اۋعانستان قازاقتارى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆقا، ۇكىمەتكە جانە پارلامەنت دەپۋتاتتارىنا ۇندەۋ جولداپ، قازاق مەكتەبىن اشۋعا قارجىلاي قولداۋ كورسەتۋدى سۇرادى. ۇندەۋدى “اۋعانستان قازاقتارىنىڭ مادەني ورتالىعى” قوعامدىق ۇيىمىنىڭ ءتوراعاسى اسادۋللا قاجى ويماۋىت Dalanews.kz رەداكسياسىنا جولدادى.
ايتۋىنشا، اتالعان ۇيىم 2024 جىلى اۋعانستاننىڭ ءتۇرلى ايماعىندا تۇراتىن 13 قازاق ازاماتىنىڭ باستاماسىمەن قۇرىلعان.
“ۇيىمنىڭ نەگىزگى ماقساتى – اۋعانستانداعى قازاقتاردىڭ تاريحي، ەتنيكالىق جانە دەموگرافيالىق دەرەكتەرىن جيناقتاۋ، ولاردىڭ قاي جىلدارى قازاقستاننان كوشكەنىن، قاي رۋدان تاراعانىن جانە قازىرگى تاڭدا قاي وڭىرلەردە تۇراتىنىن انىقتاۋ. سونىمەن بىرگە اۋعانستانداعى قازاقتاردىڭ ءتۇرلى ۇلتتىق، مەملەكەتتىك مەرەكەلەردە باس قوسۋلارىن ۇيىمداستىرۋ، ولارعا ءتۇرلى مادەني جانە ماتەريالدىق كومەك كورسەتۋ”، - دەلىنگەن حاتتا.
“اۋعانستان قازاقتارىنىڭ مادەني ورتالىعى” 2024 جىلدىڭ 9 شىلدەسىندە اۋعانستان يسلام امىرلىگىنىڭ اقپارات جانە مادەنيەت مينيسترلىگىندە رەسمي تۇردە تىركەلگەن.
“بۇل مادەني ورتالىق مەملەكەتتىك ەمەس، ەشقانداي ساياسي جانە كوممەرسيالىق پايدا كوزدەمەيتىن، ەشبىر مەملەكەتتىك نەمەسە جەكە ۇيىمدارعا تاۋەلدى ەمەس قوعامدىق ۇيىم”، - دەيدى بەلسەندىلەر.
ۇندەۋ اۆتورلارىنىڭ ايتۋىنشا، اۋعانستان قازاقتارى ۇزاق جىلدار بويى وزدەرىنىڭ ءتىلى مەن مادەنيەتىنەن، سالت-داستۋرىنەن ايىرىلىپ قالعان.
“سەبەبى ولاردىڭ قازاقستاننان اۋعانستانعا كوشۋى سوناۋ 1800 جىلداردان باستالادى. ەكى عاسىردان استام ۋاقىتتان بەرى ولار اۋعانستاننىڭ ءار ايماعىندا بىتىراپ، شاشىراڭقى قونىستانعان”، - دەيدى.
سوزدەرىنشە، وسى ۋاقىتقا دەيىن قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ تە، تۇراقتى مادەني ورتالىق تا بولماعان.
“اۋعانستاندا تۇراتىن قانداستارىمىز جاتجۇرتتا جۇرسە دە، قيىن تاعدىردى باستان كەشىرىپ جاتسا دا، ولار انا ءتىلىن – قازاق ءتىلىن ساقتاۋعا بارىن سالىپ وتىر. دەگەنمەن جاھاندانعان داۋىردە ولاردىڭ ءوز ءتىلىن ساقتاپ قالۋى كۇننەن كۇنگە ۇلتتىق تراگەدياعا اينالىپ جاتىر. سوندىقتان ءبىز، اۋعانستانداعى ءبىر توپ بەلسەندى قازاقتار، ۇرپاقتارىمىزدىڭ انا ءتىلىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن، ولارعا قازاق مادەنيەتى مەن قازاقتىڭ ءسالت-داستۇرىن جاڭعىرتىپ، قازاق بالالارىنا قازاق ءتىلىن الىپپەسىن ۇيرەتىپ، قازاق ءتىلىن وقىتاتىن مەكتەپ اشىپ، ساۋاتتى ۇرپاق وسىرسەك دەگەن ماقساتپەن وسى ورتالىقتى قۇرعان ەدىك”، – دەلىنگەن ۇندەۋدە.
اۋعانستان قازاقتارى بۇل باستامانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستان تاراپىنان ناقتى قارجىلاي كومەك قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ولار ەڭ الدىمەن قازاقستان پرەزيدەنتىنەن قولداۋ كورسەتىپ، قازاق مەكتەبىن اشۋعا جاردەم بەرۋدى سۇرادى.
“ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن ءوز قاراجاتىمىزبەن اۋعانستان قازاقتارىنا شامامىز كەلگەنشە ادال قىزمەت ەتىپ كەلەمىز جانە بولاشاقتا دا قىزمەت ەتە بەرەمىز!”، — دەپ تۇيىندەدى ولار.
ۇندەۋگە اۋعانستاننىڭ ءتۇرلى وڭىرىندە تۇراتىن قازاق قاۋىمداستىعىنىڭ وكىلدەرى قول قويعان. اتاپ ايتقاندا، "اۋعانستان قازاقتارى مادەني ورتالىعىنىڭ" ءتوراعاسى، ويماۋىت رۋىنىڭ وكىلى قاجى اسادۋللا حالىق (مازاري-شاريف قالاسى)، قوڭىرات-بوجبان رۋىنان ءشىر مۇحامماد (ءجۇزجان قالاسى)، سارىقاسقا رۋىنىڭ وكىلى قاجى اسادۋللا بەك (فارياب وبلىسى، اندحوي اۋدانى)، قاجى سەيفۋددين نۇري (شيبارعان قالاسى)، حال مۇحامماد ماحمۋدي (تاحار قالاسى)، ينجەنەر ازيزۋللا قازاق (تاحار قالاسى)، قوڭىرات رۋىنان مۇللا ابدۋلحاميد (قۇندىز قالاسى)، ۇستاز، پروفەسسور حيكماتۋللا راحيمي (مازاري-شاريف قالاسى)، دارىگەر فايزۋللا مۋرادي (ساريپۋل قالاسى)، نەماتۋللا اكبار (شولگارە اۋدانى)، عۋلامساحي فۋرقاني (مازاري-شاريف قالاسى) جانە قاجى قالاندار راحيمي (سامانگان قالاسى) بار.
اۋعانستان قازاقتارى مادەني ورتالىعىنىڭ ءتوراعاسىنىڭ بايلانىس نومەرى: +93 77 126 0232.
