"Самұрық-Қазына" қоры Қаржы министрлігіне қарасты Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитетінен "Мархит", "Топаз-НС" және "Акмолит" сынды үш компанияны сатып алу үшін қосымша акция шығармақ. Мұндай мәлімет Қазақстан қор биржасына (KASE) ұлттық әл-ауқат қорының орналастырған ресми хабарламасында қамтылған. Айтқандай, сөз етілген үш компания еліміздің экс-президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың немере інісі Қайрат Сатыбалдыұлына қатысы бар құрылымдар екені белгілі, деп жазады Dalanews.kz.
Құжатта көрсетілгендей, акционерлердің 6 ақпанда қабылдаған шешіміне сәйкес, "Самұрық-Қазына" бір қарапайым акциясын 491,3 млн теңгеге орналастырады. Ал оны сатып алу құқығы – аталған қордың жалғыз акционері болып саналатын Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитетіне тиесілі. Комитет бұл акцияны дәл сол сомаға тең "Мархит", "Топаз-НС" пен "Акмолит" компанияларындағы 100 пайыз қатысу үлестерін өткізіа беру арқылы өтейді. Олардың ішінде ең қымбаты – "Акмолит" (390,8 млн теңге). Ал "Топаз-НС" 50,4 млрд теңгеге, "Мархит" 50,1 млрд теңгеге бағаланған.
"Акмолиттің" 2023 жылғы аудиторлық қаржылық есебінде үкіметтің осы үш компанияны "Самұрық-Қазынаға" беру жөніндегі шешімді 2022 жылдың сәуірінде қабылдағаны жазылған. Тамызда "Самұрық-Қазына" мен оның еншілес құрылымы "Тау-Кен Самұрық" арасында мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару туралы келісім жасалған. Алайда қандай да бір себеппен бұл мәміле аяқсыз қалғанға ұқсайды. Мұны Egov.kz порталындағы 2022–2024 жылдары бұл компаниялардың құрылтайшысы әлі де Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті болып табылатындығы туралы ақпарат дәлел. "Тау-Кен Самұрықтың" сайтында 2023 жылдың қаңтарында "Мархит", "Топаз-НС" және "Акмолитке" уақытша басшы болып Мұхаммедәлі Дербісәлиев тағайындалғаны көрсетілген.
"2022 жылдың көктеміне дейін бұл үш компания Қайрат Сатыбалдыұлының атымен байланыстырылып келген. Forbes журналы "Транспорттық сервис орталығына" осы үш ЖШС арқылы иелік етеді деп жазған. Бұл орталықты Сатыбалдыұлы Біріккен Араб Әмірліктерінде тіркелген Bridge Capital Investments Limited арқылы бақылап отырған. Аталған офшорлық компания 2022 жылдың басына дейін "Мархит", "Топаз-НС" пен "Акмолиттің" құрылтайшысы ретінде танылған. Ал қазір Bridge Capital сайтына кіруге тырысқанда The Ultima World басқарушы компаниясының порталына топ ете түсесіз", деп жазады kursiv.media.
Кейіннен, Антикор Қайрат Сатыбалдыұлын 2022 жылғы наурызда тұтқындады. Ал сәуірде Bridge Capital "Мархит", "Топаз-НС" пен "Акмолиттің" басты капиталына қатысудағы 100% үлесті мемлекетке қайтарғаны белгілі болды. Тамыздың аяғында мемлекеттік органдар тергеу аясында күдіктіге тиесілі заңсыз алынған 240 млрд теңгеден астам қаражат пен активтердің елге қайтарылғанын хабарлады.
Сол жылы Сатыбалдыұлы сеніп тапсырылған мүлікті ысырап ету фактісі бойынша алты жылға сотталды. Өткен жылдың тамызында ол 700 млрд теңгенің активтері мен қаражатын мемлекетке өткізіп берді. Осыдан кейін жазаны өтеу түрі өзгертіліп, ол бостандыққа шықты. Сөйтіп, мемлекет меншігіне өткен үш компания енді "Самұрық-Қазынаға" өткені белгілі болып отыр.
"Мархит" 2012 жылы құрылған. Қызмет түрлерінің ішінде бағалы металдар мен сирек кездесетін металдар кендерін өндіру де бар. 2023 жылдың аяғындағы шығыны 19,9 млн теңгені құрайды.
"Топаз-НС" 2012 жылдан бері жұмыс істеп келеді. Компания басқа топтарда жоқ басқа да жеке қызметтерді ұсынады. 2022 жылғы шығыны 3,6 млн теңгені құрайды.
Бұған дейін "Самұрық-Қазына" Боранбаевтың мұнай компаниясын төрт есе арзанға сатып алғанын жазғанбыз.
