امانسىڭدار ما، ارداقتى اسىل اناشىم، باۋىر-ەت باۋىرلارىم، ءقادىرلى قارىنداستارىم، اق پەيىل جەڭەشەم مەن كەلىنىم جانە بالداي ءتاتتى قوس بوبەكتەرىم!
سەندەردىڭ دەنساۋلىق، كوڭىل-كۇي، تۇرمىس-تىرشىلىكتەرىڭدى سۇراپ نە قىلايىن، ءبارىبىر ماعان ونى ەستىپ-بىلۋ سورماندايىما مەنىڭ قۋ تاعدىر جازبايىن دەپ وتىر. ايتەۋىر بۇ دۇنيەدە دە، و دۇنيەدە دە اق تازا جۇرەگىممەن بار تىلەيتىنىم – وزدەرىڭنىڭ ءارقاشان دا امان-ساۋ، ارداقتى ادام بولۋلارىڭ. ەندىگى وزدەرىڭ دە ەستىپ-بىلىپ، ۇلكەن قۋانىش ۇستىندە بولارسىڭدار.
سوندا دا باسىنان اياعىنا دەيىن ءوز قولىممەن جازايىن. بار قاسىرەت، مۇڭ-زار، باقىتسىزدىق، قىرىق قىرسىق مەن سورلى بەيشارا، بەيكۇنانىڭ باسىنا قاشان، قالاي، قاي ۋاقىتتا، نە سەبەپتى قانداي ارامزا جولدارمەن كەلگەنى وزىمنەن باسقا، سىزدەرگە دە بەلگىلى بولار دەپ ويلايمىن. سىزدەر تولىق انىعىن بىلمەسەڭدەر دە، تالعات ءبارىن تۇگەل بىلەدى، مەن وعان بار سىرىمدى ەش جاسىرماي جازعانمىن.
ونىڭ ماعان جازعان جاۋابى، باۋىرلىق رەتىندە بەرگەن ۋادە، سەرتى: «امان-ەسەن وتان الدىنداعى ءوز مىندەتىمدى ادام بالاسىنا لايىقتى ابىرويمەن وتەپ، تۋعان ءۇي، وشاق باسىنا ورالعان سوڭ، مەيلى ءۇش جىل ءوتسىن، مەيلى وتىز جىل ءوتسىن، ءبارىبىر مەن اقيقات – شىندىققا ءتۇبى ءبىر جەتەمىن. تەك قانا ادال جولمەن جەتەمىن»، دەپ جازعان ەدى. ارينە، مەن تالعاتقا تولىق سەنەمىن. ونىڭ ايتقانى ايتقان، ايتقان سەرتىنەن قايتپايتىنىن ءوز باسىم، ونىڭ باۋىرلىق اق نيەتىنە، اعاسىنىڭ جوعىن جوقتاۋىنا شەكسىز العىسىمدى بىلدىرەمىن!!!
وعان سالەم جولداپ، ايتىڭىزدار: «مەن سورلىنى تولىق جان-جاقتى ءتۇسىنىپ، مەن بەيشارانى كەشىرسىن». وزدەرىڭىزگە ابدەن بەلگىلى، ياعني مەن سورلىنىڭ جازىقسىزدان-جازىقسىز، ادام تۇرماق تىشقان مۇرنىن دا قاناتپاي سورلاعانىمدى، تەمىر تورعا تورلانعانىمدى، ودان قالا بەردى، تۇيمەنىڭ كوزىندەي تەسىككە تۇيەدەي جالا جابۋمەن اقىرى، اتۋ جازاسىن العانىمدى. ءيا، مەن سىزدەردەن ەش جاسىرمايمىن، مەن 18 جەلتوقسان 1986 جىلى الاڭعا باردىم، كوپشىلىكپەن بىرگە. بارعاندا دا قونايەۆتىڭ كۇيىن كۇيتتەپ بارعان جوقپىن.
[caption id="attachment_21852" align="aligncenter" width="2100"]
قايرات رىسقۇلبەكوۆ[/caption]
تەك قانا، ول جەرگە بارعان سەبەبىم، بار ماقساتىم، بىرىنشىدەن، ول جەردە نە بولىپ، نە ىستەپ، نە قويىپ جاتقانىن ءوز كوزىممەن كورۋ بولدى. ەكىنشىدەن، الاڭدا قازاقتىڭ ۋىزداي جاس قىزدارىن ۇرىپ-سوعىپ، ءولتىرىپ جاتىر، دەگەندى ەلدەن ەستىگەن سوڭ، ءوز باسىم قولىمدى جايىپ «كۇل بولماساڭ، تۇل بول» دەپ وتىرۋعا ەركەكتىك ار-نامىسىم ەش جەتپەدى.
ەر قاتارىندا ەر قارا بوپ، سانى بار ساپاسى جوق بوپ، ەربەڭدەپ جۇرگەن نامىسسىز ەركەك مەن ەمەسپىن، قۇدايعا شۇكىرشىلىك، مەنىڭ دە كوركەيگەن كەۋدەمدە ناعىز ەرگە لايىق «نامىس» بارشىلىق. ونىڭ ۇستىنە «قىزدىڭ جولى جىڭىشكە» دەگەن.
مەنىڭ تۇسىنىگىمشە، ايەل ادامعا ەر ادامدار تۇرماق، اڭ ەكەش اڭداردىڭ، حايۋانداردىڭ ەركەگى دە ۇرعاشىسىنا ءمۇيىز، يا بولماسا تۇياعىن كوتەرمەيدى. ال، ءبىز ءبارىمىز دە اڭ ەمەس، ادامزاتتىڭ ۇلى – ادامبىز، سوندىقتان ەر ادام ايەل زاتىنا قول كوتەرىپ، قول جۇمساۋعا ءتيىس ەمەس، اۋەلى ەش پراۆوسى جوق. مىنە، قىسقاشا ايتقاندا، وسىنداي تۇسىنىكپەن، ايەل زاتىنا ەر بولىپ ءوز قول ۇشىمدى بەرىپ، كومەكتەسۋگە، ولاردى اراشالاپ – قورعاۋ ءۇشىن بارعانىم راس. سول جەردە قولىمنان كەلگەنشە بار كومەگىمدى بەرگەنىم دە راس. ول ءۇشىن ءالى كۇنگە دەيىن، ەش وكىنبەيمىن، كەرىسىنشە، ۇلكەن ماقتانىش تۇتامىن. ءبىراق تا، ءبىر قۇداي ءوزى كۋا، ادام بالاسىن ولتىرگەنىم جوق. مۇنداي ايۋاندىق جاساۋدىڭ ءوزى، سورماڭداي مەنىڭ قولىمنان كەلمەيدى. ەش ۋاقىتتا، ەشقاشاندا…
ال، ايەل زاتىنا ايۋاندىقپەن قول كوتەرىپ، شاشىنان تارتىپ، كوكپارشا سۇيرەگەنى ءۇشىن ءبىر ميليسيانى ۇرىپ-سوققانىم وتە راس. ول ادام، كۇنى بۇگىنگە دەيىن امان-ەسەن زىر جۇگىرىپ ءجۇر. ءوز قولىممەن جاساعان بار تەرىس قىلىق، بار قىلمىسىم وسى عانا. ال، ماعان «جىعىلعانعا جۇدىرىق» دەپ زۇلىمدىقپەن موينىما ىلگەن «ادام ءولىمى» – مەنىڭ ءىسىم ەمەس. مۇنىڭ ءبارىن، ويۋ-قيۋىن كەلىستىرىپ كوپە-كورنەۋ جالا-جالعاندىقپەن مەن سورلىنىڭ موينىنا ءجۇز قايتارا وراپ ىلگەن «ۇيالمايتىن بەس گەكتارداي بەتتەرىنە تالمايتىن جاق بەرگەن» الباستى اتقان تەرگەۋشىلەر مەن ءابجىلان جالاقورلاردىڭ ءىسى.
مەن وتە-موتە جاقسى بىلەمىن جانە سەزەمىن. ول اتاڭا لاعنەتتەردىڭ بۇلاي ىستەگەن سەبەبى، بىرىنشىدەن، ولگەن ادام جالا جابۋشى جالاقورلاردىڭ جاقىن، بىرگە ىستەسكەن تانىستارى، سول سەبەپتى ءوز تانىستارىنىڭ وش-كەگىن الۋ؛ ەكىنشىدەن، الباستى ءابجىلان تەرگەۋشىلەردىڭ «قانعا – قان، جانعا – جان» دەپ زۇلىمدىقپەن «ولگەن ادام» ءۇشىن ادەيى مەنى، «مەنىڭ قولتىقتان دەمەۋشىم» جوق بەيشارا ەكەنىمدى ءبىلىپ، ىستەپ وتىرعاندارى. ءيا، مەن سورلىلىعىمنان جازىقسىزدان-جازىقسىز اتۋ جازاسىن الدىم. ويتكەنى، ءوزىمنىڭ كىنالى ەمەس ەكەنىمدى، ادالدىعىمدى، قولىمنىڭ قان ەمەس ەكەنىن قانشا زار ەڭىرەپ ايتقانىممەن ءوزىمدى ەش اقتاي المادىم. دۇنيەدە، ادام بالاسىنىڭ ءوز-وزىن اقتاۋى، وتە-موتە قيىن ەكەنى، كەۋدەسىندە جانى بارلاردىڭ بارىنە جاقسى بەلگىلى. سوندىقتان، ماعان دا بۇل جاعى وتە قيىن…
مىنە، وزدەرىڭىز ەستىگەندەي «اتۋ جازاسىن» 20 جىلعا اۋىستىردى. بۇل ارينە، بىرەۋگە قۋانىش، بىرەۋگە جۇبانىش، ال بىرەۋگە ازاپ. ءوز باسىم، بۇل ءۇشىن ەش قۋانعانىم جوق. ويتكەنى، اسىل اناشىم! ءتۇسىنىڭىزشى مەن سورلىنى، ەشۋاقىتتا، ەشقاشاندا بۇل تاس زىنداندا جازىقسىزدان-جازىقسىز ەش وتىرعىم كەلمەيدى. 11 اي ىشىندە قايعى-قاسىرەتتەن جۇيكە تامىرىم ابدەن جۇقاردى، ابدەن شارشادىم. سول سەبەپتى، جازىقسىزدان-جازىقسىز ءوز-وزىمدى 20 جىل بويى ەش قيناعىم كەلمەيدى، ازاپ شەككىم كەلمەيدى. جانە سىزدەردى دە قيناتىپ، ازاپتاعىم كەلمەيدى. مەنسىز دە، اسىل اناشىم-اي! تاعدىردىڭ تاۋقىمەتىن كوپ كوردىڭىز عوي. تۇسىنگەن جانعا سول دا جەتكىلىكتى. باسىڭىزدى 20 جىل بويى تورلاعان، سىزگە قايعى-ۋايىم بولمايىن. ارداقتى اناشىم! بار جەتكەن جەرىم وسى. اياعىڭىزعا جىعىلايىن! اق ءسۇتىڭىزدى اقتاي الماي كوز جۇمىپ بارا جاتقانىم ءۇشىن سورلى بالاڭىزدى كەشىرىڭىز! وتىنەمىن، كەشىرىم وتىنەمىن!
مەيلى، بار ۇل-قىزدارىڭىزدىڭ ىشىندەگى جىلان بولىپ تۋىلعانى مەن-اق بولايىن. تەك كەشىرىڭىز، كەشىڭىز مەن بەيباقتى، بەيشارانى، سورلى بالاڭىزدى. كەشىرىڭىز! باۋىرلارىم، سەندەر دە كەشىرىڭدەر! تۇسىنىڭدەر مەنى جانە كەشىرىڭدەر! جوق! جازىقسىز 20 جىل بويى ازاپ شەگەتىن مەن ەمەسپىن. ەرتە مە، كەش پە، ناعىز ادام ءولتىرۋشى قىلمىسكەرلەر ءالى-اق تابىلادى. بۇل اقيقات. جۇرەگىم سەزەدى. مەنىڭ ولىگىمە، تەك جالاقورلار مەن تەرگەۋشى، سوتتاردى كىنالاڭدار! سوڭعى رەت قيماستىقپەن بەتتەرىڭىزدەن سارعايعان ساعىنىشپەن ءسۇيدىم!!! قوش بولىڭدار! قوش بول، جارىق دۇنيە! بار باقىتىمدى و دۇنيەدەن تابارمىن. ساعىنىشتى سالەممەن بالاڭىز
