شاۆكات ميرزيايەۆ مەملەكەتتىڭ اياعىنا وراتىلىپ، رەفورما جۇرگىزۋگە ءارى ەدەل-جەدەل دامۋعا كەدەرگى كەلتىرەتىن 3 كەسەلدىڭ اتىن اتادى.
وزبەك پرەزيدەنتىنىڭ پىكىرىنشە، بۇلار - بىلىكسىز كادرلەر، كوررۋپسيا جانە وي-ورەسى تاياز باسشىلار. وسى ۇشەۋى ورلەگىسى، وزگەرگىسى كەلەتىن ءبۇتىن ءبىر مەملەكەتتىڭ ونە-بويىن ۋلاۋدا. بۇلاردان باسى ءبۇتىن ارىلماي رەفورما تۋرالى ايتۋدىڭ ءوزى ابەستىك.
ەكونوميكا ىلگەرى باسپايدى، ەل جانباعىستان وزگەنى ويلامايدى. ءتۇتىنۋ ءتۇزۋ ۇشپايتىن ەلدىڭ وركەنيەت كوشىنە ىلەسۋى دە ءاي، نەعايبىل. تەپسە تەمىر ۇزەتىن وزبەك جاستارى جاپپاي رەسەيگە اعىلىپ، مەملەكەتتىڭ مەملەكەتتىك دەڭگەيدەگى جوبالارى ادىرەم قالادى.
ءسوي دەگەن ميرزيايەۆ الگى ءۇش كەسەلمەن وزگە شارۋانى شەگەرە تۇرىپ، شىنداپ كۇرەسپەكشى. وسى مالىمدەمەنى جۇرتقا جاريا ەتۋ ءۇشىن جۋرناليستەرمەن جۇزدەسكەن وزبەك باسشىسى مەملەكەتتىڭ دامۋىن تەجەپ، رەفورما اتاۋلىنىڭ ءقادىرىن كەتىرىپ بولعان ءۇش كەسەلدىڭ اربىرىنە جەكە-دارا توقتالىپتى.
…
ەڭ ءبىرىنشى ءارى اسا وزەكتى ماسەلە – كادرلەر. ۇزاق جىل بويى مەكتەپكە دەيىنگى تالىم-تاربيە بەرۋ، ورتا ءبىلىم الۋ جانە جوعارى بىلىمگە جەتە كوڭىل بولىنبەگەن. ەسكى جۇيە بۇل سالاعا ءجۇردىم-باردىم قاراعان. مەكتەپ وقۋشىلارىن ماقتا بيزنەسىنە پايدالانىپ، قارا جۇمىسقا سالعان. وسى سالاداعى ولقىلىقتار ساۋاتسىز كادرلاردىڭ قالىپتاسۋىنا الىپ كەلگەن، تيىسىنشە تۇتاس مەملەكەتتىڭ پوتەنسيالىنا نۇقسان كەلگەن.
“ءبىلىم سالاسىندا كوز كورىپ، قۇلاق ەستىمەگەن تالاي-تالاي سوراقىلىققا كۋا بولدىق. وسى سەبەپتى رەفورما جۇرگىزىپ جاتقان جايىمىز بار. سالانىڭ ءون-بويىنا «ءسىڭىپ» كەتكەن كەمشىلىكتەردى تولىق تازالاپ، سونىڭ نەگىزىندە مەملەكەت مۇددەسىنە جۇمىس ىستەيتىن كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ كادر تاربيەلەگىمىز كەلەدى.
رەفورما تەك ءبىلىم سالاسىن قامتىمايدى. بيلىكتەگى بيىك مىنبەردە وتىرعان مينيسترلەر، اكىم-قارالارعا ريەۆيزيا جۇرگىزۋگە كوشتىك. جۇكتەلگەن جۇمىستى اكەتە الماي، قوتپىراپ جۇرگەن مينيسترلەردى ورنىن بوساتۋدا”، – دەيدى ميرزيايەۆ.
…
ەكىنشى كەسەل - كوررۋپسيا. “پارا الۋ مەن پارا بەرۋ ءبىزدىڭ قوعامنىڭ قان-تامىرىنا ارالاسىپ كەتكەن. جۇرت جەمقورلىققا بىلمەي ەمەس، ءبىلىپ بارادى. تابانىڭنىڭ استىنداعى قارا جەردى ءبىر تەۋىپ قالساڭ دا جەمقورعا جولىعاسىڭ”، – دەيدى كوررۋپسيانى جەڭە الماي وتىرعانىن مويىنداعان ميرزيايەۆ.
وزبەك باسشىسى حالىققا تيەسىلى سىباعاعا تالاسىپ، حالىققا تيەسىلى دۇنيەنى تالان-تاراجعا سالعان تويىمسىز شەنەۋنىكتەرگە سوڭعى مارتە ەسكەرتۋ جاسادى. پرەزيدەنت شەندى-شەكپەندىلەردىڭ تەك جەۋ كاتەگورياسىمەن ويلايتىن وي-ورەسىن وزگەرتۋدەن تۇك شىقپاسىن تۇسىنگەن سىندى.
“پاراقورلىقتىڭ تامىرىنا بالتا شاپقىم كەلەدى-اق. كوررۋپسيانى تۇبىرىمەن جويۋ ايتۋعا وڭاي بولعانمەن، اتقارۋعا اۋىر ءىس بولىپ شىقتى. جىلدار بويى جيناقتالعان كەسەل باتپانداپ كىرىپ، مىسقالداپ شىعادى ەكەن.
بۇل ەلدە سوڭعى پاراقوردى اباقتىعا قاماماي، كوررۋپسياعا قارسى كۇرەستى توقتاتپايمىز. بۇل كىرىسپەسى عانا. جۋىر ارادا كوررۋپسياعا قارسى قاۋلى كۇشىنە ەنەدى”، – دەگەن ميرزيايەۆ وزبەكستاننىڭ تاريحىندا العاش رەت كوررۋپسياعا قارسى اگەنتتىك قۇرىلعانىن ەسكە سالدى.
ەسكى جۇيەنىڭ تۇسىندا ابدەن باتپاققا باتىپ، كوررۋپسيانىڭ قاينار بۇلاعىنا اينالعان مەديسينا مەن قۇرىلىس سالاسىن جەمقورلىقتان تولىق تازارتقانىن ايتتى.
…
ءۇشىنشى پروبلەما – مەمورگاندارعا باسشىلىق ەتەتىن جەتەكشىلەردىڭ جەتەسىزدىگى. كوپشىلىگىنىڭ ورەسى وتە-موتە تومەن، ءبىلىم مەن پاتريوتيزمنەن مۇلدە ماقۇرىم، كىسى مەنسىنبەيدى، ءوزى جەتەكشىلىك ەتەتىن ورگاننىڭ جۇمىسىنا ءتيىپ-قاشىپ قارايدى، مەنەدجەرلىك الۋەتى سىن كوتەرمەيدى.
مەمقىزمەتكەرلەردىڭ، سونىڭ ىشىندە بەلگىلى ءبىر سالاعا جاۋاپتى باسشىلاردى سۇزگىدەن وتكىزگەن ميرزيايەۆ باسقارما باسشىلارىن كۇرت قۇلدىراتىپ، ماحاللاعا جونەلتىپ جاتىر ەكەن.
“ەلدىڭ ماسەلەسىن ءبىلسىن. حالىقتىڭ تىنىس-تىرشىلىگىنەن قۇلاعدار بولسىن. حالىقتان قاشقاقتاماسىن، كەرىسىنشە قويىن-قولتىقتاسسىن، مۇڭ-مۇحتاجىن تىڭداسىن. مۇنداعى ماقسات وسى. جىلى ورىندا وتىرعاننان تاجىريبەسى تولىسپايدى. جۇمساق كرەسلو كىسىنىڭ مىنەزىن بۇزادى...”، – دەگەن ميرزيايەۆ وزىنە باعىنىشتى كادرلاردى ەلدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنە اتتاندىرىپ، سىناقتان وتكىزبەك.
“ۇلكەن بولسىن، شاعىن اۋدان بولسىن ءاربىر ولكەنىڭ ءوز پروبلەماسى بار.
جۇرتقا جانى اشيتىن شەنەۋنىك جان قيناپ جۇمىس ىستەۋى كەرەك. جۇمىستان ولگەن ادام جوق.
بيلىكتەگى ازاماتتاردىڭ حالىققا كوزقاراسى، جۇرتپەن ءتىل تابىسۋى قازىرگى كۇننىڭ تالاپ-ۇدەسىنە جاۋاپ بەرۋى قاجەت. وكىنىشكە وراي مەملەكەتتىك جۇمىستىڭ وتىمەن كىرىپ، كۇلىمەن شىعىپ جۇرگەن ادام از. مىناۋ ناعىز مەمقىزمەتكەر، ەلدىڭ قامىن كۇيتتەپ، ءسوزىن سويلەيتىن ادال ازامات دەۋگە لايىقتى ماماندى ساۋساقپەن ساناپ الاسىڭ. بارلىعىنىڭ ويى…
البەتتە بۇعان ءبىرىنشى كەزەكتە مەنى كىنالاۋىڭىز مۇمكىن. حوكيمدەردى (اكىم-قارا، رەد.) وسى ورىنتاققا وتىرعىزاتىن مەن عوي. “ەندەشە ءسىز دە ايىپتىسىز. ەرتەڭ ابىرويىڭىزدى توگىپ تىناتىن ادامدى بۇل قىزمەتكە قاي بەتىڭىزبەن اكەلدىڭىز؟” دەپ ايتۋعا ابدەن قۇقىڭىز بار. الايدا ماسەلە مىنا ماعان عانا تىرەلىپ تۇرعان جوق»، – دەيدى وزبەك باسشىسى.
ءسوي دەگەن ول مۇنىڭ سەبەبىن وتكەننەن ىزدەۋ كەرەگىن، كارىموۆ بيلىك قۇرعان 25 جىلدا كادر ماسەلەسىنە مۇلدە كوڭىل بولىنبەگەنىن مەڭزەپتى.
“ءبىر ورىنتاققا تالاساتىن بار بولعانى 10 كادردىڭ ىشىنەن ءجونى ءتۇزۋ دەگەنىن تاڭداپ الامىن. سەنىم ارتقان ادامىڭ “سەنگەن وگىزىم سەن بولساڭنىڭ…” كەرىن كەلتىرەدى. 25 جىل بويى كادر ماسەلەسىنە كوڭىل بولگەن جوقپىز. مۇنىڭ ءبارىن سونىڭ سالدارى”، – دەيدى ميرزيايەۆ.
وزبەك باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا ەل مۇددەسى ءۇشىن كۇن-تۇن كوز ىلمەي تەر توگۋگە ءازىر، الدىمەن ابىرويىن ويلايتىن، پاراقورلىقتان ادا شەنەۋنىكتەردىڭ شوعىرىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن شامالى ۋاقىت كەرەك. سول كەزدە ەل دە ميرزيايەۆ قابىلداعان شەشىمدەردىڭ ناتيجەسىن كورە باستايدى. حالىقتىڭ تالابى مەن تالعامىنان شىعاتىن كادرلار قالىپتاسقاندا عانا پرەزيدەنتتىڭ قولى ۇزارىپ، رەفورمانى جۇزەگە اسىرۋ جەڭىلدەيدى.
…
نامانعان وبلىسىنا ارنايىلاپ كەلگەن ميرزيايەۆ وسى جايلى ەگجەي-تەگجەيلى ايتتى ءارى ايماق باسشىسىن ورنىنان الىپ تاستادى.
رەفورما توڭىرەگىندەگى جۋرناليستەر ساۋالىنا جاۋاپ قاتقان وزبەك پرەزيدەنتى اقپارات وكىلدەرىن «ەلدەگى ءتورتىنشى ەمەس، ءبىرىنشى بيلىككە» تەڭەگەن ەكەن.
ازىرلەگەن دۋمان بىقاي
