اقش پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى ونداعان جىلدار بويى اقش-تىڭ حالىقارالىق دامۋ جونىندەگى اگەنتتىگى (USAID) «كۇلكىلى ءارى كەيدە ءقاۋىپتى» جوبالارعا جاۋاپسىزدىقپەن قىرۋار قارجى جۇمساپ كەلگەنىن مالىمدەدى. اق ءۇي تاراتقان دەرەككە سۇيەنسەك، سالىق تولەۋشىلەردىڭ قارجىسى وتاندىق ەمەس، وزگە ەلدەردەگى «ترانسگەندەرلىك وپەرا» مەن «ترانسگەندەرلىك كوميكس»، يرلانديالىق ميۋزيكل، مىسىر ءتۋريزمىن جانداندىرۋ، ءتىپتى «ال-كايدا» سودىرلارىن تاماقتاندىرۋ سەكىلدى داۋلى باستامالارع باعىتتالعان، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz Orda.kz-كە سىلتەپ. 

اقش اكىمشىلىگى بۇل ءتىزىمنىڭ ءالى دە ۇزاق جالعاساتىنىن ەسكەرتەدى. قۇجاتتا ۆەتنامداعى ەلەكتروموبيلدەرگە 2،5 ملن دوللار، مىسىر ءتۋريزمىن قولداۋعا 6 ملن دوللار جانە اۋعانستانداعى اپيىن ەگىستىگىن سۋعارۋعا كەتكەن جۇزدەگەن ميلليون دوللار دا بار. اق ءۇيدىڭ حابارلاۋىنشا، مۇنداي شىعىندار «تالاي جىل بويى باقىلاۋسىز جالعاسقان». ەندى ترامپ اكىمشىلىگى ولاردى دەرەۋ توقتاتۋعا نيەتتى ەكەنىن مالىمدەدى.

قازاقستانداعى جوبالارعا كوز جۇگىرتسەك

USAID ەلىمىزگە تاۋەلسىزدىك العاننان باستاپ قولداۋ كورسەتىپ كەلەدى. اگەنتتىك قارجىسى قازاقستاندا ازاماتتىق قوعامدى دامىتۋ، وڭىرلىك باسقارۋ، جاسىل ەنەرگيانى ەنگىزۋ جانە سيفرلاندىرۋ سالاسىنداعى جوبالارعا جۇمسالعان. ايماقتىق باستامالاردىڭ قاتارىندا «ءتيىمدى باسقارۋ باستاماسى» (6،9 ملن دوللار) بار. بۇل جوبا قازاقستان مەن تاجىكستانداعى ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدارعا تىرەك بولۋدى كوزدەيدى.

سونداي-اق بيىل باستالعان «بىرلەسكەن باسقارۋ – ورتاق جاۋاپكەرشىلىك» اتتى ءتورت جىلدىق جوبا پاۆلودار، جەتىسۋ، ۇلىتاۋ مەن باتىس قازاقستان وبلىستارىنداعى جەرگىلىكتى ءوزىن-وزى باسقارۋ جۇيەسىن كۇشەيتۋگە باعىتتالعان. بۇدان وزگە، ورتالىق ازيا ەلدەرىندەگى ازاماتتىق ينستيتۋتتاردى نىعايتۋعا 18 ملن دوللار ءبولىنىپ وتىر. اگەنتتىك 39 ملن دوللار كولەمىندە قارجى سالعان جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىن دامىتۋ جوبالارى دا – قوعام مەن قورشاعان ورتاعا پايدا اكەلۋدى كوزدەيتىن شارالار.

ترامپتىڭ شەشىمى جانە ونىڭ ىقپالى

پرەزيدەنت دونالد ترامپ قىزمەتىنە كىرىسكەن ساتتە-اق «امەريكالىقتاردىڭ نەگىزگى مۇددەلەرىن قورعاۋ ءۇشىن» ءبىرقاتار بۇيرىق شىعارعان بولاتىن. سونىڭ ءبىرى شەتەلدەگى دامۋ باعدارلامالارىن قارجىلاندىرۋعا ۋاقىتشا تىيىم سالۋدى كوزدەيدى. اق ءۇي وكىلدەرىنىڭ پىكىرىنشە، بۇل قادام USAID باستاعان مەكەمەلەردە «توگىپ-شاشىپ» جاتقان قارجىنى قىسقارتىپ، مەملەكەتتىك قاراجاتتىڭ اشىقتىعىن ارتتىرادى.

دەگەنمەن ساراپشىلار «اقش-تىڭ حالىقارالىق ارەناداعى ىقپالى تەك اسكەري قۋات پەن ديپلوماتيالىق بايلانىستارعا عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە دامۋ جوبالارى ارقىلى ورنىعاتىنىن» ەسكە سالادى. سوندىقتان اقش-تىڭ جاڭا بيۋدجەت ساياساتى قازاقستان سەكىلدى ەلدەردەگى ءبىرقاتار باستامانىڭ بولاشاعىنا دا اسەر ەتۋى ىقتيمال. پرەزيدەنت ترامپتىڭ بۇل قادامىنىڭ ناقتى سالدارىن ۋاقىت كورسەتپەك.