ءماجىلىس دەپۋتاتى، "اۋىل" پارتياسى فراكسياسىنىڭ وكىلى جيگۋلي دايرابايەۆ پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆكە جولداعان دەپۋتاتتىق ساۋالىندا شەكارالىق جانە شالعاي اۋىلداردىڭ جويىلۋ قاۋپىنە الاڭداۋشىلىق ءبىلدىردى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
دايرابايەۆتىڭ سوزىنشە، كەيىنگى 34 جىلدا "بولاشاعى جوق" دەگەن جەلەۋمەن جۇزدەگەن اۋىل جابىلىپ، اتالعان ءۇردىس ءالى دە جالعاسىپ كەلەدى.
"الداعى ۋاقىتتا تاعى دا 2 مىڭعا جۋىق اۋىل جابىلۋى مۇمكىن دەگەن ءقاۋىپ بار. سونداعى ايتاتىندارى ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىم مەملەكەتتىڭ موينىنا ۇلكەن جۇك بولادى-مىس دەگەن ءۋاج. مەملەكەت اۋىل تۇرعىندارىنا شاعىن كاسىپ اشۋعا، شىعارعان ونىمدەرىن وتكىزۋگە كومەكتەسۋ ورنىنا ولاردى وسىلايشا ودان ءارى سەرگەلدەڭگە سالماق. اۋىلداردى جابۋ قوردالانعان ماسەلەنى شىرەنىستىرمەسە، شەشپەيدى. اۋىلدىقتار قالاعا كەلىپ، الەۋمەتتىك قاجەتتىلىكتى ودان سايىن كوبەيتپەي مە؟ ءبىر اتتەڭە اۋىلداردى جابۋ كەرەك دەگەندەر وسىنداي قاراپايىم اكسيومانى تۇسىنبەي كەلەدى"، – دەدى دەپۋتات.
ونىڭ ايتۋىنشا، اۋىلدى جەرلەردى دامىتۋعا باعىتتالعان باعدارلامالار ناتيجەلى بولعانىمەن، قوردالانعان ماسەلەلەردى تولىق شەشە الماعان.
"ال ءقازىر قولعا العان ءىس-شارالار ازدىق ەتەدى. اۋىلدى، اسىرەسە شەكارالىق ايماقتارداعى ەلدى مەكەندەردى ساقتاپ قالۋ تەك ەكونوميكالىق تۇرعىدان ەمەس، مەملەكەت قاۋىپسىزدىگىنىڭ باستى فاكتورى ەكەنىن ۇمىتپايىق. بۇل رەتتە ازاماتتاردىڭ اۋىلعا كەلۋىن ىنتالاندىرۋ، حالىقتىڭ كوشى-قونىن ازايتۋ، اۋىلدىق جەرلەردە جۇمىس كۇشى تاپشىلىعىن جويۋ، اگروونەركاسىپ كەشەنىن تۇراقتى دامىتۋدى قامتاماسىز ەتۋ، شاعىن ورتا بيزنەس سۋبەكتىلەرى سانىن ارتتىرۋ، تۇراقتى جۇمىس ورنى جوق قالا ازاماتتارىنىڭ، سونداي-اق جاس وتباسىلاردىڭ الەۋمەتتىك ماسەلەلەرىن شەشۋگە قولداۋ كورسەتۋ باستى مىندەتىمىز"، - دەدى ول.
دەپۋتات اۋىلدى ساقتاۋ ءۇشىن قابىلدانىپ جاتقان شارالاردىڭ جەتكىلىكسىز ەكەنىن اتاپ ءوتىپ، ۇكىمەتكە 7 ناقتى ۇسىنىس جاسادى.
اۋىلداردى ساقتاۋ ءۇشىن جەكە دامۋ جوسپارى قاجەت. شەكارالىق جانە شالعايداعى ەلدى مەكەندەردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان ارنايى مەملەكەتتىك باعدارلاما قابىلدانۋى ءتيىس.
قونىس اۋدارۋشىلارعا ناقتى قولداۋ. تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋعا نەمەسە سالۋعا بەرىلەتىن سۋبسيديانى ۇلعايتىپ، كوممۋنالدىق جانە ينفراقۇرىلىمدىق تولەمدەرگە وتەماقى قاراستىرۋ كەرەك.
قالادان اۋىلعا باراتىن ماماندارعا كومەك. اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ماماندارعا تەحنيكالىق ارزان نەسيەلەر مەن ماقساتتى سۋبسيديالار ۇسىنىلۋى ءتيىس.
جەر تەلىمدەرىن راسىمدەۋدى جەڭىلدەتۋ جانە كووپەراتيۆتەر قۇرۋ. جاس فەرمەرلەرگە ارنالعان وقىتۋ باعدارلامالارىن ىسكە قوسىپ، "ءبىر اۋىل – ءبىر كووپەراتيۆ" قاعيداتىن ەنگىزۋ قاجەت.
اۋدان دەڭگەيىندە "ءبىر تەرەزە" جۇيەسىن ەنگىزۋ. ارنايى جوبالىق كەڭسەلەر كوشى-قون، الەۋمەتتىك كومەك، جۇمىسپەن قامتۋ جانە تۇرعىن ءۇي ماسەلەلەرىن ءبىر ورتالىقتان شەشۋگە مۇمكىندىك بەرۋى كەرەك.
كاسىپكەرلىككە ارنالعان گرانتتار مەن جەڭىلدەتىلگەن نەسيەلەر. جەكە ءىس باستاۋعا نيەتتى ازاماتتارعا قارجىلاي قولداۋ كورسەتۋ كەرەك.
اۋىل كاسىپكەرلەرىنە ۇزاق مەرزىمدى، تومەن پايىزدى نەسيە. ەلدى مەكەندەردىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسىپ وتىرعان كاسىپكەرلەر ءۇشىن قولجەتىمدى قارجى تەتىكتەرىن ەنگىزۋ قاجەت.
مەملەكەتتىك ساياسات – تۇتىنۋشىلىق ەمەس، تۇراقتى ءومىر ساپاسىنا نەگىزدەلۋى كەرەك
دايرابايەۆ اۋىلدىڭ تاعدىرى تەك ءبىر پارتيانىڭ ەمەس، تۇتاس قوعامنىڭ ماسەلەسى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، اۋىلعا دەگەن قامقورلىق ازاماتتاردىڭ تۇرمىس ساپاسىن ارتتىرىپ، جاستاردىڭ اۋىلدا قالۋىنا، كوشى-قوندى توقتاتۋعا جانە ەكونوميكالىق تەپە-تەڭدىكتى ساقتاۋعا جول اشادى.
"قازاق ءۇشىن اۋىل – ءۇي ەمەس، ار-نامىسى. جاستاردىڭ اۋىلدا تۇراقتاپ، سول جەردە باقىتتى ءومىر سۇرۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ – ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز"، – دەدى دەپۋتات.
ءسوز سوڭىندا ول ۇكىمەتتى اۋىل ماسەلەسىنە ستراتەگيالىق دەڭگەيدە قاراۋعا، ۇسىنىستاردى ىسكە اسىرۋعا شاقىردى. بۇل باستامالار ەل بولاشاعىن اۋىلدان باستاۋعا جول اشادى.
