەپ تۇيىندەدى ساراپشى.