"Bul taqyryp asa aktýaldy. Orta Azıa elderine, sonyń ishinde Qazaqstanǵa lańkestik degen aty jaman "dertti" Islam dininen bólek qarastyratyn, terorızm men din túsinigin baılanystyrmaıtyn aqparattyq jumys júrgizý qajet", – degen edi sarapshy.
Araǵa birneshe jyl salyp osy taqyrypqa qaıta oralǵan dintanýshy Ǵaınıjamal Naýryz: "Islamofobıa – HHİ ǵasyrda keń taraǵan fenomenderdiń biri" degen pikir bildirdi.
Dalanews.kz sarapshy pikirin oqyrman nazaryna usynady.
Islamnyń geosaıası alańdaǵy terrorlyq «potensıalyn» jaqtaýshylar toby óz ıdeıalaryn ártúrli taraptan bildirip, atalmysh qubylystyń popýlárızasıasyna úlken úles qosty.
Antııslamofobıalyq kóńil-kúıler, aksıalar kóbinese ǵylymı, áleýmettik, saıası ortalarda ǵana taralyp júrdi. Shynyna kelsek, bul baǵyttaǵy jumystar ıslamofobıa kórinisterin azaıtýǵa óte az úles qosyp jatyr. Álemge jańa taktıka, erekshe baǵyttar kerek boldy, áli de muqtajdyq baıqalady. Sondaı álternatıvti ádis ol – mýzykalyq ındýstrıa quraldaryn qoldaný.
"Mýzykalyq jıhad" – ótken ǵasyrdyń sońǵy jyldarynda, ıaǵnı Taıaý Shyǵystaǵy shıelinisterden, 2001 jyly 11 qyrkúıektegi teraktiden keıin andegraýndtyq ortalarda erekshe tanymal bolǵan mýzykalyq baǵyt.
Basty ókilderi: Muslimgauze, MUDBOY, Charlemagne Palestine, John Körmeling, Radboud Mens, Taavi Suisalu jáne taǵy basqalar. Mýzykalyq djıhadtyń basty ereksheligi: shyǵystyq, ıslamı motıvterdi qosa otyryp, áleýmettik keskindemeni naqty ıslamofobıa problemasyna beıimdep, buqaralyq emes týyndylar jasaý.
Buqaralyq emes, andegraýndtyq mýzyka jasaý – Eýropalyq mýzykalyq leıblderge tán. Al AQSH mýzykalyq ındýstrıasy ashyq, jáne olar qorlarmen, uıymdarmen seriktestik ornatýǵa daıyn, Eýropadaǵydaı naqty janr joq, mysaly, 2017 jyly «Philia: Artists Rise Against Islamophobia» atty álbom jınaǵy shyǵaryldy.
Tyndalymnan jınalǵan qarjy Unity Productions Foundation ıslamofobıamen kúreske baǵyttalǵan qorǵa jumsalady. Bul jınaqty shyǵarýdyń basty alǵysharty 2015-2016 jyldary AQSH Ádilet mınıstrligi usynǵan statısıkalyq málimetter boldy. Bul qujatta Amerıkadaǵy arabtardyń, musylmandardyń qyspaqqa ushyraý jıiligi kórsetildi. Jınaqqa ındı, rok, elektro janrlaryn qamtyǵan ánder kirdi.
Vızýaldy qyrdan antııslamofobıalyq qozǵalysqa úles qosqan «My Faith My Voice» atty afroamerıkandyq musylmandardyń hıp-hop jobasy. Mýzykanttar beınebaıanǵa arnaıy effektilerdi qospaı-aq tyndarmandardyń yqylasyna bólendi. 2010 jyly AQSH-nyń keıbir shtattarynda vırýstyq beınebaıanǵa aınaldy.
Aýstralıadaǵy ıslamofobıamen kúres metal janryndaǵy toptarmen júrgizilip jatyr. Basty ókili Hazeen – aýstralıalyq death metal bend. Top jergilikti ıslamǵa qatysty stereotıpterge qarsy shyǵýda, olardyń ishinde ıslamı terorızm, bosqyndardyń jaǵdaıy jáne taǵy basqa máseleler qozǵalady.
Qorytyndylaı kele, ıslamofobıalyq tolqýlarǵa qarsylyqty tek saıası túsindirýmen shektemeý qajet. Órkenıetti qoǵamda qoldanýǵa múmkindik bar kez-kelgen ádis-tásilderge júginý, onyń ishinde óner arqyly ıdeıany jetkizý eń ońtaıly sheshim. Bul baǵytty damytýǵa BAQ-nyń fýnksıalary qajet. Sheteldik mýzykalyq tájirıbelerdi qarastyra otyryp, bizdiń qoǵamnyń ózine tán problemalaryna kóńil aýdartýǵa, sheshimin tabý úshin óner adamdarynyń «kúshin» paıdalanýǵa bolady.
Ǵaınıjamal Naýryz, dintanýshy
