مەملەكەت باسشىسى بىلتىرعى «ادىلەتتى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق باعدارى» اتتى جولداۋىندا اۋىلشارۋاشىلىعى سالاسىنىڭ الەۋەتى وراسان زور ەكەنىن، قولدا بار مۇمكىندىكتەردى ءالى دە تولىق پايدالانباي وتىرعانىمىزدى ايتقان ەدى.
پرەزيدەنت جولداۋىندا «قازاقستاننىڭ اينالاسىندا ءونىم وتكىزەتىن وتە ۇلكەن نارىقتار بار. وندا ساپالى ازىق-تۇلىك ونىمدەرى تاپشى. قازاقستاننىڭ ستراتەگيالىق ماقساتى – ەۋرازيا قۇرلىعىنداعى باستى اگرارلىق ورتالىقتىڭ بىرىنە اينالۋ. وسى ماقساتقا قول جەتكىزەمىز دەسەك، ەڭ الدىمەن، ءونىمدى جوعارى دەڭگەيدە وڭدەۋگە كوشۋىمىز قاجەت. ونسىز بولمايدى. ءبىز الداعى ءۇش جىل ىشىندە اگروونەركاسىپتەگى وڭدەلگەن ءونىم ۇلەسىن 70 پايىزعا جەتكىزۋىمىز كەرەك. بۇل – ناقتى مىندەت. جۇرتتى ءونىم وڭدەۋگە ىنتالاندىرۋ كەرەك. ول ءۇشىن سالىق ساياساتىن قايتا قاراۋ قاجەت» دەگەن-دى.
ارينە اۋىلشارۋاشىلىق سالاسىنىڭ ورنى بولەك. پرەزيدەنت جىل سايىنعى جولداۋىندا بۇل سالانى نازاردان تىس قالدىرماي، ۇكىمەتكە تاپسىرمالار بەرەدى. بۇعان دەيىن دە ۇلتتىق جوبالار بولدى. سولاردىڭ ىشىندە اۋىلشارۋاشىلىق سالاسىن دامىتۋ تۋرالى ناقتى باعدارلامالار جاسالدى. ۇلتتىق جوبانى ۇكىمەت قاۋلىسىمەن دايىنداپ، تالقىلاپ، بەكىتىپ جاتقان كەزدە «دۇرىس ورىندالمايدى، ءوزىنىڭ ناتيجەسىن بەرمەيدى» دەگەن پىكىر ايتقان ەدىم.
نەگە دەسەڭىز، دۇرىس جوسپار بولعان جوق. ويتكەنى ناقتى جوبالارعا ناقتى قاراجات، رەسۋرستار ءبولىپ، بيزنەستى تارتىپ، سولارمەن بىرگە ىستەلگەن جۇمىس جوق. وكىنىشكە قاراي، شەكارانى اشۋ، ەكسپورتتى جابۋ، پوست قويۋ، تىيىم سالۋ سياقتى جۇمىستارمەن عانا اينالىستى. بۇل تۋرالى كەزىندە حات تا جازدىم، تالاي رەت ايتتىم، ءبىراق ەشكىم تىڭدامادى.
بۇكىل جوبانىڭ ىشىندە جايلى مەكتەپ، قولجەتىمدى ينتەرنەت سياقتى جوبالارى قالدى. قالعان مەملەكەتتىك باعدارلامالاردى، ۇلتتىق جوبالاردى جويدى. سوندا تەك كونسەپسيا قالدى. ونى اشىپ قاراساق، ءار سالانىڭ ءوز جۇيەسى بار. سونداي جۇيەدە جول كارتاسى بولۋى كەرەك دەگەن تاپسىرما قويىلعان، جوسپارعا دا ەنگىزىلدى. ءبىراق ونى ناقتى اشىپ قاراساڭىز، دەكلاراتيۆتى جاسالعان دۇنيە.
مىسالى، بىلتىر پرەزيدەنت ەلدە قانت جەتىسپەۋشىلىگى تۋرالى ايتىپ، ناقتى تاپسىرمالار بەرگەن ەدى. قازاقستانعا جىلىنا 550 مىڭ توننا قانت قاجەت. سونىڭ 50 مىڭ تونناسىن ءوزىمىز ەلدە وندىرەمىز دەگەن. ءبىراق ەلدە وندىرەتىن قانت 50 مىڭ تونناعا دا جەتپەيدى. 2023 جىلى 36 مىڭ توننا قانت وندىرىلگەن. 7 پايىزىن عانا وزىمىزدە قانت قىزىلشاسىنان جاسايمىز. 2023 جىلعى ستاتيستيكا بويىنشا، سىرتتان قانت ساتىپ الۋىمىز ءۇشىن يمپورتقا 398 ملن دوللار بولىنگەن. اق قانت ءۇشىن وڭتۇستىك امەريكا فەرمەرلەرىنە تولەدىك. مىنە، اقشا قايدا كەتىپ جاتىر. كەشەندى جوسپار جاسالعان كەزدە دە «ارىپتەستەر مىناۋ دۇرىس ەمەس، ول بولمايتىن نارسە» دەپ تالاي ايتتىق. سوندىقتان ەندى نە كۇتەمىز؟
پرەزيدەنت «30 جىلدان بەرى ەلدى قانتپەن قامتي الماۋىمىز ۇيات» دەگەن پىكىر ايتتى. مەنىڭ ويىمشا، اۋىلشارۋاشىلىق سالاسىن 67 سالاعا ءبولىپ، ءارقايسىسىنىڭ ناقتى جوسپارىن جاساپ، وعان اناليتيكالىق باعامدارىن جاساۋ كەرەك. سوندا عانا سالادا تىڭ سەرپىلىس بولىپ، دامۋ قارقىنى كۇشەيەدى.
بيىلعى جولداۋدا وسى سالاعا ناقتى باعدارلار ايتىلىپ، نۇسقاۋلار بەرىلەدى دەگەن ويدامىن. ناقتى ىسكە كوشەتىن ۋاقىت جەتتى. ءبىز سالانى ىلگەرىلەتىپ قويماي، ودان ناقتى تابىس تابۋدى دا كوزدەۋىمىز كەرەك.
ارمان ەۆنييەۆ،
"BIRGE" سالالىق كلاستەرلەردى دامىتۋ قاۋىمداستىعىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى
