الماتىدا الاشوردا تاريحىنا نەگىزدەلگەن "الاشوردا ءىسى. 1920-1940 جىلدار. قۇجاتتار مەن ماتەريالدار" اتتى 12 تومدىق ارحيۆ قۇجاتتارى جيناعىنىڭ تانىستىرىلىمى ءوتتى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ءىس-شاراعا اتالعان ەڭبەكتىڭ عىلىمي جەتەكشىسى، ق ر عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى مامبەت قۇلجاباي ۇلى قويگەلدييەۆ پەن حح ع. ساياسي قۋعىن-سۇرگىن ماتەريالدارىن زەردەلەۋ ورتالىعىنىڭ باسشىسى گۇلشات رامازان قىزى نۇرىمبەتوۆا قاتىسىپ، كىتاپ تۋرالى ءسوز قوزعادى.
"مىنە، بۇگىن "الاشوردا ءىسى. 1920-1940 جىلدار. قۇجاتتار مەن ماتەريالدار" اتتى كوپتومدىقتى تانىستىرۋدىڭ ءساتى ءتۇستى. وزدەرىڭىزگە ءمالىم، ءبىر جىل بۇرىن 12 تومدىق دايىندالىپ جاتىر دەگەن اقپارات تارادى. پرەزيدەنت ءارحيۆىنىڭ وكىلى رەتىندە كىتاپقا بايلانىستى جالپى مالىمەت بەرىپ وتەيىن. بۇل — وتە اۋقىمدى جۇمىستاردىڭ ءبىرى بولدى. باستاپقىدا 10 توم بولادى دەپ جوسپارلانعان ەدى. الايدا جۇمىس ىستەي كەلە كولەمى 12 تومعا دەيىن ۇلعايدى. بۇل وسى سانمەن شەكتەلەدى دەگەن ءسوز ەمەس. جۇمىس الداعى ۋاقىتتا جالعاسىن تابادى دەپ ۇمىتتەنەمىز. سەبەبى بىزدە قۇجاتتار مەن ماتەريالدار وتە كوپ. 2022 جىلدان باستاپ ءۇش مەكەمەدە ءىىم، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى جانە باس پروكۋراتۋراداعى ارناۋلى مەملەكەتتىك ارحيۆتەردەن وسى ساياسي قۋعىن-سۇرگىنگە قاتىستى ماتەريالداردىڭ بارلىعى پرەزيدەنت ارحيۆىندە جيناقتالدى. سولاردى جۇيەلەۋدىڭ العاشقى ناتيجەلەرىنىڭ ءبىرى وسى كوپتومدىق دەپ ايتۋىمىزعا بولادى. ەڭبەكتىڭ عىلىمي جەتەكشىسى - مامبەت قويگەلدى"، — دەدى گۇلشات رامازان قىزى.
ونىڭ سوزىنشە، جيناقتى دايىنداۋعا كوپتەگەن عالىم اتسالىسقان.
"اۋقىمدى ەڭبەكتى جازىپ شىعۋعا پرەزيدەنت ءارحيۆىنىڭ جانە شوقان ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتىنىڭ، اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرلەرى ۇلەس قوستى. بۇل قۇجاتتار جيىنتىعىنىڭ ءارقايسىسى 500-600 بەتتەن تۇرادى. مۇندا بۇعان دەيىن جاريالانباعان، ءبىر عاسىرعا جۋىق قۇپيا بولىپ كەلگەن قۇجاتتار ەنگىزىلدى. ايتا كەتەتىن تاعى ءبىر ماسەلە، بۇل – جيناققا كىرگەن قۇجاتتاردىڭ نەگىزگى ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنەن قابىلدانعان قىلمىستىق ارحيۆتىك ىستەر. سونىمەن قاتار ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنەن قابىلدانعان قۇجاتتار دا بار"، — دەپ قوستى ول.
ال جيناقتىڭ عىلىمي جەتەكشىسى مامبەت قويگەلدءى ەڭبەكتىڭ مازمۇنىنا توقتالدى.
"بۇگىنگى كۇننىڭ تاريحي ماڭىزى ۇلكەن.سەبەبى حالىق ءبىر عاسىر كۇتكەن تاريحي شىندىق جارىققا شىقتى. بۇل — ءبىر عاسىرعا جۋىق قۇپيا قورلاردا ساقتالىپ كەلگەن ماتەريالدار. وسى 12 تومدىق تۋىندىدا "قانداي ماقسات كوزدەلدى؟ قانداي يدەيا نەگىزگە الىندى؟" دەگەن سۇراق تۋادى. ءيا، الاش قوزعالىسى وسى ۋاقىتقا دەيىن تەك ۇلتتىق زيالىلار قوزعالىسى رەتىندە ايتىلىپ كەلدى. بۇل — شىندىقتى بۇرمالاۋ. ءار شىندىق ءوز ورنىمەن، ءوز دارەجەسىندە ايتىلۋى كەرەك. سوندا عانا ول قوعامدىق ويعا جۇمىس ىستەيدى. شىن مانىندە، الاش قوزعالىسى بۇل — حح عاسىردىڭ باسىنداعى قازاق ۇلت-ازاتتىق قوزعالىسى. بۇل دەگەنىمىز قوزعالىس تەك زيالى قاۋىم وكىلدەرىنەن عانا تۇرماعانىن مەڭزەيدى. ياعني، وعان قوعامنىڭ بارلىق الەۋمەتتىك توبى اتسالىستى. ولاردىڭ ورتاق ماقساتى بولدى. بۇل — مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىكتى الۋ جانە كەلەر ۇرپاققا جەرىمىزدى ساقتاپ قالۋ ەدى. مىنە، ءبىز وسى ۇستانىمدى دالەلدەۋ ءۇشىن جيناقتى دايارلادىق. 12 تومدىق جيناقتىڭ ىشكى قۇرىلىمىندا وسى يدەيانى نەگىزگە الدىق"، — دەدى اكادەميك.
م.قويگەلدءىنءىڭ ايتۋىنشا، الاش تاقىرىبى ەلىمىزدە بىرنەشە رەت كوتەرىلگەن. ال بۇگىنگى جارىققا شىققان جيناق ءجىتى جۇمىستىڭ، ناقتى زەرتتەۋدىڭ، جابىق قورلارداعى قۇجاتتاردى پايدالانۋدىڭ ارقاسىندا ەڭ سۇبەلى ەڭبەك بولىپ وتىر.
