بەلگىلى جۋرناليست، قالامگەر جادىرا شامۇراتوۆا قوعامداعى اۋىر الەۋمەتتىك تاقىرىپتاردىڭ بىرىنە قالام تەربەپ، جاستار اراسىندا جيىلەپ كەتكەن سۋيسيد ماسەلەسىنە الاڭداۋشىلىق ءبىلدىردى. ونىڭ ايتۋىنشا، سوڭعى ۋاقىتتا جاستاردىڭ كەنەت قايتىس بولۋى ءبىزدىڭ رۋحاني-الەۋمەتتىك جاعدايىمىزدىڭ اۋىر كورىنىسى عانا ەمەس، ۇلت بولىپ ويلاناتىن وزەكتى ماسەلەگە اينالىپ وتىر، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"الاقانداي اۋىلدا اراسىنا 2-3 كۇن سالىپ ەكى سۋيسيد بولدى. وتە اۋىر. ەستىگەلى وي اكەتە بەرەدى. وقۋىن جاپ-جاقسى وقىپ جۇرگەن جاپ-جاس جىگىتتەردى بۇعان نە يتەرمەلەگەنى جۇمباق. ەگەر ادام ماس بولسا، پسيحيكالىق اۋىتقۋى بولسا، ۇزاق ۋاقىت دەپرەسسيا جاعدايىندا بولسا، بالكىم، سول اسەر ەتتى دەپ بولجار ەدى... ءبىراق كەشە عانا قاتارىمەن كۇلىپ-ويناپ جۇرگەن سۇلىمدەي جىگىتتەر بۇگىن جوق، اكە-شەشەسى ەسەڭگىرەپ قالعاسىن ول بولجام نە بەرەدى؟" - دەدى اۆتور.
ونىڭ ايتۋىنشا، بۇعان بىرنەشە سەبەپ بولۋى مۇمكىن. بىرىنشىدەن، قارجىلىق قيىندىقتار، قارىزدار مەن بۋكمەكەرلىك ويىنداردىڭ قىسىمى جاستاردى تىعىرىققا تىرەيدى.
"18 جاسقا تولعان كەز كەلگەن ازاماتقا نەسيە بەرۋدى توقتاتۋعا زاڭ شىعارۋ كەرەك. قۇقىقتىق تۇرعىدا ەرەسەك بولعانمەن، رۋحاني تۇرعىدا ءالى جەتىلمەگەن جاستار ويلانباي ءبىر قيىندىقتان شىعامىن دەپ ەكىنشىسىنە ۇرىنادى. جاسى 23-كە تولعان جاستاردىڭ وزىنە نەسيە الۋعا اتا-اناسىنىڭ رۇقساتى بولۋى كەرەك"، – دەگەن وي ايتادى ول.
ەكىنشىدەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى جالعان يدەالدار مەن جالتىراق ءومىر وبرازدارى دا جاس بۋىنعا اۋىر ءتيىپ وتىر. جاس ادامداردىڭ كوپشىلىگى ءوزىن باسقالاردان كەم ساناپ، ومىرگە قۇشتارلىعىن جوعالتىپ، كۇيزەلىسكە تۇسەدى.
ۇشىنشىدەن، قوعامدا ەموسيالىق ساۋاتتىڭ تومەندىگى، ىشكى سەزىمدى اشىق ايتپاۋ، "شىدا، ۇندەمە، ەل نە دەيدى؟" دەگەن شەكتەۋلەردىڭ سالدارى وتە اۋىر. اۆتور بۇل تۋرالى بىلاي دەيدى:
"ايتپايمىز. ءىشىمىزدى اشپايمىز. تىڭدامايمىز. جانىنا ۇڭىلۋگە تىرىسپايمىز. ويتكەنى ءبىز ەموسياعا ساۋاتسىز قوعامبىز. ءبىزدىڭ كوبىمىزدىڭ بالامىز جايلى ماعلۇماتىمىز – "وقىپ ءجۇر مە؟ تاماق ءىشتى مە؟ اقشاسى بار ما؟" بولدى، سونىمەن شەكتەلەدى. بالانىڭ جان دۇنيەسىندە نە بار، نەگە وڭاشالانا بەرەدى، نەگە وي ۇستىندە، ىشىندە الدەبىر كۇيزەلىس جوق پا، نە ويلايدى، ول جايلى سويلەسۋگە ۋاقىت تاپپاي قالامىز. جىلى ءسوز… ونى قيماعاننان ەمەس، سونى ايتۋعا، قابىلداۋعا داعدىلانباعاننان. ءبىزدىڭ ءوزىمىز "سەزىمىڭدى ايتپا، قاتتى بول، ۇندەمە، شىدا، نامىسىڭا تيەدى، ەل نە دەيدى؟" دەگەن سوزبەن وسكەندەرمىز عوي"، - دەدى ول.
جادىرا شامۇراتوۆا جاستاردىڭ وسىنداي جاعدايعا ۇشىراۋىنىڭ تاعى ءبىر سەبەبىن ىشكى ەموسيونالدى يممۋنيتەتتىڭ السىزدىگىنەن دەپ سانايدى. جاس ادامدار العاشقى ساتسىزدىك، ماحابباتتاعى ءتۇڭىلۋ، اتا-انانىڭ قىسىمى نەمەسە بولاشاق الدىنداعى بەلگىسىزدىك سەكىلدى ماسەلەلەردى كوتەرە الماي، تىعىرىققا تىرەلەدى.
"ءبىر ءوزى عانا بىلەتىن قيىن جاعدايعا ۇشىراعان، كىم قالاي قابىلدايدى دەپ ايتۋعا باتىلى جەتپەي ىشكى قايعىسىمەن ارپالىسىپ ءجۇرىپ تە ءومىردىڭ تالاي سوقپاعىنان وتكەن قانشاما ادامدار بار، ولار ءۇنسىز ءجۇرىپ ءومىردى تانىعان، دانالىققا جەتكەن بولۋى مۇمكىن. ءبىراق، ۇلكەن ادامداردىڭ ءبارى شىڭدالعان، قايرالعان دەۋگە بولمايدى، سانا شارشاپ، ىشكى تەگەرشىگى ىستەن شىعىپ كەتەتىن كەزى دە بولادى. ءومىر وڭاي ەمەس. ال جاس ادامدار شە؟ ولاردا ىشكى اۋىرلىققا قارسى تۇرار ەموسيونالدى يممۋنيتەت تولىق قالىپتاسپاعاننان العاشقى ءساتسىز ماحاببات، اتا-انانىڭ قىسىمى، وقۋ مەن بولاشاق الدىنداعى بەلگىسىزدىك – ءبارى شەكسىز ۇلكەن پروبلەما سياقتى كورىنەدى. ولار ءومىردىڭ وزگەرمەلى ەكەنىن ءالى ءوز تاجىريبەسىمەن سەزىنىپ ۇلگەرمەگەننەن كوپ جاعدايدا: «ەشكىم مەنى تۇسىنبەيدى»، «مەن كەرەكسىزبىن، ارتىقپىن»، «مەن بولماسام دا ەشتەڭە وزگەرمەيدى» دەگەن ويلارعا تۇسەدى. بۇل – ولاردىڭ ىشكى جالعىزدىقپەن كۇرەسۋ جولىن بىلمەگەندىگىنەن. كوپ نارسەگە كەڭىرەك قاراي المايدى. ءسال نارسەدەن باسقا وي تۋىنداتىپ، مىسالى، قارجىلىق تىعىرىققا تىرەلسە دە، اتا-اناسى سالقىن قاباق بولسا دا، ونى ەشكىم تۇسىنبەيتىندەي بولسا دا، سونىڭ ءبارىن اۋىر الادى، جوق جەردەن قايعى ويلاپ تابۋى مۇمكىن. وسىدان بىردەڭە دۇرىس بولماسا دا، «مەن جاقسى بولا المادىم، اتا-انامنىڭ ءۇمىتىن اقتامادىم، دەمەك، مەن جارامسىزبىن» دەگەن ىشكى ۇكىم شىعارۋى دا مۇمكىن. جانىنداعىلاردىڭ سۋىقتىعى، نەمقۇرايلىلىعى بۇل ويدى كۇشەيتە بەرەدى"، – دەيدى جادىرا شامۇراتوۆا.
اۆتور الەمدىك تاجىريبەدەن دە مىسال كەلتىرىپ، جاپونيادا ادامداردىڭ كوبىنە مەترودا ءومىرىن قياتىنىن ايتادى. بۇل ول ەل ءۇشىن قالىپتى كورىنىسكە اينالعان، ءبىراق ءبىزدىڭ قوعام مۇنداي قايعىلى قۇبىلىسقا ۇيرەنىپ كەتپەۋى كەرەك ەكەنىن ەسكەرتتى.
"جاپونيادا ادامدار سۋيسيد جاساۋعا كوبىنە مەترونى تاڭدايدى ەكەن. مەترونى ون بەس مينۋت توقتاتىپ قويىپ، مۇردەنى الىپ تاستاپ، ورنىن تازالاپ، سوسىن قايتادان جۇمىسىن جالعاستىرادى. بۇل كۇندەلىكتى قايتالاناتىن جاعداي كورىنەدى. «سولاردىڭ كەسىرىنەن ىلعي ساباقتان كەشىگىپ قالامىن»، - دەيتىن كورىنەدى جاپون قىز. «اكيكو ادامنىڭ ولگەنىنە ەمەس، ساباقتان كەشىگەتىنىنە وكىنەتىن سياقتى» دەپ تاڭعالادى مەيىرحان. ەستي-ەستي، كورە-كورە ۇيرەنشىكتى بولىپ كەتكەن عوي شاماسى. ال ءبىز بۇندايعا ۇيرەنبەۋىمىز كەرەك. بىزدە دە جىل سايىن ءتورت مىڭنىڭ ۇستىندە ادام سۋيسيد جاسايدى، بۇل ستاتيستيكا ازعانتاي حالىق ءۇشىن تىم كوپ. ءبىز 126 ملنداي حالقى بار جاپونيا ەمەسپىز عوي. ءار قازاقتىڭ ورنى بار"، - دەيدى جۋرناليست.
جادىرا شامۇراتوۆا ءسوز سوڭىندا پەرزەنتىنەن ايىرىلعان اتا-انالاردىڭ جان كۇيزەلىسىن سيپاتتاپ، قوعامدا سۋيسيد قۇرباندارىمەن جۇمىس ىستەيتىن ارنايى مامانداردىڭ جوقتىعىن ايتادى.
"ايدىڭ، كۇننىڭ امانىندا پەرزەنتىن جوعالتىپ، باسىنا قايعى تۇسكەن ادامداردى جۇباتۋ دا قيىن. جاقسى ادامداردىڭ زار ەڭىرەگەنىن كورۋدەن اۋىر نە بار؟ بىزدە وسىنداي جاعدايعا ۇشىراعاندارمەن جۇمىس ىستەيتىن ارنايى مامان دا جوق. ۋاقىتى كەلگەندە ءوز ىشىنەن كۇش تاۋىپ نە اينالا جۇرتشىلىقتىڭ دەمەۋىمەن ەس جيناۋى مۇمكىن (قازاقتىڭ قايىرىمى، الدەقالاي اۋىرلىق تۇسسە بولىسە الاتىن كوڭىل جومارتتىعى وزىنە كومەك). ءبىراق ءبارىبىر دە بالانىڭ قايعىسى قيىن، ارتىندا ەشقاشان ورنى بىتپەيتىن بوس قۋىس قالدى. ول ۆاكۋۋمدى اتا-اناسى، باۋىرى ءومىرباقي سەزىنۋى، "نەگە ءويتتى، نەگە ساقتاي المادىق" دەگەن وكىنىش ءومىر بويى بولۋى مۇمكىن. پەرزەنتتى جوعالتۋ بۇكىل ءومىر جەلىسىنىڭ ءۇزىلۋى سياقتى عوي. سابىر بەرسىن دەيىك ەندى...، – دەپ تۇيىندەيدى.
