Ýkraınanyń urys júrip jatqan aýmaqtarynan 667 otbasy, Ahyska túrikteri Túrkıaǵa qonys tebetin boldy. Túrkıa syrtqy ister mınıstrliginiń kóshirip alý usynysyn túrik májilisi maquldaǵan. 1992 jyly qabyldanǵan zańǵa sáıkes kóship kelgen Ahyska túrikterin belgili bir aımaqtarǵa qonystandyrý erejesi bekitilgen. Mınıstrlikten habar shyǵysymen túrik baspasózinde 667 otbasymen shektelmeý kerektigin, Ýkraınadaǵy barlyq 8 myńǵa jýyq Ahyska túrikterin kóshirip alý týraly usynystar aıtylyp jatyr. Munyń birqatar sebebi sóz boldy. 21 yüzyıl ınstıtýtynyń zertteýshisi Sabyr Askeroglý óziniń maqalasynda sebepterin úshke bólgen. Birinshide, Ýkraına daǵdarysy soǵys jaǵdaıyna jaqyn, áskerge jappaı alý júrip jatyr. Ekinshiden, Ahyska túrikteri urystar júrip jatqan Donbasqa jaqyn Harkov, Herson, Nıkolaevka sıaqty qalalarda turady. Úshinshiden, Ýkraına daǵdarysy el ekonomıkasyna áser etýde. Elde halyqtyń ál-aýqaty nasharlap, jumyssyzdyq kóbeıip keledi. Ýkraına azamattary syrt memleketterge qonys aýdarýda.
«Ahyska» túrikteri - 1944 jyldyń qarasha aıynda Stalınniń óktemdigi kezinde Orta Azıa men Qazaqstan aýmaǵyna qonys aýdarylǵan halyqtardyń biri. Olardyń tarıhı Otany – qazirgi Grýzıanyń ońtústik-batys aýdandary sanalady. Kezinde osy aýdandar Osman ımperıasynyń quramyna enip, Ahysk patshalyǵyn quraǵan. 1829 jylǵy túrik-orys soǵysynan keıin atalmysh jerler Reseı ımperıasynyń qol astyna ótip, Ahalsıh ýez ataǵyn alǵan. Osy kezeńde shekara jabylyp, túrik halqymen qarym qatynas úzilip qalady. Sol ýaqyttan bastap “Ahyska” túrikteri dep atalyp, jańa túrikter tarıhy bastaldy. Olar ózderiniń túp tamyry túrik ultynan taraǵandyqtaryn moıyndaıdy.
Qazirgi tańda Qazaqstanda 180 myń, Reseıde 95myń, Ázirbaıjan 87 myń, Qyrǵyzstanda 42 myń, Túrkıada 76 myń, AQSH-ta 16 myń, Ýkrıanda 8 myń Ahyska túrikteri turady.
Nazar Turyqbaıuly
