الايدا انتاليا كوپشىلىك ويلاعانداي تەك قانا تەڭىز بەن جاعالاۋ، سۋعا شومىلۋ ەمەس، ول سونىمەن بىرگە تەرەڭ تاريح ورداسى.
انتاليادان 70 شاقىرىم جەردە ەجەلگى سيدە قالاسى جاتىر. قالا ب.ز.د Vءىى عاسىردا سالىنعان. ەجەلگى گرەك قالاسىندا ونەر مەن عىلىم، مادەنيەت كەڭىنەن ەتەك جايىپ، وركەندەگەن. ەسكەندىر زۇلقارنايىن ءداۋىرىن باستاپ كەشىپ، ريم يمپەرياسىنىڭ قول استىنا وتكەن زامانداردى كورگەن كونە قالا، بۇگىندە جىل سايىن ميلليونداعان تۋريست قابىلدايتىن ورتالىققا اينالعان. قالا اپوللون حارامىنىڭ كورىنىستەرى ءالى ساقتالىپ تۇر. تۋريستەر ول جەرگە كەلىپ، سۋرەتكە تۇسكەندى ۇناتادى. ال قالانىڭ جاعاجايى شومىلۋ جانە كەمەمەن قىدىرۋ ماقساتىندا ىڭعايلى ەتىپ جاسالعان. قالانىڭ جانىندا ريم تەاترىنىڭ قيراندىلارىن كورۋگە بولادى. سيدە سان سوعىستى باستان كەشىپ، تالاي تابيعي اپاتتىڭ سوققىسىنا تاپ بولعان. سوعان قاراماستان ەكى مىڭ جىلدان استام تاريحى بار قالانىڭ كەلبەتى ءالى تولىق جويىلماعان.
انتاليادان 35 شاقىرىم جەردە كورسە كوز تويمايتىن ايگىلى اسپەندوس قالاسى جاتىر. اسپەندوس تەاترى جايلى ءسىز بالكىم ەستىگەن دە شىعارسىز. اڭىز بويىنشا قالانى تروياندىق سوعىستان كەيىن پوليپەتۋس قالاعان. تەڭىزدەن شابۋىلداۋدى بولدىرماۋ ءۇشىن قالا تەڭىز جاعالاۋىنان 16 شاقىرىم قاشىقتىقتا سالىندى. ول ليكيانىڭ، پەرسيانىڭ، افينى تەڭىز وداعىنىڭ قۇرامىنا كىرگەن ەدى.
ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى 333 ج. پارسىلاردان الەكساندر ماكەدونسكييگە ءوتتى. سودان كەيىن قالانى سەليەۆكيدتەر باسقاردى. ريم كەزەڭىندە قالا ءوزىنىڭ ەڭ جوعارى وركەندەۋىنە جەتتى جانە پامفيليانىڭ 3 ءىرى قالالارىنىڭ قاتارىنا كىردى. جاقسى كليمات پەن ىڭعايلى ورنالاسۋ قالانىڭ قارقىندى دامۋىنا جانە ونىڭ ءىرى ساۋدا ورتالىقتارىنىڭ بىرىنە اينالۋىنا ىقپال ەتتى. ەۆريمەدون وزەنىنىڭ جاعاسىندا پورت قۇرىلدى، جاقىن ماڭدا ءزايتۇن باقتارى مەن جۇزىمدىكتەر جاسالدى. ايگىلى پورت پەن ساۋدا قالاسى استىق، زەرگەرلىك بۇيىمدار، شاراپ جانە جىلقىلارمەن اينالىستى. قالا ءوزىنىڭ كۇمىس مونەتاسىن شىعاردى. كەلەسى عاسىرلاردا، ۆيزانتيا يمپەرياسى كەزىندە قالا قۇلدىراۋعا ۇشىرادى. VII عاسىردا قالاعا اراب شاپقىنشىلىعى كۇيرەتە سوققى بەردى. ءحىىى عاسىردىڭ باسىندا قالانى سەلجۇقتار جاۋلاپ الدى، كەيىنىرەك قالا ءوزىنىڭ قۇلدىراۋىن باستان كەشىپ، تاريح قويناۋىنا كەتتى.
انتاليادان 12 شاقىرىم جەردە تاعى ءبىر كونە قالا پەرگە جاتىر. پەرگە قالاسىندا قازبا جۇمىستارى ءالى كۇنگە دەيىن جۇرۋدە، سوندىقتان ءتۇرلى تاريحي اشىلۋلار اپتا سايىن جاريالانىپ تۇاردى. پەرگە قالاسىندا وركەندەۋ داۋىرىندە 20 مىڭنان استام ادام تۇرىپ، قالانىڭ ءوز تەاترى، ستاديونى مەن بازارى، ءزايتۇن باعى مەن ساربازدار كازارماسى، عيباداتحاناسى بولعان. قالانىڭ جويىلىپ كەتۋىنە تابيعي فاكتور اسەر ەتكەن. الاپات جەر سىلكىنىسى پەرگەنى تاريحتىڭ ءبىر عاجايىبىنا اينالدىرىپ جىبەردى.
انتالياعا بارا قالساڭىز، سۋعا شومىلۋمەن قاتار، تاريحپەن سۋسىنداۋدى دا ۇمىتپاڭىز.
اسحات قاسەنعالي
