"ەسكى قازاقستان" داۋىرىندە بيلىكتىڭ بيىك ساتىسىندا جۇرگەن شەنەۋنىكتەردىڭ بالالارى ءقازىر "جاڭا قازاقستاننىڭ" ساياسي ساحناسىندا كوزگە ءتۇسىپ ءجۇر. ىقپالدى ورتادا وسكەن بۇل بۋىن اتا جولىن قۋىپ، بۇگىندە ەل باسقارۋ ىسىندە بەلسەندىلىك تانىتۋدا.

بۇعان دەيىن ءبىز بەدەلدى اۋلەتتەردىڭ ءبىرقاتارىنا توقتالعانبىز. بۇل جولى Dalanews.kz نازارلارىڭىزعا بيلىكتەن قول ۇزبەگەن تاعى بىرنەشە اكەلى-بالالى شەنەۋنىكتەردى ۇسىنادى.

ەلەۋسىزوۆتەر اۋلەتى

تيمۋر ەلەۋسىزوۆ 2023 جىلدىڭ 30 ناۋرىزىنان باستاپ الماتى قالاسى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى قىزمەتىن اتقارىپ كەلەدى. سونىمەن قاتار 39 جاستاعى شەنەۋنىك الماتى قالاسى الاتاۋ اۋدانى اكىمىنىڭ ەكولوگيا ماسەلەلەرى جونىندەگى كەڭەسشىسى. 

ونىڭ اكەسى مەلس ەلەۋسىزوۆ ەسىمى “ەسكى قازاقستان” كەزەڭىندە-اق ەلگە كەڭىنەن تانىلعان ساياساتكەر ءارى ەكولوگ. 2005 جانە 2011 جىلدارى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى سايلاۋىنا كانديدات بولعان. بۇگىندە ول "تابيعات" ەكولوگيالىق وداعىنىڭ جەتەكشىسى قىزمەتىن اتقارادى.

مادييەۆتەر اۋلەتى

قازاقستاندا جاڭا بۋىن شەنەۋنىكتەردىڭ اراسىنان جاسلان مادييەۆتىڭ ەسىمى ءجيى اتالادى. 42 جاستاعى شەنەۋنىك بۇگىندە پرەمەر-مينيستردىڭ ورىنباسارى ءارى جاساندى ينتەللەكت جانە سيفرلىق دامۋ ءمينيسترى قىزمەتتەرىن اتقارادى.

سيفرلاندىرۋ سالاسى جاسلان مادييەۆ ءۇشىن جاڭا باعىت ەمەس. ول بۇعان دەيىن دە سيفرلىق دامۋ، يننوۆاسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى مينيسترلىگىندە (مسرياپ) ءتۇرلى لاۋازىمدا جۇمىس ىستەگەن.

مادييەۆتىڭ كاسىبي جولى نەگىزىنەن قارجى سالاسىمەن بايلانىستى. ول “سامۇرىق-قازىنا” قورىندا، دامۋ بانكىندە جانە ۇلتتىق بانكتە قىزمەت اتقارعان، سونداي-اق ۇلتتىق ەكونوميكا ۆيسە-مينيسترى بولعان.

اۋلەتتىڭ وزگە مۇشەلەرى دە مەملەكەتتىك قىزمەتتە توبە كورسەتكەن. اكەسى حاسەن مادييەۆ كەزىندە “قازاقتەلەكوم” ۇلتتىق كومپانياسىندا قارجى سالاسىنا جاۋاپتى قىزمەتتە بولعان (2008 جىلعا دەيىن). ءىنىسى ولجاس مادييەۆ 2020 جىلى الماتى قالاسى مەدەۋ اۋدانى اكىمدىگى اپپاراتىنىڭ قىزمەتكەرى رەتىندە تىركەلگەن.

جاسلان مادييەۆتىڭ جۇبايى - ءماجىلىس دەپۋتاتى دۇيسەنباي تۇرعانوۆتىڭ قىزى مايرا تۇرعانوۆا.

نۇرپەيىسوۆتەر اۋلەتى

قازاقستاننىڭ جوعارى بيلىك قۇرىلىمىندا جاڭا ەسىمدەردىڭ قاتارىن اسات نۇرپەيىسوۆ تولىقتىرادى. ول 2024 جىلدىڭ 7 اقپانىندا پرەزيدەنت ءىس باسقارۋشىسى قىزمەتىنە تاعايىندالدى. بۇل لاۋازىم ەلدىڭ باسقارۋ جۇيەسىندە ايرىقشا مانگە يە، سەبەبى پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق جانە ۇيىمداستىرۋشىلىق جۇمىستارىن ۇيلەستىرەدى.

اسات نۇرپەيىسوۆ بۇعان دەيىن، 2023 جىلدىڭ قاڭتارىنان باستاپ، پرەزيدەنت ءىس باسقارۋشىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىن اتقارعان.

ايتا كەتسەك، ونىڭ اكەسى — بولات نۇرپەيىسوۆ تە ءدال وسى قۇرىلىمدا ۇزاق جىلدار بويى ەڭبەك ەتكەن تۇلعا. ول 1996 جىلدان 2006 جىلعا دەيىن پرەزيدەنت ءىس باسقارۋشىسىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىن اتقارعان. كەيىن جەكە سەكتورعا اۋىسقانىمەن، مەملەكەتتىك باسقارۋ سالاسىنان قول ۇزبەدى.

نىعماتۋلليندەر اۋلەتى

نىعماتۋلليندەر اۋلەتى ساياسي مىنبەردە ۇزاق جىلدار بويى بەلسەندى ءرول اتقارىپ كەلدى.

ماسەلەن، ماليكا نىعماتۋللينا 2021 جىلدىڭ جەلتوقسانىنان بەرى “Green Mine” كومپانياسىنىڭ باسقارما ءتورايىمى قىزمەتىن اتقارادى. كومپانيا تاۋ-كەن ءوندىرىسىنىڭ تەحنوگەندىك مينەرالدىق قالدىقتارىن قايتا وڭدەۋ سالاسىنا ماماندانعان.

ماليكا ەرلان قىزى ەڭبەك جولىن 2002 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارجى مينيسترلىگىندە جەتەكشى مامان رەتىندە باستاعان. كەيىن ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ مينيسترلىگىندە، يندۋستريا جانە ساۋدا مينيسترلىگىندە، سونداي-اق كولىك جانە كوممۋنيكاسيالار مينيسترلىگىندە ءتۇرلى جەتەكشى قىزمەتتەر اتقاردى.

2006 جىلى استانا قالاسى كاسىپكەرلىك جانە ونەركاسىپ باسقارماسىنىڭ باسشىسى بولىپ تاعايىندالدى. ال 2016 جىلى استانا قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىنە كوتەرىلدى.

ونىڭ اكەسى – ەرلان زايروللا ۇلى نىعماتۋللين، تانىمال ساياساتكەر جانە ەكونوميست. ول ءماجىلىس پەن سەنات دەپۋتاتى بولىپ قىزمەت اتقارعان، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى (1999). قازىرگى ۋاقىتتا “YDD Corporation”، “AsiaFerroAlloys”، “Kaz Silicon”، “EkibastuzFerroAlloys” جانە “قاراجىرا” اق سياقتى ءىرى ونەركاسىپتىك جانە مەتاللۋرگيالىق كاسىپورىنداردىڭ اكسيونەرى.

شابداربايەۆتار اۋلەتى

امانگەلدى شابداربايەۆ – قازاقستاننىڭ ارنايى قىزمەت سالاسىنداعى ەڭ ىقپالدى تۇلعالاردىڭ ءبىرى. ول ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ جەرلەسى. 1974 جىلى قازاق مەملەكەتتىك دەنە شىنىقتىرۋ ينستيتۋتىن ءتامامداعاننان كەيىن كگب جۇيەسىنە قابىلدانىپ، دىنمۇحامەد قونايەۆتىڭ جەكە كۇزەتشىسى قىزمەتىن اتقارعان.

تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا شابداربايەۆ قاۋىپسىزدىك ورگاندارىنا قايتا ورالىپ، جاۋاپتى لاۋازىمداردى يەلەندى. 2002 جىلى پرەزيدەنت كۇزەت قىزمەتىنىڭ باستىعى، ال 2006 جىلى ق ر ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى بولدى. كەيىن رەسپۋبليكالىق گۆارديانى باسقاردى.

امانگەلدى شابداربايەۆتىڭ ۇلدارى دا جوعارى مەملەكەتتىك قۇرىلىمداردا ەڭبەك ەتىپ ءجۇر.

ۇلكەن ۇلى نۇرلان شابداربايەۆ 2021 جىلدىڭ شىلدەسىنەن بەرى اقتوبە وبلىسى بويىنشا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ باسشىسى قىزمەتىن اتقارادى.

ول ەڭبەك جولىن 1996 جىلى الماتى مەن الماتى وبلىسى بويىنشا مەملەكەتتىك تەرگەۋ كوميتەتىندە جەدەل ۋاكىل بولىپ باستاعان. كەيىن ىشكى ىستەر ورگاندارىندا، ەكونوميكالىق جانە سىبايلاس جەمقورلىق قىلمىستارىمەن كۇرەس دەپارتامەنتتەرىندە قىزمەت اتقارعان.

ءار جىلدارى الماتى، سولتۇستىك قازاقستان جانە اقتوبە وبلىستارىنداعى قارجى پوليسياسىن باسقاردى. 2019–2021 جىلدارى ق ر سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى اگەنتتىگى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىن اتقارعان.

كىشى ۇلى ارلان شابداربايەۆ 2016 جىلدان بەرى پاۆلودار مۇناي-حيميا زاۋىتىنىڭ (پنحز) ماركەتينگ جونىندەگى باس ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى قىزمەتىن اتقارادى. بۇعان دەيىن “راحات-ترانسسەرۆيس”، “ارنا”، “حالىق بانكى” سياقتى ءىرى كوممەرسيالىق جانە قارجى ۇيىمدارىندا ەڭبەك ەتكەن. سونداي-اق “قازترانسويل”، “قازمۇنايگاز” جانە “پەتروقازاقستان ويل پروداكتس” كومپانيالارىندا باسشىلىق لاۋازىمداردا بولعان.

كاربوزوۆتار اۋلەتى

قۋات كاربوزوۆ – “قازاقستان استىق كونسورسيۋمى” ج ش س باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى. ول قازاق گۋمانيتارلىق-زاڭ ۋنيۆەرسيتەتىن جانە لوندون بيزنەس مەكتەبىن (LSBF) ءتامامداعان. بۇعان دەيىن قۋات كاربوزوۆ قازاقستاننىڭ ۇلىبريتانياداعى ەلشىلىگىندە قىزمەت اتقارىپ، كەيىن “قازمۇنايگاز” جۇيەسىندە ءتۇرلى جەتەكشى لاۋازىمداردا جۇمىس ىستەگەن. اتاپ ايتقاندا، “قازمۇنايگاز” ساۋدا ءۇيىنىڭ وكىلدىگىندە ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى، “KazMunaiGaz International” (“Rompetrol”) دامۋ دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى، سونداي-اق “KPI Inc” كومپانياسىندا جوسپارلاۋ جانە مونيتورينگ دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى بولعان.

ونىڭ اكەسى — گەنەرال-مايور قوزى-كورپەش كاربوزوۆ، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ورگاندارىنىڭ ارداگەرى، ق ر قورعانىس مينيسترلىگىنە قاراستى اسكەري-ستراتەگيالىق زەرتتەۋلەر ورتالىعىنىڭ پرەزيدەنتى.

ايتا كەتسەك، 2011 جىلى قوزى-كورپەش كاربوزوۆ ق ر كەدەندىك باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى قىزمەتىنەن ءوز ۆەدومستۆوسىنداعى ءبىرقاتار قىزمەتكەردىڭ تۇتقىندالۋىنان كەيىن وتستاۆكاعا كەتكەن بولاتىن.

زەينۋلليندەر اۋلەتى

زەينۋللين تالعات 2013 جىلدىڭ 25 شىلدەسىنەن بەرى “استانا” اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرىستىك كووپەراتيۆىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى قىزمەتىن اتقارادى. ول ەلدەگى اگروونەركاسىپ سالاسىندا تانىلعان تۇلعا، وتباسىمەن بىرگە وسى باعىتتا بىرنەشە جوبالاردى دامىتىپ كەلەدى.

تالعات زەينۋلليننىڭ ەكى ۇلى دا مەملەكەتتىك قىزمەتتە ەڭبەك ەتەدى.

ۇلكەن ۇلى ايان تالعات ۇلى زەينۋللين — ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ VIII شاقىرىلىم دەپۋتاتى، ەكولوگيا جانە تابيعاتتى پايدالانۋ ماسەلەلەرى كوميتەتىنىڭ مۇشەسى.

كىشى ۇلى ايۆار زەينۋللين، ق ر قارجى مينيسترلىگىنىڭ قازىناشىلىق كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى، پرەزيدەنتتىك جاستار كادر رەزەرۆىنىڭ مۇشەسى. ول ۇلىبريتانياداعى بۋكينگەم ۋنيۆەرسيتەتىن، كەيىن قازاقستان ەكونوميكا جانە حالىقارالىق ساۋدا ۋنيۆەرسيتەتىن جانە پرەزيدەنت جانىنداعى مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسىن ءتامامداعان. بۇعان دەيىن سارىارقا اۋدانى اكىمىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىن اتقارعان.

اۋلەتكە تيەسىلى AiZet Farms كومپانياسى 2014 جىلدان بەرى اۋىل شارۋاشىلىعىمەن اينالىسىپ كەلەدى. نەگىزگى باعىتى استىق ءوندىرۋ جانە ءىرى قارا مال ءوسىرۋ. دەگەنمەن كومپانيانىڭ اتى كەيىنگى جىلدارى قارجىلىق داۋ-دامايلارمەن ءجيى اتالىپ ءجۇر. Kompra.kz پەن Orda.kz تاراتقان مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، AiZet Farms-تىڭ سالىقتىق بەرەشەگى 166 ملن تەڭگەدەن اسقان، ال سوت ورىنداۋشىلارىنا تىركەلگەن قارىز سوماسى 18،8 ملرد تەڭگە شاماسىندا. كومپانيانىڭ اتىنا 63 سوت شەشىمى تىركەلگەنى دە كورسەتىلگەن.

بۇل مالىمەتتەرگە قاراعاندا، زەينۋلليندەر اۋلەتىنىڭ اگروبيزنەسى ءقازىر ايتارلىقتاي قارجىلىق قيىندىققا تاپ بولعان. سوعان قاراماستان، كومپانيا قىزمەتىن جالعاستىرىپ وتىر.

وتىنشييەۆتەر اۋلەتى

مەيىرجان وتىنشييەۆ 2023 جىلعى 30 ناۋرىزدان باستاپ الماتى قالالىق ءماسليحاتىنىڭ ءتوراعاسى قىزمەتىندە. ول ەڭبەك جولىن 2010 جىلى الماتى قالالىق جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار باسقارماسىندا باستاعان. كەيىن وسى باسقارمادا ءبولىم باسشىسى، ورىنباسار، باسشى قىزمەتتەرىن اتقارىپ، الەۋمەتتىك ساياسات سالاسىندا تاجىريبە جيناقتادى.

سونداي-اق تۇرعىن ءۇي ساياساتى باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى، كەيىن “AMANAT” پارتياسىنىڭ الماتى قالالىق فيليالى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى جانە اتقارۋشى حاتشىسى بولدى. 2023 جىلى پارتيا فيليالىنىڭ ءتوراعاسى، ءارى الماتى قالالىق ءماسليحاتىنىڭ ءتوراعاسى بولىپ سايلاندى.

ونىڭ اكەسى باۋىرجان وتىنشييەۆ مەملەكەتتىك قىزمەتتە ۇزاق جىل ەڭبەك ەتىپ، شىمكەنت جانە باتىس وڭىرلەردە قىزمەت اتقاردى. ول ەڭبەك جولىن پوليسيا سالاسىنان باستاپ، كەيىن قارجى پوليسياسى قىزمەتىمەن جالعاستىردى.

سارتوۆتار اۋلەتى

قازاقستاننىڭ جاڭا بۋىن شەنەۋنىكتەرىنىڭ قاتارىندا قوستاناي وبلىسى التىنسارين اۋدانىنىڭ اكىمى ارنۇر سارتوۆ تا بار. ول پرەزيدەنتتىك جاستار كادر رەزەرۆىنىڭ مۇشەسى.

جاس شەنەۋنىك كوكشەتاۋ ەكونوميكا جانە مەنەدجمەنت ينستيتۋتىن، سونداي-اق قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى جانىنداعى مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسىن ءتامامداعان. كەيىن “بولاشاق” باعدارلاماسى اياسىندا اقش-تاعى Syracuse University ۋنيۆەرسيتەتىندە ءبىلىم الىپ، حالىقارالىق دەڭگەيدە تاجىريبە جيناقتادى.

ال اكەسى مارات سارتوۆ قوستاناي اۋداندىق ءماسليحاتتىڭ ءتوراعاسى قىزمەتىن اتقارادى.

دوسمۇحامەدوۆتەر اۋلەتى

بولات دوسمۇحامبەتوۆ 2025 جىلدان باستاپ “Ural Oil and Gas” ءجشس-نىڭ باس ديرەكتورى قىزمەتىنە تاعايىندالدى. ول مۇناي-گاز سالاسىنداعى كاسىبي جولىن حالىقارالىق Weatherfordكومپانياسىنان باستاپ، كەيىن «ماڭعىستاۋمۇنايگاز»، «قازاق مۇناي جانە گاز ينستيتۋتى»، كمگ Kashagan B.V.، Total (فرانسيا) جانە «يساتاي Operating Company» سياقتى ءىرى كومپانيالاردا باسشىلىق قىزمەتتەر اتقارعان تاجىريبەلى مەنەدجەر.

ال اكەسى ماحامبەت دوسمۇحامبەتوۆ 2019–2022 جىلدارى اتىراۋ وبلىسىنىڭ اكىمى بولعان بەلگىلى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى. ول ۇزاق جىلدار بويى مۇناي-گاز سالاسىندا ەڭبەك ەتىپ، مينيسترلىك پەن ۇلتتىق كومپانيالار قۇرىلىمىندا جاۋاپتى لاۋازىمدار اتقارعان.